Sikolohiya: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Tagasalinero (usapan | ambag)
Inihalintulad sa enwiki (Hindi pa tapos ang pagsasalinwika).
Tongjude (usapan | ambag)
No edit summary
Tatak: Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile
Linya 1:
{{Psychology sidebar}}
<!--Pangkalahatang-ideya ng disiplina:-->Ang '''sikolohiya''' ay ang [[agham]] ng [[isip]] at [[ugali]]. Kalakip sa sikolohiya ang pag-aaral ng kababalaghang [[consciousness|may malay]] at [[Unconscious mind|walang malay]], pati na rin ang [[damdamin]] at [[pag-iisip]]. Isa itong disiplinang pang-akademya na may napakalaking saklaw. Hinahangad ng mga sikologo ang pagkaunawa ng mga lumilitaw na katangian ng mga utak, at lahat ng sari-saring kababalaghan na konektado sa mga lumilitaw na katangian na iyon, at sa ganitong paraan, sumasali sa mas malawak na [[Neurosiyensiya|neuro-siyentipikong]] grupo ng mga mananaliksik. Bilang isang agham panlipunan, nilalayon nitong intindihin ang mga indibidwal at grupo sa pagtatatag ng mga pangkalahatang prinsipyo at pagsasaliksik ng mga tiyak na kaso.<ref name="Fernald">Fernald LD (2008). [https://books.google.com/books?id=Q7p-J4-SWuQC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false ''Psychology: Six perspectives''] [Sikolohiya: Anim na Pananaw] (sa wikang Ingles) (pp.12–15). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.</ref><ref name="Psychology">Hockenbury & Hockenbury. Psychology [Sikolohiya] (sa wikang Ingles). Worth Publishers, 2010.</ref>
 
Sa larangang ito, ang isang propesyonal o mananaliksik, ay tinatawag na '''sikologo''' (nagiging '''sikologa''' kung babae) na maaaring uriin bilang isang siyentipikong panlipunan, [[Agham ng pag-uugali|pampag-uugali]], o [[Agham na pampagtalos|pampagtalos]]. Sinisikap ng mga sikologo na unawain ang papel ng pag-aandar ng kaisipan sa ugali ng indibidwal at [[social behavior|ugali sa lipunan]], habang sinisiyasat din ang mga prosesong [[Pisyolohiya|pisyolohikal]] at [[neurobiology|biolohikal]] na pinagbabatayan ng mga kognitibong pag-aandar at pag-uugali.
Linya 8:
Ginagamit ng mga sikologo ang mga [[empirical method|pamamaraang empiriko]] para maghinunha ng mga ugnayang kawsal at korelasyonal sa pagitan ng mga baryableng sikososyal. Bilang [[eclecticism|karagdagan]], o bilang [[antipositivism|salungat]], sa paggamit ng mga pamamaraang empiriko at deduktibo, ang ilang sikologo—lalo na ang mga sikologo sa [[Clinical psychology|klinika]] at [[counseling psychology|pagpapayo]]—ay tumitiwala minsan sa [[Hermeneutics#Psychology|interpretasyon ng simbolo]] at iba pang mga pamamaraang [[inductive reasoning|induktibo]]. Nailarawan ang sikolohiya bilang isang "{{Lang|en|hub science}}" (sentro ng agham) anupat may kaugaliang sumangguni ang medisina ng sikolohikal na pagsasaliksik sa pamamagitan ng neurolohiya at [[psychiatry|sikiyatriya]], habang ang pinakakaraniwang sinasangguni ng mga agham panlipunan ay mga [[List of psychology disciplines|subdisiplina sa loob ng sikolohiya]].<ref>{{cite journal|url=http://www.psychologicalscience.org/index.php/publications/observer/2007/september-07/psychology-is-a-hub-science.html|title=Psychology is a Hub Science|journal=Aps Observer|volume=20|issue=8|quote=ang sikolohiya ay isang sentral na disiplina — iyon ay, isang disiplina kung saan sinisipi ang siyentipikong pagsasaliksik ng mga siyentipiko sa marami iba pang larangan. Halimbawa, sumasangguni ang medisina mula sa sikolohiya, kadalasan sa papamagitan ng neurolohiya at sikiyatriya, habang ang mga agham panlipunan ay sumasangguni naman nang direkta mula sa karamihan ng mga espesyalidad sa loob ng sikolohiya. (Isinalin ang sipi mula sa Ingles).|date=Setyembre 2007|last1=Cacioppo|first1=John|language=en|trans-title=Ang Sikolohiya ay Isang Sentro ng Agham}} Association for Psychological Science ''Observer'' (Setyembre 2007)</ref>
 
<!--Paglalapat at saklaw:-->Habang kadalasang nilalapat ang kaalamang sikolohikal sa pagtatasa at paggamot ng mga problema sa kalusugan ng isip, nakadirekta rin ito patungo sa pag-uunawa at paglulutas ng mga problema sa iilang pitak ng mga aktibidad ng tao. Ayon sa maraming salaysay, ang sikolohiya sa huli ay naglalayong maging kapaki-pakinabang sa lipunan.<ref name="O'Neil">O'Neil, H.F.; nasipi sa Coon, D.; Mitterer, J.O. (2008). [https://books.google.com/books?id=vw20LEaJe10C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false ''Introduction to psychology: Gateways to mind and behavior''] (12th ed., pp. 15–16) [Pambungad sa sikolohiya: Pasukan patungo sa isip at pag-uugali (Ika-12 ed., mga pa. 15–16)] (sa wikang Ingles) . Stamford, CT: Cengage Learning.</ref><ref name="APA_mission">"Ang misyon ng APA [Samahang Sikolohikal ng Amerika] ay magpasulong ng paglikha, komunikasyon at paglalapt ng kaalamang sikolohikal para sa kapakinabangan ng lipunan at para mapabuti ang mga buhay ng mga tao"; APA (2010). [http://www.apa.org/about/index.aspx ''About APA''.] Nakuha noong Oktubre 20, 2010.</ref> Kasangkot ang karamihan ng mga sikologo sa isang uri ng tungkulin sa terapiya, na nagpapraktis sa mga tagpuang klinikal, pampayo, at pampaaralan. Nagsasaliksik ang marami ng iba't ibang paksa na may kinalaman sa mga proseso ng utak at pag-uugali, at karaniwang nagtatrabaho sa mga kagawaran ng sikolohiya sa mga unibersidad o nagtuturo sa mga iba pang tagpuang pang-akademiko (hal. mga paaralang medikal, ospital). Nagtatrabaho ang ilan sa mga tagpuang pang-industriya at pang-organisasyon, o sa mga iba pang larangan<ref>Bureau of Labor Statistics, U.S. Department of Labor, Occupational Outlook Handbook [Hanbuk sa Pagtingin ng Okupasyon], Edisyon ng 2010–11, Psychologists [Mga Sikologo], nasa Internet sa [http://www.bls.gov/oco/ocos056.htm bls.gov] (binisita noong Hulyo 8, 2010).</ref> tulad ng pag-unlad ng tao at pagtatanda, palakasan, kalusugan, at midya, pati na rin sa porenseng pagsisiyasat ({{Lang|en|forensic investigation}}) at ibang aspeto ng batas.
 
== Talasanggunian ==