Corazon Aquino: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Glennznl (usapan | ambag)
m link paglilitis using Find link
Ikinakarga sa Benta
Tatak: New redirect Reverted
Linya 1:
#REDIRECT [[Benta]]
{{Infobox President
|name = Corazon C. Aquino
|image = Corazon Aquino 1986.jpg
|order = Ika-11 [[Pangulo ng Pilipinas]] <br />''Ikalawang Pangulo ng Ika-apat na Republika'' <br />''Unang Pangulo ng Ikalimang Republika''
|term_start = 25 Pebrero 1986
|term_end = 30 Hunyo 1992
|vicepresident = [[Salvador Laurel|Salvador H. Laurel]]
|primeminister = [[Salvador Laurel|Salvador H. Laurel]]<ref>Ang tungkuling ito ay pinawalang-bisa sang-ayon sa Presidential Proclamation No. 3 noong 25 Marso 1986.</ref>
|predecessor = [[Ferdinand Marcos|Ferdinand E. Marcos]]
|successor = [[Fidel V. Ramos]]
|birth_date = {{Birth date|1933|1|25|mf=y}}
|birth_place = [[Paniqui, Tarlac]], [[Pilipinas]]
|death_date = {{death date and age|2009|8|1|1933|1|25|mf=y}}|
death_place = [[Makati]]
|party = [[United Nationalists Democratic Organizations]] (UNIDO)/Lakas ng Bayan (LABAN)/[[Liberal Party|Liberal]]
|occupation = [[Inang Bahay]], [[Politiko]]
|spouse = [[Benigno Aquino, Jr.]]†
}}
 
Si '''María Corazón Sumulong Cojuangco-Aquino''' (ipinanganak bilang '''María Corazón Sumulong Cojuangco''') (25 Enero 1933&nbsp;– 1 Agosto 2009<ref>{{cite news |url=http://newsinfo.inquirer.net/breakingnews/nation/view/20090801-218235/Cory-Aquino-dies |title=Cory Aquino dies |last=Ager
|first=Maila |publisher=Inquirer.NET |date=2009-08-01 |accessdate=2009-08-01 }}</ref>) na lalong mas kilala sa palayaw na '''Cory''' ay ang ikalabing-isang [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulo]] ng [[Pilipinas|Republika ng Pilipinas]] at kauna-unahang babaeng naluklok sa nasabing pwesto (25 Pebrero 1986&nbsp;– 30 Hunyo 1992). Tinagurian siyang '''Ina ng Demokrasya''' dahil sa pagsuporta niya sa pagpapanumbalik ng demokrasya sa [[Pilipinas]]. Ipinanganak siya sa [[Tarlac]] nina [[Jose Cojuangco Sr.]] at [[Demetria Sumulong]]. Nakapag-aral siya sa [[Estados Unidos]] at nakapagtapos nang may digri sa [[Wikang Pranses]]. Siya ay kabiyak ni [[Benigno "Ninoy" Aquino, Jr.]] , ang pinaslang na lider ng oposisyon noong panahon ni dating Pangulong [[Ferdinand E. Marcos]]. Nailuklok siya sa pamamagitan ng isang mapayapang rebolusyon ([[Unang Rebolusyon sa EDSA]]) noong 25 Pebrero 1986 at ibinalik niya ang [[demokrasya]] sa bansa. Siya ay ina ng artistang si [[Kris Aquino]] at ang kasalukuyang Pangulo ng Pilipinas na si [[Benigno Simeon Aquino III|Benigno Aquino III]]. [[Ang Pagpanaw at Parangal kay Corazon Aquino|Pumanaw]] siya noong 1 Agosto 2009 at inlibing noong 5 Agosto.
 
==Talambuhay==
 
Si María Corazón "Cory" Sumulong Cojuangco ay ipinanganak noong 25 Enero 1933 sa [[Paniqui, Tarlac]] at ikaapat na anak nina José Cojuangco, Sr. at Demetria Sumulong. Ang kanyang mga kapatid ay sina Pedro, Josephine, Teresita, Jose, Jr. at Maria Paz. Ang kanyang ama ay isang kilalang negosyante sa Tarlac at politiko at apo sa tuhod ni Melecio Cojuangco na kasapi ng [[Kongreso ng Malolos]]. Ang kanyang ina ay mula sa maimpluwensiya sa politikang pamilyang Sumlong ng Rizal. Ang isang kasapi ng kanilang angkang si Juan Sumulong ay tumakbo laban kay [[Manuel L. Quezon]] noong 1941. Si Aquino ay nagtapos sa St. Scholastica's College sa Manila sa kanyang elemetaryang edukasyon at lumipat sa Assumption Convent sa unang taon ng mataas na paaralan. Ipinagpatuloy niya ang kanyang kolehiyo dito. Siya ay tumungo sa Mount Saint Vincent sa New York City kung saan nagmajor sa [[Matematika]] at [[Wikang Pranses]]. Siya ay nagboluntero para sa pangangampanya ni United States Republican presidential candidate Thomas Dewey laban sa Pangulo ng Estados Unidos [[Harry S. Truman]] noong 1948 halalang Pagkapangulo. Pagkatapos ng kolehiyo ay bumalik sa Pilipinas upang mag-aral ng Batas sa [[Far Eastern University]] na pag-aari ng mga in-law ng kanyang kapatid na si Josephine Reyes. Siya ay nag-aral ng isang taon. Pinakasalan niya si Sen. [[Benigno S. Aquino, Jr.|Ninoy Aquino]] na anak ng dating Ispiker na si [[Benigno Aquino, Jr.|Benigno S. Aquino, Jr.]]. Sila ay nagkaroon ng limang anak: María Elena (ipinanganak noong 18 Agosto 1955), Aurora Corazón (ipinanganak noong 27 Disyembre 1957), [[Benigno Aquino III|Benigno Simeon III]] (ipinanganak noong 8 Pebrero 1960), Victoria Elisa (ipinanganak noong 27 Oktubre 1961) at [[Kris Aquino|Kristina Bernadette]] (ipinanganak noong 14 Pebrero 1971).
 
Ang kanyang asawang si [[Benigno S. Aquino, Jr.|Ninoy Aquino]] ay kasapi ng Partido Liberal at naging pinakabatang gobernador sa bansa at kalaunang pinakabatang senador sa [[Senado ng Pilipinas]] noong 1967. Si Corazon ay nanatiling isang may bahay sa buong karera sa politika ng kanyang asawa. Si Ninoy ay naging isang nangungunang kritiko ni Pangulong [[Ferdinand Marcos]]. Si Ninoy ay pinaniniwalang malakas na kandidato laban kay Marcos sa halalan ng pagkapangulo noong 1973. Dahil ipinagbabawal sa Saligang batas ng Pilipinas ang ikatlong termino para kay Marcos, nagdeklara ng [[Martial Law]] sa Marcos noong 21 Setyembre 1972 at binuwag ang Saligang Batas ng 1935 na nagpatagal sa kanyang pagluklok sa pagkapangulo. Dahil sa Martial Law, si Ninoy ang isa sa mga bumabatikos na ipinabilanggo ni Marcos at hinatulan ng kamatayan. Noong 1978, nagpasyang tumakbo si Ninoy sa 1978 halalan ng Batasang Pambansa. Noong 1980, dahil sa pamamagitan ni Pangulong [[Jimmy Carter]] ng Estados Unidos, pinayagan ni Marcos si Ninoy na tumungo sa Estados Unidos kung saan siya nagpagamot para sa kanyang karamdaman sa puso habang nasa bilangguan. Ang pamilya Aquino ay tumira sa [[Boston]]. Noong 21 Agosto 1983, nagpasya si Ninoy na bumalik sa Pilipinas nang hindi kasama ang kanyang pamilya.
 
===Pagpaslang sa kanyang asawang si Ninoy sa paliparan===
[[Talaksan:Shot Dead on Arrival.JPG|thumb|300px|Pagpatay kay Ninoy Aquino]]
Ang pagpaslang kay [[Ninoy Aquino]] noong 1983 ang kalaunang naging katalista na humantong sa pagpapatalsik kay Marcos. Ang partidong oposisyon ay sumisi kay Marcos ngunit ang iba ay sumisi sa militar at kay Imelda. Noong 21 Agosto 1983 pagkatapos ng isang tatlong taong pagkakatapon sa [[Estados Unidos]], si Ninoy ay pinaslang habang bumababa sa isang pangkalakalan ''(commercial)'' na paglipad sa [[Ninoy Aquino International Airport|Manila International Airport]] na kalaunang pinangalanang [[Ninoy Aquino International Airport]] bilang pagpaparangal kay Ninoy.<ref>{{Citation |editor-surname=Javate-De Dios |editor-first=Aurora et al. |title=Dictatorship and Revolution: Roots of People's Power |publisher=Conspectus Foundation Incorporated |publication-date=1988 |isbn=9919108018{{Please check ISBN|reason=Check digit (8) does not correspond to calculated figure.}}{{Please check ISBN|reason=does not match hyphenation rules and is probably invalid}} |page=132}}.</ref> Ang kanyang asasinasyon ay nagpagulat at nagpagalit sa maraming mga Pilipino na nawalan ng pagtitiwala sa administrasyon ni Marcos. Ang pangyayaring ito ay karagdagan pang humantong sa mga pagsusupetsa sa pamahalaan na nagtulak sa hindi pakikipagtulungan ng mga Pilipino na kalaunang humantong sa isang buong [[sibil na hindi pagsunod]].<ref>{{Citation |last=Schock |first=Kurt |authorlink= |author2= |editor= |others= |title=Unarmed Insurrections: People Power Movements in Nondemocracies |origdate= |origyear= |origmonth= |url= |format= |accessdate= |edition= |series= |date= |year=2005 |month= |publisher= University of Minnesota Press|location= |language= |isbn=0-8166-4192-7 |oclc= |doi= |id= |pages=56 |chapter=People Power Unleashed: South Africa and the Philippines |chapterurl= |quote= }}</ref> Ito ay nagpauga sa pamahalaan ni Marcos na lumalala na sa panahong ito dahil sa papalalang kalusugan ni Marcos. Ang asasinasyon ni Ninoy Aquino ay nagsanhi sa ekonomiya ng Pilipinas na karagdagang lumala at ang pamahalaan ng Pilipinas ay karagdagang lumubog sa pagkakautang. Sa wakas ng 1983, ang bansa ay naging [[bangkarote]], ang piso ay dumanas ng [[debaluasyon]] ng 21% at ang ekonomiya ng Pilipinas ay umurong ng 6.8% noong 1984 at muling umurong ng 3.8% noong 1985.
<ref name=edsa>
{{cite web
| url = http://www.ualberta.ca/~vmitchel/fw9.html
| title = Lakas Ng Bayan: The People's Power/EDSA Revolution 1986
| accessdate = 2007-12-10
| publisher = [[University of Alberta]], [[Canada]]
}}</ref>
 
Noong 1984, si Marcos ay humirang ng isang komisyon na pinangunahan ni Chief Justice [[Enrique Fernando]] upang maglunsad ng isang imbestigasyon sa pagpatay kay Ninoy. Si Kardinal Sin ay inanyahan na sumali sa komisyon na ito ngunit tumanggi at naghayag ng kanyang mga pagdududa sa bersiyon ng militar na si [[Rolando Galman]] ang pumaslang at ang komisyong ito ay gumuho. Sumunod na hinirang ni Marcos ang kanyang kaibigan at retiradong hukom na si Corazon Agrava upang mamuno sa isang may limang kasaping komisyon upang mag-imbestiga sa asasinasyon. Ang komisyong ito ay naglabas ng isang malaki at maliit na mga ulat noong Oktubre 1984. Ang parehong mga ulat ay umaayon na ang asasinasyon ni Ninoy ay isang pakikipagsabwatang militar. Gayunpaman, ang mga parehong mga ulat ay hindi umayon sa mga aktuwal na tao o mga bilang ng nasasangkot dito. Ang maliit na ulat ay nagpapawalang sala kay General [[Fabian Ver]] at nagpangalan lamang ng pitong mga kasangkot. Ang malaking ulat ay nagpangalan ng 26 kasangkot kabilang si Gen. Ver. Ang malaking ulat ay humantong sa mga pagkakaso sa mga pinangalanang kasabwat. Ang [[paglilitis]] ng mga ito ay nagsimula noong 22 Pebrero 1985 ngunit naging maliwanag na pinili ng tagapaglitis na hindi pansinin ang mga natuklasan ng komisyon ni Agrava at nagpapatuloy ayon sa kuwento ng militar. Dahil dito, may papalaking mga protesta at pagtawag sa pagbibitiw ni Marcos. Noong 2 Disyembre 1985, ang lahat ng mga nasakdal kabilang si Ver ay napawalang sala sa pagpatay kay Ninoy.<ref name=edsa/> Noong 1990, hinatulan ng Korte Suprema ng Pilipinas ang isang heneral at 15 pang mga sundalo sa pagpatay kay Ninoy at hinatulan ng habang buhay na pagkabilanggo. Ang mga ito ay kabilang sa mga 1000 sundalong nagbigay seguridad kay Ninoy sa kanyang pagdating sa bansa.<ref>http://www.nytimes.com/1990/09/29/world/16-sentenced-to-life-for-killing-aquino.html</ref>.
 
===Snap election===
Noong mga 1984, ang malapit na personal na kaalyado ni Marcos na si Pangulong [[Ronald Reagan]] ng Estados Unidos ay nagsimulang maglayo ng kanyang sarili sa rehimeng Marcos na kanyang malakas na sinuportahan gayundin ng mga nakaraang pangulo ng Estados Unidos kahit pa pagkatapos ideklara ni Marcos ang [[martial law]]. Ang tulong na mga milyong milyong dolyar ng Estados Unidos ang sumuporta sa pamumuno ni Marcos sa paglipas ng mga taon.<ref>{{cite news|last=Pace|first=Eric|title=Autocrat With a Regal Manner, Marcos Ruled for 2 Decades|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FA0715FE3A5E0C7A8EDDA00894D1484D81|accessdate=24 Enero 2011|newspaper=The New York Times|date=29 Setyembre 1989}}</ref> Sa mukha ng papalalang kawalang kasiyahan ng mga mamamayang Pilipino at dahil sa pagpipilit ng kaalyadong Estados Unidos, pinatawag ni Marcos ang isang [[Snap election]] noong 3 Nobyembre 1985 na may natitira pang higit sa isang taon sa kanyang termino. Ang snap election ay tinawag para sa 17 Enero 1986 at pagkatapos ay nilipat sa 7 Pebrero 1986. Pinili ni Marcos si [[Arturo Tolentino]] na kasamang tatakbo sa ilalim ng partidong [[Kilusang Bagong Lipunan]] (KBL) samantalang ang biyuda ni Ninoy na si Corazon Aquino ay naghayag ng kanyang pagtakbo sa pagkapangulo noong 3 Disyembre 1985 kasama ni [[Salvador Laurel]] sa ilalim ng partidong United Opposition (UNIDO) na sinuportahan ng oposisyon ni Marcos.<ref>{{cite book|author=Pollard, Vincent Kelly|title=Globalization, democratization and Asian leadership: power sharing, foreign policy and society in the Philippines and Japan|publisher=Ashgate Publishing|year=2004|isbn=978-0-7546-1539-2|page=50|url=http://books.google.com/books?id=L37RZlzA530C&pg=PA50}}</ref><ref>{{cite book|author=Parnell, Philip C.|chapter=Criminalizing Colonialism: Democracy Meets Law in Manila|editors=Parnell, Philip C. & Kane, Stephanie C.|title=Crime's power: anthropologists and the ethnography of crime|publisher=Palgrave-Macmillan|year=2003|isbn=978-1-4039-6179-2|page=214|url=http://books.google.com/books?id=j2hpz4_fob4C&pg=PA214}}</ref> Sa snap election na idinaos noong 7 Pebrero 1986, ang mga insidente ng pandaraya, pagbili ng mga boto, pananakot at karahasan ay iniulat gayundin ang pakikialam sa mga election return. Ang Commission on Elections (COMELEC) tally board ay nagpapakita na si Marcos ang nangunguna samantalang ang National Citizen's Movement for the Free Elections (NAMFREL) ay nagpapakitang si Corazon Aquino ang nangunguna sa isang komportableng margin. Idenaklara ng opisyal na canvasser na COMELEC si Ferdinand Marcos na nanalo sa halalan. Sa huling tally ng COMELEC, si Marcos ay nagkamit ng 10,807,197 boto laban sa 9,291,761 boto ni Aquino. Gayunpaman, sa final tally ng [[National Movement for Free Elections]] (NAMFREL), si Aquino ay nagkamit ng 7,835,070 boto laban sa 7,053,068 ni Marcos.<ref>{{Citation
|title=[[A Force More Powerful|A force more powerful]]: a century of nonviolent conflict
|author1=Peter Ackerman
|author2=Jack DuVall
|publisher=Macmillan
|year=2001
|isbn=978-0-312-24050-9
|page=[http://books.google.com.ph/books?id=OVtKS9DCN0kC&pg=PA384 384]
|url=http://books.google.com/?id=OVtKS9DCN0kC
|authorlink1=Peter Ackerman
|authorlink2=Jack DuVall
}};<br />
^ {{Citation
|author=Isabelo T. Crisostomo
|title=Cory--profile of a president
|publisher=Branden Books
|year=1987
|isbn=978-0-8283-1913-3
|page=[http://books.google.com/books?id=iW_ddLowBYkC&pg=PA193 193]
|url=http://books.google.com/?id=iW_ddLowBYkC
}} (showing a reproduction of NAMFREL's announcement of the results).</ref>
Ang mga 29 mangggawa ng komputer ay lumayas sa tabulation center na nagpoprotesta sa pakikiaalam sa mga resulta ng halalan na pumapabor kay Marcos. Ang oposisyonistang dating Gobernador na si [[Evelio Javier]] ng [[Antique]] ay pinaslang sa harap ng kapitolyo ng lalawigan kung saan idinadaos ang pagka-canvass ng mga boto. Ang mga pangunahing suspek ang mga sariling bantay ng isang lokal na pinuno ng [[Kilusang Bagong Lipunan]]. Ang Catholic Bishops' Conference of the Philippines (CBCP) ay naglabas ng isang pahayag na kumokondena sa halalan bilang pandaraya. Ang Senado ng [[Estados Unidos]] ay nagpasa rin ng isang resolusyon na kumokondena sa halalan. Ang Pangulo ng Estados Unidos na si Ronald Reagan ay naglabas ng pahayag na tumatawag sa mga ulat ng pandaraya na "nakakabagabag".<ref>
{{cite news
| url = http://findarticles.com/p/articles/mi_m1079/is_v86/ai_4188363
| title = PRESIDENT'S STATEMENT, FEB. 11, 1986
| accessdate = 2007-12-03
| publisher = US Department of State Bulletin, April, 1986
| year=1986
}}</ref> Bilang tugon sa mga protesta, inihyag ng COMELEC na si Marcos ay nanalo ng 53 porsiyento ng mga boto laban kay Aquino. Ito ay sinalungat ng NAMFREL na si Aquino ay nanalo ng 52 porsiyento ng mga boto laban kay Marcos.<ref>{{Citation |last=Schock |first=Kurt |last2= |first2= |publication-date=
|title=Unarmed Insurrections: People Power Movements in Nondemocracies |publication-place= |publisher= U of Minnesota Press|isbn= 978-0-8166-4193-2|page=77 |url=http://books.google.com/?id=RRVk5qJpOH8C&pg=PA77&dq=Cory+Aquino+1986+inauguration |accessdate= 2007-12-03 |year=2005}}.</ref>
 
Noong Pebrero 15, si Marcos ang inihayag ng COMELEC at Batasang Pambansa bilang nanalo sa gitna ng kontrobersiya. Ang lahat ng mga 50 oposisyong kasapi ng Parliamento ay lumayas sa pagpoprotesta. Tumangging tanggapin ng maraming Pilipino ang resulta ng halalan na naghahayag na si Aquino ang tunay na nanalo. Ang parehong "mga nanalo" sa pagkapangulo na sina Aquino at Marcos ay nanumpa bilang mga pangulo sa dalawang magkaibang mga lugar. Si Aquino ay tumawag ng mga strike at pagboboykot ng mga mamamayang Pilipino laban sa mga negosyo at media na pag-aari ng mga crony ni Marcos. Dahil dito, ang mga bangko, korporasyon at mga media ng mga crony ni Marcos ay matinding tinamaan at ang kanilang mga bahagi sa stock market ay bumagsak.
 
===Himagsikang People power===
Dahil sa mga iregularidad sa halalan, ang [[Reform the Armed Forces Movement]] ay naglunsad ng isang pagtatangkang [[coup d'etat]] laban kay Marcos. Ang simulang plano ay salakayin ang [[Malacanang Palace]] at dakpin si Marcos. Ang ibang mga unit ng military ay kokontrol sa mga stratehikong pasilidad gaya ng [[NAIA]], mga baseng militar, mga himpilan ng radyo at telebisyon, ang GHQAFP sa [[Kampo Aguinaldo]], at mga highway junctions upang limitahan ang mga kontra-opensibo ng mga loyalistang hukbo ni Marcos. Si Lt. Col. [[Gregorio Honasan]] ang mangunguna sa pangkat na sasalakay sa Malacanang Palace. Gayunpaman, nang malaman ni Marcos ang tungkol pagbabalak na ito, kanyang inutos ang pagdakip sa mga pinuno nito<ref>{{Citation |last=West |first=Lois A. |last2= |first2= |publication-date=1997
|title=Militant Labor in the Philippines |publication-place= |publisher=Temple University Press |isbn=1-56639-491-0 |pages=19–20 |url=http://books.google.com/?id=KcaOhzm8gAQC&pg=PA20&dq=Philippine+People+power+revolution |accessdate= 2007-12-03 |year=1997}}.</ref> at itinanghal sa lokal at internasyonal na press ang ilan sa mga nadakip na mga nagtatangkang magpatalsik kay Marcos na sina Maj. [[Saulito Aromin]] and Maj. [[Edgardo Doromal]].<ref>[http://aromin.xanga.com/ An Account of February Revolution]</ref><ref>[http://www.stuartxchange.org/DayOne.html Day One (EDSA: The Original People Power Revolution)]</ref>
 
Dahil sa banta ng kanilang nalalapit na pagkakabilanggo, nagpasya sina Enrile at mga kapwa nagbabalak laban kay Marcos na humingi ng tulong AFP Vice Chief of Staff Lt. Gen [[Fidel Ramos]] na hepe rin ng Philippine Constabulary (ngayong Philippine National Police). Si Ramos ay pumayag na magbitiw sa kanyang posisyon at suportahan ang mga nagbabalak laban kay Marcos. Noong mga 6:30 pm noong 22 Pebrero 1986, sina Enrile at Ramos ay nagdaos ng isang pagpupulong ng press sa Kampo Aguinaldo kung saan nila inihayag ang kanilang pagbibitiw sa kanilang mga posisyon sa Gabinete ni Marcos at pag-urong ng kanilang suporta sa pamahalaan ni Marcos. Mismong si Marcos ay kalaunang nagsagawa ng mga pagpupulong ng balita na tumatawag kina Enrile at Ramos na sumuko na humihikayat sa kanilang "itigil ang kaestupiduhang ito".<ref name="peoplepower_eyewitness">{{Citation |last=Paul Sagmayao |first=Mercado |authorlink= |author2=Francisco S. Tatad |title=People Power: The Philippine Revolution of 1986: An Eyewitness History |publisher=The James B. Reuter, S.J., Foundation |year=1986 |location=[[Manila]], [[Philippines]] |pages= |url= |isbn= 0-9639420-7-8{{Please check ISBN|reason=Check digit (8) does not correspond to calculated figure.}}}}</ref> Sa isang mensaheng isinahimpapawid sa Radio Veritas noong mga alas 9&nbsp;ng gabi, hinimok ni Kardinal Sin ang mga Pilipino na tulungan ang mga pinunong rebelde sa pamamagitan ng pagpunta sa seksiyon ng [[EDSA]] sa pagitan ng [[Kampo Crame]] at [[Kampo Aguinaldo|Aguinaldo]] at pagbibigay ng suportang emosyonal, mga pagkain at iba pang mga suplay. Maraming mga tao, pari at madre ang tumungo sa EDSA.<ref name="peoplepower_eyewitness" /><ref name="McCargo">{{Citation |last=McCargo |first=Duncan |last2= |first2= |publication-date=2003
|title=Media and Politics in Pacific Asia |publication-place= |publisher=Routledge |isbn=0-415-23375-5 |page=20 |url=http://books.google.com/?id=CuGJ575iLLAC&pg=PA20&dq=Radio+Veritas+1986+Philippine+revolution |accessdate= 2007-12-03 |year=2003}}.</ref>
 
Sa kasagsagan ng rebolusyong People Power, inihayag ni [[Juan Ponce Enrile]] na ang pananambang sa kanya ay pineke upang magkaroon ng dahilan si Marcos sa pagpapataw ng martial law.<ref>Impossible Dream, Sandra Burton</ref>
 
Sa bukang liwayway ng linggo, ang mga hukbo ng pamahalaan ni Marcos ay dumating upang patumbahin ang pangunahing transmitter ng Radio Veritas na pumutol sa pagsasahimpapawid sa mga taong nasa probinsiya. Ang himpilan ay nilipat sa isang standby transmitter na may isang limitadong saklaw ng pagsasahimpapawid.<ref name="McCargo"/> Ang himpilan ay pinuntirya ni Marcos dahil ito ay naging mahalagang kasangkapan ng pakikipagtalastasan para sa pagsuporta ng mga mamamayan sa mga rebelde na nagbibigay alam sa kanila sa mga pagkilos ng hukbo ni Marcos at paghahatid ng mga mensahe para sa pagkain, gamot at mga suplay.<ref name="peoplepower_eyewitness" />
 
Ang mga tao ay patuloy pa ring tumungo sa EDSA hanggang sa lumobo sa mga daan daang libong hindi armadong mga sibilyan. Ang mood sa mga lansangan ay aktuwal na masaya na marami ay nagdadala ng kanilang mga buong pamilya. Ang mga mang-aawit ay nag-aliw sa mga tao, ang mga pari at madre ay nanguna sa mga prayer vigil at mga tao ay nagtayo ng mga barikada at makeshift na mga bag ng buhangin, mga puno at mga sasakyan sa ilang mga lugar sa kahabaan ng EDSA. Saanman, ang mga tao ay nakikinig sa Radio Veritas sa kanilang mga radyo. Ang ilang mga pangkat ay umaawit ng ''[[Bayan Ko]]''<ref>{{Citation |last=Taylor |first=Robert H. |last2= |first2= |publication-date=2002
|title=The Idea of Freedom in Asia and Africa |publication-place= |publisher=Stanford University Press |isbn=0-8047-4514-5 |page=210 |url=http://books.google.com/?id=RfbSlkGP8TEC&pg=PA210&dq=Bayan+Ko+in+1986+Philippine+revolution |accessdate= 2007-12-03 |year=2002}}.</ref> na mula pa 1980 ay naging makabayang antema ng oposisyon. Kadalasang ipinapakita ng mga tao ang tandang LABAN<ref>{{Citation |last=Crisostomo |first=Isabelo T. |last2= |first2= |publication-date=1987
|title=Cory, Profile of a President: The Historic Rise to Power of Corazon. |publication-place= |publisher=Branden Books |isbn=0-8283-1913-8 |page=217 |url=http://books.google.com/?id=iW_ddLowBYkC&pg=PA217&dq=LABAN+signs+during+EDSA+I |accessdate= 2007-12-03 |year=1987}}.</ref> na may nabuong "L" sa kanilang hinlalaki at hintuturo. Pagkatapos ng tanghalian noong Pebrero 23, nagpasya sina Ramos at Enrile na palakasin ang kanilang mga posisyon. Tumawid si Enrile sa EDSA mula [[Kampo Aguinaldo]] hanggang [[Kampo Crame]] sa gitna ng mga paghihiwayan ng mga tao.<ref name="peoplepower_eyewitness" /> Sa gitnang katanghalian, ang Radio Veritas ay naghatid ng mga ulat ng pagmamasa ng mga Marine malapit sa mga kampo sa silangan at mga tangkeng LVT-5 na papalapit mula hilaga at silangan. Ang isang kontinhente ng mga Marin na may mga tangke at mga armoradong van na pinangunahan ni Brigadier General [[Artemio Tadiar]] ay pinahinto sa kahabaan ng [[Ortigas Avenue]] mga 2&nbsp;km mula sa mga kampo ng mga sampung mga libong mga tao.<ref>{{Citation |last=Lizano |first=Lolita |last2= |first2= |publication-date=1988
|title=Flower in a Gun Barrel: The Untold Story of the Edsa Revolution |publication-place= |publisher= L.R. Lizano|isbn= |page= |url=http://books.google.com/?id=Bm0yAAAAIAAJ&dq=EDSA+Revolution&q=EDSA+Revolution |accessdate= 2007-12-02 |year=1988}}.</ref> Ang mga madreng humahawak ng mga rosaryo ay lumuhod sa harapan ng mga tangke at ang mga babae ay naghawak hawak upang harangin ang mga hukbo.<ref>{{Citation |last=Merkl |first=Peter H. |last2= |first2= |publication-date=2005
|title=The Rift Between America And Old Europe: the distracted eagle |publication-place= |publisher=Routledge |isbn=0-415-35985-6 |page=144 |url=http://books.google.com/?id=WavpuvE2HA4C&pg=PA144&dq=EDSA+Revolution |accessdate= 2007-12-02 |year=2005}}.</ref> Hiniling ni Tadiar sa mga tao na padaanin sila ngunit hindi gumalaw ang mga tao. Sa huli, ang mga hukbo ni Marcos ay umurong nang walang pagpapaputok ng baril na nangyari.<ref name="peoplepower_eyewitness" /> Sa gabi, ang standby transmitter ng Radio Veritas ay nabigo. Sa sandaling pagkatapos ng hating gabi, nagawa ng mga staff na pumunta sa isa pang himplian upang simulan ang pagsasahimpapawid mula sa isang lihim na lokasyon sa ilalim ng pangalang [[DZRJ-AM|"Radyo Bandido"]]. Sa bukang liwayway ng Lunes, 24 Pebrero 1986, ang unang mga malalang pagsagupa sa mga hukbo ng pamahalaan ay nangyari. Ang mga marine na nagmamartsa mula sa Libis sa silangan ay naghagis ng mga tear gas sa mga demonstrador na mabilis na kumalat. Ang ilang mga marine ay pumasok naman at humawak sa silangang panig ng Kampo Aguinaldo.<ref name="peoplepower_eyewitness" /> Kalauna, ang mga helicopter ng ika-15 Strike Wing ng [[Philippine Air Force]] na pinangunahan ni Col. Antonio Sotelo ay inutusan mula sa Sangley Point, Cavite na tumungo sa Kampo Crame.<ref name="Crisostomo">{{Citation |last=Crisostomo |first=Isabelo T. |last2= |first2= |publication-date=1987
|title=Cory, Profile of a President: The Historic Rise to Power of Corazon. |publication-place= |publisher= Branden Books|isbn= 978-0-8283-1913-3|page=226 |url=http://books.google.com/?id=iW_ddLowBYkC&pg=PA226&dq=Col.+Antonio+Sotelo+to+camp+crame |accessdate= 2007-12-03 |date=1987-04-01}}.</ref> Sa lihim, ang squadron ay dumipekto at sa halip na pagsalakay sa Kampo Crame ay lumapag rito na may mga naghahiyawang mga tao at yumayakap sa mga piloto at mga crew nito. Ang isang helicopter na [[Bell 214]] na piniloto ni Mahjor Major Deo Cruz ng ika-25 Helicopter Wing at mga [[Sikorsky S-76]] gunship na piniloto ni Colonel Charles Hotchkiss ng ika-20 Air Commando Squadron ay mas maagang sumali sa mga rebelde sa himpapawid. Ang presensiya ng mga helicopter ay nagpalakas sa morale nina Ramos at Enrile na patuloy na humihikayat sa kanilang mga kapwa sundalo na sumali sa kilusan.<ref name="peoplepower_eyewitness" /> Sa katanghalian, si Corazon Aquino ay dumating sa base kung saan sina Enrile, Ramos, at mga RAM officer at mga tao ay naghihintay.<ref name="Crisostomo"/>
 
Sa mga parehong oras, nakatanggap si June Keithley ng mga ulat na nilisan ni Marcos ang Malacanang Palace at isinahimpapawid ito sa mga tao sa EDSA. Ang mga tao ay nagdiwang at kahit sina Ramos at Enrile ay lumabas mula sa Crame upang harapin ang mga tao. Gayunpaman, ang pagdiriwang ay panandalian dahil kalaunang lumabas si Marcos sa telebisyong kinokontrol ng pamahalaan na [[DWGT-TV|Channel 4]],<ref>{{Citation |last=Maramba |first=Asuncion David |last2= |first2= |publication-date=1987
|title=On the Scene: The Philippine Press Coverage of the 1986 Revolution |publication-place= |publisher=Solar publishing Corp. |isbn= 978-971-17-0628-9|page=27 |url=http://books.google.com/?id=2QAeAAAAMAAJ&dq=Channel+9+tower+in+1986+revolution&q=Channel+4 |accessdate= 2007-12-03 |year=1987}}.</ref> na nagdedeklarang hindi siya magbibitiw sa pagkapangulo. Pinagpalagay na ang maling ulat ay isang kalkuladong pagkilos laban kay Marcos upang humikayat ng masa maraming mga depeksiyon.<ref name="peoplepower_eyewitness" /> Sa pagsasahimpapawid na ito, ang Channel 4 ay biglaang naglaho sa himpapawid. Binihag isang kontinhente ng mga rebelde sa ilalim ni Col. Mariano Santiago ang himpilian. Ang Channel 4 ay naibalik sa ere sa katanghalian na naghahayg si Orly Punzalan na ang "Channel 4 ay muling nasa himpapawid upang paglingkuran ang mga tao". Sa mga panahong ito, ang mga tao sa EDSA ay lumobo na sa higit sa isang milyon.<ref name="peoplepower_eyewitness" /> Ang pagsasahimpapawid na ito ang itinuturing na pagbabalik ng ABS-CBN sa ere dahil ito ang unang beses na ang mga dating empleyado ay nasa loob ng complex nito pagkatapos ng 14 taong pagsasara nito ni Marcos noong martial law. Sa huling katanghalian, ang mga helicopter ng rebelde ay sumalakay sa [[Villamor Airbase]] na nagwawasak sa mga ari-ariang panghimpapawid ng pangulo. Ang isa pang helicopter ay tumungo sa Malacanang Palace na nagpatama ng isang rocket at nagsanhi ng maliit na pinsala. Kalaunan, ang karamihan ng mga opiser na nagtapos sa [[Philippine Military Academy]] (PMA) ay dumipekto sa pamahalaan ni Marcos. Ang karamihan ng mga Sandatahang Hukbo ay lumipat na sa kabilang panig.<ref name="peoplepower_eyewitness" />
 
===Dalawang inaugurasyon ng pangulo===
[[File:Corazon Aquino inauguration.jpg|thumb|Nanumpa si Corazon Aquino bilang Pangulo ng Pilipinas sa Club Filipino, San Juan noong 25 Pebrero 1986|right|200px]]
Noong umaga ng Martes, Pebrero 25, bandang ikapito ng umaga, nagkaroon ng sagupaan sa pagitan ng mga loyalista at mga rebeldeng sundalo. May mga sniper na bumabaril sa mga rebeldeng sundalo. Subalit patuloy na sinugod ng mga rebeldeng sundalo ang estasyon ng Channel 9, na nasa hindi kalayuan ng Channel 4.
 
Maya-maya lamang ay nanumpa si Corazon Aquino bilang bagong pangulo ng Pilipinas sa isang seremonya sa Club Filipino sa Greenhills, isang kilometro mula sa Kampo Crame. Pinasumpa si Aquino ni Senior Associate Justice Claudio Teehankee, at pinasumpa naman si Laurel bilang Pangalawang Pangulo ni Justice Abad Santos. Hawak ni Aurora Aquino, nanay ni Ninoy Aquino, ang bibliang ginamit sa panunumpa ni Aquino. Kasama sa seremonya si Ramos, na na-promote bilang Heneral, si Enrile at ang iba pang mga politiko. Nasa labas ang maraming mga taga-suporta ni Aquino, na karamihan ay naka-dilaw bilang pagpapakita ng kanilang suporta. Matapos ang panunumpa ni Aquino ay kumanta sila ng Bayan Ko.
 
Samantala, nanumpa naman si Marcos sa Malacanang Palace. Nandoon ang ilan sa kanyang mga taga-suporta na sumisigaw ng "Marcos! Marcos! Marcos pa rin!" Ang panunumpa ay ginawa ni Marcos sa balkonahe ng palasyo ng Malacanang na isinahimpapawid ng IBC-13 at GMA-7.<ref name="peoplepower_eyewitness" /> Walang mga inanyayahang mga dayuhang dignitaryo ang dumalo sa seremonyang ito sa kadahilang pangseguridad. Ang mag-asawang Marcos ay lumabas sa balkonahe sa harap ng mga 3000 loyalistang KBL na nagsisigawan kina Marcos na "Dakpin ang mga Ahas!".<ref name="Ellison">{{Citation |last=Ellison |first=Katherine |last2= |first2= |publication-date=2005
|title=Imelda: Steel Butterfly of the Philippines |publication-place= |publisher=iUniverse |isbn=0-595-34922-6 |page=244 |url=http://books.google.com/?id=Dfl53AtDM0oC&pg=RA1-PA244&dq=Dahil+Sa+sang+by+Imelda+Marcos |accessdate= 2007-12-03 |year=2005}}.</ref> Pagkatapos ng panunumpa ay mabilis na umalis ang mag-asawa sa labas ng Palasyong Malacanang. Naputol ang pagbrodkast nito noong kubkubin ng mga rebeldeng sundalo ang mga nalalabing mga estasyon.
 
Marami ding mga demonstrador ang nagmasa sa mga barikada sa kahabaan ng [[Mendiola]], hindi kalayuan mula sa Malakanyang, ngunit hinarang sila doon ng mga loyalistang mga sundalo. Maraming mga demonstrador ang nagalit, ngunit inawat sila ng mga pari na nakiusap na huwag maging marahas.<ref name="peoplepower_eyewitness" />
 
===Paglisan ng pamilya Marcos sa Pilipinas===
Noong alas-tres ng hapon ng Lunes ([[Eastern Time Zone|EST]]), kinausap ni Marcos ang Senador ng Estados Unidos na si [[Paul Laxalt]], para humingi ng payo mula sa White House.<ref name="Ellison"/> Pinayuhan siya ni Laxalt ng "cut and cut cleanly", na siyang kinalungkot ni Marcos. Bandang hapon, kinausap ni Marcos si Enrile para sa kanyang ligtas na paglisan kasama ang kanyang pamilya at mga malalapit na kaalyado gaya ni General Ver. Sa hating gabi, dinala ng U.S. Airforce HH-3E Rescue [[helicopter]] ang pamilya ni Marcos sa Clark Airbase Pampanga mga 83 kilometrong hilaga ng Maynila bago sumakay sa mga eroplanong [[US Air Force]] [[DC9|DC-9 Medivac]] at [[C-141 Starlifter|C-141B]] patungo sa Andersen Air Force Base sa [[Guam]], at papunta naman sa Hickam Air Force Base sa [[Hawaii]] kung saan dumating si Marcos noong 26 Pebrero 1986.<ref name="peoplepower_eyewitness"/>
 
Marami ang nagsisaya sa paglisan ni Marcos. Napasok na rin ng mga demonstrador ang Palasyo ng Malakanyang, na matagal na ipinagkait sa mga ordinaryong mamamayan sa nakaraang dekada. Maliban sa mga naganap na nakawan, marami din ang nagsilibot sa loob ng isang lugar kung saan binago ang kasaysayan ng bansa.
 
Maging ang buong mundo ay nagsaya. Ayon kay Bob Simon, isang tagapagbalita ng CBS na isang estasyon sa Amerika, ang nagsabi "We Americans like to think we taught the Filipinos democracy; well, tonight they are teaching the world." ("Gusto naming mga Amerikano na isipin na kami ang nagturo sa Pilipinas ng demokrasya, ngunit ngayong gabi tinuturuan nila ang buong mundo.")
 
==Bilang Pangulo==
===Ekonomiya===
Sa pagluklok ni Corazon Aquino bilang pangulo, agad niyang tinugunan ang utang pandayuhang 28 bilyong dolyar na nalikom ng nakaraang pangulong si [[Ferdinand Marcos]] na masamang dumungis sa katayuang internasyonal na kredito ng [[Pilipinas]]. Binayaran ng administrasyong Aquino ang 4 bilyong dolyar ng 28 bilyong utang ng Pilipinas sa dayuhan ngunit humiram rin ang administrasyong Aquino ng 9 bilyon na nagpataas ng utang ng Pilipinas ng 5 bilyong dolyar. Sa ilalim ng pamumuno ni Aquino mula 1986 hanggang 1992, ang aberaheng paglago ng [[GDP]] ay 3.4 porsiyento.<ref name=gdp>http://www.gmanetwork.com/news/story/211655/economy/ing-phl-economy-may-average-5-3-from-2010-2016</ref> Noong 1989, ang administrasyong Aquino ay pinautang ng [[IMF]] ng 1.3 bilyong dolyar sa kondisyong ang liberasyon ng ekonomiya ay ipagpapatuloy nito at pagsasapribado ng mga pribadong industriyang [[nasyonalisasyon|ginawang pag-aari ng pamahalaan]] ni Marcos. Ang ekonomiya ay lumago ng 3.4 porsiyento sa kanyang unang taon sa opisina ngunit ang pagtatangkang coup noong 1989 ay nagsanhi ng pagtigil ng paglago nito. Ang paglago ng ekonomiya ay may aberaheng paglago na 3.4 porsiyento sa buong anim na taon ng pamumuno ni Aquino. Ang mga 50 porsiyento ng populasyon ay nasa sa ilalim ng linya ng kahirapan na sinasabing pagbuti mula 1985 nang ang halos 60 porsiyento ay nasa ilalim ng kahirapan.<ref name=aquino>http://news.google.com/newspapers?nid=2209&dat=19920705&id=kZhKAAAAIBAJ&sjid=PJQMAAAAIBAJ&pg=5042,855367</ref> Hindi rin nalutas ang pagiging hindi pantay ng sahod ng mamamayan. Sa huling taon ni Aquino, ang [[implasyon]] ay nasa 17 porsiyento at ang [[kawalang trabaho]] ay 10 porsiyento. Sinikap ni Aquino na kalasin ang mga cartel, mga [[monopolyo]] at mga [[oligopolyo]] ng mga industriya na itinatag ng mga crony ni Marcos lalo na sa mga industriyang buko at asukal.<ref name=aquino/> Noong 1986, nangako si Aquino ng isang reporma sa lupain. Bago ng pagluklok ni Aquino, ang halos 20 porsiyento ng populasyon ay nagmamay-ari ng 80 porsiyento ng lupain.<ref name=aquino/> Noong 1988 ay nilagdaan ni Aquino ang ''[[Comprehensive Agrarian Reform Program]]'' na ipinasa ng [[Kongreso ng Pilipinas]] na pinanaigan ng mga kasaping mambabatas nitong nagmamayari ng mga lupain.<ref name=aquino/> Ang batas ay nagbabahagi ng mga lupain sa mga manggagawang magsasaka mula sa mga may ari ng lupain na babayaran ng pamahalaan ngunit pumapayag rin sa mga may ari ng lupain na magpanatili ng hindi higit sa 5 hektarya ng kanilang lupain. Sinasabing ang batas na ito ay kumikiling sa mga may ari ng lupain gaya ng opsiyong pagbabahagi ng stock na pumapayag sa mga may ari ng lupain na makaiwas sa pagbebenta ng kanilang lupain at sa halip ay magbabahagi ng stock sa kanilang mga manggagawa sa loob ng 30 taon. Ito ay nag-iwan pa rin sa mga may ari ng mga malalaking pribadong lupain at kanilang mga pamilya na may kontrol ng kanilang lupain. Ang [[Hacienda Luisita]] na isang 4,435-hektaryang lupain na pagmamayari ng pamilya ni Corazon Aquino sa Tarlac ay hindi ipinamahagi sa mga manggagawa nito ngunit namahagi lamang ng stock sa mga manggawa nito. Marami ring mga may ari ng lupain ay sumunggab sa pagkakataon na ipagbili ang mga hindi kanais nais nilang lupain sa pamahalaan sa labis na mataas na halaga. Inangkin ng mga administrador ni Aquino na nailipat nila ang halos isang milyong hektarya ng lupain mula 1988 hanggang 1992 ngunit ang kalahati nito ay mula sa hindi produktibong lupain at kaunti ng 2 porsiyento nito ang inaatas. Nabigo ang pamahalaan ni Aquino na makaakit ng [[pamumuhanang pandayuhan]] sa panahon ng pagsulong ng mga nito sa [[Timog Silangang Asya]].<ref name=aquino/> Ang mga karatig na bansa ay lumago mula sa mga pamumuhanang ito samantalang ang Pilipinas ay nanatiling matamlay. Sinasabing ang Pilipinas ay nalampasan ng mga [[pamumuhunang pandayuhan]] dahil sa kawalang katiyakan ng politika sa Pilipinas gayundin sa mga naglilimitang mga regulasyon ng pamahalaan ng Pilipinas hinggil sa pamumuhunang pandayuhan.<ref name=aquino/> Sa ilalim ni Aquino, ang mga sistema ng korupsiyon ng nakaraang administrasyon ni [[Ferdinand Marcos]] ay hindi rin nasugpo at ang [[cronyismo]], [[padrino]] at paboritismo ay nananatiling nasa lugar.<ref name=Aquino/>
 
==Kamatayan==
[[Talaksan:Cory aquino wiki.JPG|thumb|200px|Libingan ni Cory sa tabi ng kanyang asawang si Ninoy.]]
Noong 24 Marso 2008, napabalita na mayroong kanser sa kolon (''cancer sa colon''), isang sakit sa [[bituka]], ang dating pangulo. Siya ay namatay noong 1 Agosto 2009 sa Makati Medical Center sa Makati dahil sa sakit na ito sa edad na 76.<ref name=CBS>[http://www.cbsnews.com/stories/2008/03/24/world/main3961612.shtml Philippines Icon Corazon Aquino Has Cancer, Former President And Ouster Of Marcos Dictatorship, 75, Reportedly Has Colon Cancer, Manila, Philippines, 23 Marso 2008, The Associated Pressm, CBS.news.com], nakuha noong 25 Marso 2008</ref><ref name=MT>[http://www.manilatimes.net/national/2008/mar/25/yehey/top_stories/20080325top1.html Samonte, Angelo S., Anthony A. Vargas, Sammy Martin and AFP. ''Cory Aquino battling colon cancer&nbsp;–Kris'', ''Bishops, political leaders extend prayers, support'', Top Stories, ManilaTimes.net, 27 Marso 2008], nakuha noong 25 Marso 2008</ref>
 
== Tingnan din ==
*[[Ang Pagpanaw at Parangal kay Corazon Aquino]]
 
== Mga sanggunian ==
{{Reflist|2}}
 
== Mga panlabas na kawing ==
*[http://www.op.gov.ph/museum/pres_aquino.asp Malacañang Museum: Corazon C. Aquino (sa Ingles)]
 
{{start box}}
{{succession box |
before= [[Ferdinand Marcos]] |
title= [[Pangulo ng Pilipinas]] |
years= 1986–1992 |
after= [[Fidel V. Ramos]]
}}
{{end box}}
 
{{Noynoy Aquino}}
 
{{Mga Pangulo ng Pilipinas}}
{{BD|1933|2009|Aquino, Corazon}}
 
[[Kategorya:Mga Pilipinong liping-Intsik|Aquino, Corazon]]
[[Kategorya:Mga Tagalog|Aguinaldo, Emilio]]
[[Kategorya:Mga pangulo ng Pilipinas|Aquino, Corazon]]
[[Kategorya:Mga Kristiyano]]