Pagtaya ng lindol: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linya 1:
Ang '''pagtaya ng lindol''' ay isang sangay ng [[agham]] ng [[sismolohiya]] na may kinalaman sa [[Probabilidad|probabilistikong]] pagtatasa ng pangkalahatang sismikong peligro ng [[lindol]], kabilang ang kadalsankadalasan at magnitud ng mapangwasak na mga lindol sa isang binigay na lugar sa loob ng mga taon o mga dekada.<ref>{{Harvnb|Kanamori|2003}}, p. 1205. Tingnan din {{Harvnb|ICEF|2011}}, p. 327 (sa Ingles).</ref> Habang kadalasang tinuturing ang pagtaya na isang uri ng [[prediksyon]], kadalasang ipinagkakaiba ang pagtaya ng lindol mula sa prediksyon ng lindol, na ang layunin ay espesipikasyon ng oras, lokasyon, at magnitud ng mga lindol sa hinaharap na may sapat na presisyon na isang babala na maaring ilabas.<ref>{{Harvnb|Geller|Jackson|Kagan|Mulargia|1997|p=1616}}, sinusundan ng {{Harvtxt|Allen|1976|p=2070}}, na sinusundan naman ng {{Harvtxt|Wood|Gutenberg|1935}}. {{Harvtxt|Kagan|1997b|loc= §2.1}} na sinasabi sa Ingles: "This definition has several defects which contribute to confusion and difficulty in prediction research." In addition to specification of time, location, and magnitude, Allen suggested three other requirements: 4) indication of the author's confidence in the prediction, 5) the chance of an earthquake occurring anyway as a random event, and 6) publication in a form that gives failures the same visibility as successes. {{Harvtxt|Kagan|Knopoff|1987|p=1563}} define prediction (in part) "to be a formal rule where by the available space-time-seismic moment manifold of earthquake occurrence is significantly contracted ...."</ref><ref>{{Harvnb|Kagan|1997b}}, p. 507 (sa Ingles).</ref> Naiiba ang parehong pataya at prediksyon ng mga lindol mula sa mga sistema ng babala sa lindol, na sa deteksyon ng isang lindol, nagbibigay ng isang babala sa mga rehiyon na maaring naapektuhan.
 
Noong dekada 1970, optimista ang mga siyentipiko na ang isang praktikal na kaparaanan para sa pagtaya ng lindol ay malapit ng matagpuan, subalit noong [[dekada 1990]], naidulot ng patuloy na kabiguan ang maraming tanong kung posible nga ba talaga ito.<ref>{{Harvnb|Geller|Jackson|Kagan|Mulargia|1997|p=1617}}; {{Harvnb|Geller|1997}}, §2.3, p. 427; {{Harvnb|Console|2001}}, p. 261 (sa Ingles)<!-- {{Harvnb|Allen|1976}} -->.</ref> Ang mga ipinakitang tagumpay na prediksyon ng malaking lindol ay hindi pa nangyayari at kontrobersyal ang iilang mga pag-angkin ng tagumpay.<ref>E.g., ang pinakasikat na pag-angkin ng prediksyon ay sa diumano para sa lindol sa Haicheng noong 1975 {{Harv|ICEF|2011|p=328}}, at naitala ito sa mga aklat-aralin {{Harv|Jackson|2004|p=344}}. Hinuha ng isang kalaunang pag-aaral na walang balidong maikling-terminong prediksyon {{Harv|Wang|Chen|Sun|Wang|2006}}.</ref> Samakatuwid, ang maraming mapagkukunan sa agham at pamahalaan ay nagamit sa pagtaya ng probabilistikong sismikong peligro sa halip na sa prediksyon ng indibiduwal na lindol. Ginagamit ang mga ganoong pagtaya sa pagkakatatag ng mga kodigo sa gusali, estraktura ng singil sa [[seguro]], mga programa sa kamalayan at paghahanda, at publikong polisiya na may kaugnayan sa mga kaganapang sismiko.<ref name="USGS1">{{cite web | url=https://earthquake.usgs.gov/hazards/products/ | title=National Seismic Hazard Maps | publisher=United States Geological Survey | date=25 August 2016 | accessdate=1 Setyembre 2016 | url-status=dead | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160810231130/http://earthquake.usgs.gov/hazards/products/ | archivedate=10 Agosto 2016 | language=en }}</ref>