Aserbayan: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Ryomaandres (usapan | ambag) No edit summary |
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.2 |
||
Linya 70:
|footnote_a = Walang bansang kumikilala sa [[Republikang Nagorno-Karabakh]] at ito'y isang ''de facto'' na malayang bansa lamang, at itinuturing na bahagi pa rin ng Azerbaijan.
}}
Ang '''Aserbayan''' (<small>pagbigkas:</small> /á•zër•bay•ján/, {{lang-az|Azərbaycan}}), opisyal na '''Republika ng Aserbayan''' ({{lang-az|Azərbaycan Respublikası}}), ay isang transkontinental na bansa sa [[Caucasus]], matatagpuan ito kung saan nagtatagpo ang Silangang Europa at Kanlurang Asya.{{refn|group=A|name=first|Bagaman malimit na naihahanay sa Europa, ang Azerbaijan ay itinuturing sa pangkalahatan na matatagpuan sa Kanlurang Asya at ang hilagang bahagi nito'y nahahati ng [[Greater Caucasus]] na kinikilalang hangganan ng Asya at Europa. Isinasama ng [[United Nations]] ang Azerbaijan sa Kanlurang Asya,<ref>{{cite web|url = http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm |title = Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings | language = Ingles | publisher = [[United Nations]]|accessdate = 3 Nobyembre 2015| date = 31 Oktubre 2013}}</ref> samantalang ang ilang lathalain gaya ng [[CIA World Factbook]] ay isinasama ito sa Timog-kanlurang Asya;<ref>{{cite book | url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html | title = The World Factbook | chapter = Azerbaijan | accessdate = 3 Nobyembre 2015 | publisher = [[Central Intelligence Agency]] | date = 28 Oktubre 2015 | language = Ingles | archive-date = 9 Hulyo 2016 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160709035525/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html | url-status = dead }}</ref> ayon naman sa [[Encyclopædia Britannica]], ito at ang [[Georgia (bansa)|Georgia]] ay nasa Asya,<ref>{{cite book| first = Evgeny Dmitrievich | last = Silaev| title = Encyclopædia Britannica | chapter = Azerbaijan | date = 3 Nobyembre 2015 | language = Ingles}}</ref> habang napapabilang ito sa Europa ayon sa Worldatlas.com.<ref>{{cite web | url = http://www.worldatlas.com/webimage/countrys/europe/az.htm | publisher = Worldatlas.com | title = Azerbaijan | accessdate = 3 Nobyembre 2015 | language = Ingles }}</ref>}} Sa kanluran nito matatagpuan ang [[Dagat Caspian]], [[Rusya]] sa hilaga, [[Georgia (bansa)|Georgia]], [[Armenia]] sa kanluran, at [[Iran]]. Ang [[eksklabe]] naman ng [[Nakhchivan]] ay napalilibutan ng [[Armenia]] sa hilaga at silangan, [[Iran]] sa timog at kanluran, at [[Turkey]] sa hilagang-kanluran.
Nagpahayag ng kasarinlan ang [[Azerbaijan Democratic Republic]] noong 1918 at naging kauna-unahang demokratiko at sekular na bansang may mayoryang-Muslim.<ref>{{cite book| first = Tadeusz | last = Swietochowski | title = Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition| publisher = Columbia University Press | year = 1995 | ISBN = 978-0-231-07068-3| language = Ingles}}</ref><ref>{{cite book | first = Reinhard | last = Schulze| title = A Modern History of the Islamic World | publisher = I.B.Tauris | year = 2000 | language = Ingles | ISBN = 978-1-86064-822-9}}</ref> Ito rin ang unang bansang may mayoryang-Muslim, kasunod ng [[Ehipto]] na nagkaroon ng mga opera, teatro, at mga modernong unibersidad.<ref name="E.Cornell">{{cite book | last = Cornell | first = Svante E. | language = Ingles | title = The Politicization of Islam in Azerbaijan | publisher = Silk Road Paper | year = 2006 | pages = 124, 222, 229, 269–270}}</ref> Isinanib ito sa [[Unyong Sobyet]] noong 1920 bilang [[Azerbaijan Soviet Socialist Republic|Aserbayan Soviet Socialist Republic]].<ref name="Swietochowski Borderland" /><ref>{{cite book |last=Pipes|first=Richard |authorlink=Richard Pipes|year=1997|location=Cambridge, Massachusetts|title=The Formation of the Soviet Union: Communism and Nationalism 1917–1923|pages= 218–220, 229 |edition=2nd |publisher=Harvard University Press |isbn=978-0-674-30951-7}}</ref> Noong 30 Agosto 1991, nagpahayag ng kasarinlan ang Aserbayan,<ref>{{cite book|last=King|first=David C.|title=Azerbaijan|date=2006|publisher=Marshall Cavendish|page=27|isbn =978-0761420118 | language = Ingles}}</ref> bago opisyal na [[Pagbuwag ng Unyong Sobyet|buwagin ang Unyong Sobyet]]. Noong Setyembre 1991, ang pinagtatalunang rehiyon ng [[Nagorno-Karabakh]] na may mayoryang-Armenian ay nagsulong ulit ng kanilang hangarin na magkaroon ng hiwalay na estado na [[Nagorno-Karabakh Republic]].<ref>{{cite book| last = Zürcher| first = Christoph| year = 2007 | title = The Post-Soviet Wars: Rebellion, Ethnic Conflict, and Nationhood in the Caucasus | location = New York| publisher = New York University Press| page= 168| ISBN= 978-0814797099}}</ref> Epektibong nagsasarili ang rehiyon mula sa simula ng [[Digmaang Nagorno-Karabakh]] noong 1991, subalit ito ay kinikilalang bahagi ng Aserbayan hanggang sa magkaroon ng pinal na solusyon sa katayuan nito sa pamamagitan ng negosasyon na isasagawa ng [[OSCE]].<ref>{{cite web|url=http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res822.htm |title= Резолюция СБ ООН № 822 от 30 апреля 1993 года |publisher=United Nations |accessdate=4 Enero 2011|language=Ruso}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res874.htm |title= Резолюция СБ ООН № 874 14 октября 1993 года |publisher=United Nations |accessdate=4 Enero 2011|language=Ruso}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res884.htm |title= Резолюция СБ ООН № 884 от 12 ноября 1993 года |publisher=United Nations |accessdate=4 Enero 2011|language=Ruso}}</ref>
| |||