Kabagungtauhan: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Glennznl (usapan | ambag)
mNo edit summary
Glennznl (usapan | ambag)
mNo edit summary
Linya 1:
Ang '''pagbibinata''' o '''pagdadalaga''' ay ang proseso ng pagkakaroon ng mga pisikal na pagbabago kung saan ang batang pangangatawan ay magiging ganap na may kakayahang [[Pagpaparami|magparami nang sekswal]]. Ito ay pinasisimulan ng mga hudyat ng [[hormona]] mula sa [[utak]] patungo sa [[gonad]]: ang mga [[obaryo]] para sa mga babae at [[testes]] naman para sa mga lalaki. Bilang tugon sa mga hudyat, ang gonads ay maglalabas ng mga hormona na maguudyok ng [[libido]] at ng paglaki, gampanin at ang pagbabago ng utak, mga buto, kalamnan]], dugo, balat, buhok, dibdib, at ari. Ang pisikal na paglaki—taas at timbang ay bumibilis sa unang hati ng pagbibinata o pagdadalaga at nabubuo lamang kung ang bata ay nagtataglay ng hustong katawan.
 
Karaniwan, ang mga babae ay nagsisimulang magdalaga sa gulang na 10 hanggang 11. Samantala ang mga lalaki ay nagsisimula naman sa gulang na 11 hanggang 12. Ang mga babae ay karaniwan ring dumadaan sa ganap na pagdadalaga sa gulang na 15-17, habang ang mga lalaki ay ganap na nagbibinata sa gulang na 16-17. Isang mahalagang hudyat ng pagdadalaga ang menarche, ang panimulang regla, na karaniwang sumisibol sa gulang na 12-13; para sa kalalakihan, ito ay ang pangunahing pagpapalabas ng semilya na karaniwang nagaganap sa gulang na 13. Noong ika-21 na siglo, ang karaniwang gulang kung saan ang mga bata, lalo na sa kababaihan, na dumadaan sa pagdadalaga o pagbibinata ay mababa kung ihahambing sa ika-19 na siglo, kung saan 15 ang gulang ng mga babae at 16 sa mga lalaki. Ito ay maaaring dulot ng ilang salik, kasama na ang pinabuting nutrisyon na humahantong sa matuling paglaki ng katawan, pagtaas ng timbang at deposisyon ng mga taba, o di kaya’y pagkakababad sa endocrine disruptors tulad ng xenoestrogens, na maaaring dahil sa pagkonsumo ng pagkain o iba pang pangkapaligirang salik. Ang pagdadalaga o pagbibintang na mas maagang nagsisimula ay tinatawag ding precocious puberty. Ang pagdadalaga o pagbibinatang nahuhuli ay delayed puberty.