Judea (lalawigang Romano): Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Glennznl (usapan | ambag)
Linya 2:
{{Infobox former subdivision|native_name={{aut|Provincia Ivdaea}}<br>{{lang|grc|ἐπαρχία Ιουδαίας}}|date_event1=c. 30/33 CE|leader3=[[Gessius Florus]]|year_leader3=64–66 CE|leader4=[[Lusius Quietus]]|year_leader4=117 CE|leader5=[[Quintus Tineius Rufus (konsul 127)|Tineius Rufus]]|year_leader5=130–132 CE|legislature=[[Synedrion#Synedrion in Judea|Synedrion/Sanhedrin]]|event1=[[Pagpapapako kay Kristo]]|event2=Krisis sa ilalim ni [[Caligula]]|leader2=[[Poncio Pilato]]|date_event2=37–41 CE|event3=Pagsasama ng [[Galilee]] at [[Perea (rehiyon)|Peraea]]|date_event3=44 CE|event4=[[Pagwasak sa Ikalawang Templo]]|date_event4=4 Agosto 70 CE|event_end=[[Aklasang Bar Kokhba]]|date_end=132–135 CE|today=|year_leader2=26–36 CE|year_leader1=6–9 CE|common_name=Judea|image_p1=[[File:Menora Titus.png|22px|link=Tetrarchy (Judea)]]|image_map=First century Iudaea province.gif|era=[[Prinsipadong Romano]]|subdivision=[[Lalawigang Romano|Lalawigan]]|nation=ng [[Imperyong Romano]]|year_start=6 CE|event_start=[[Senso ni Quirinius]]|year_end=135 CE|p1=Tetrarkiya (Judea)|s1=Syria Palaestina|leader1=[[Coponius]]|image_s1=[[File:Vexilloid of the Roman Empire.svg|22px|link=Syria Palaestina]]|capital=[[Caesarea Maritima]]|title_deputy=[[Dinastiyang Heroes|Hari ng mga Hudyo]]|deputy1=[[Agrippa I]]|year_deputy1=41–44|deputy2=[[Agrippa II]]|year_deputy2=48–93/100|title_leader=Mga [[Prepekto]] bago 41, [[Prokurador (Romano)|Prokurador]] matapos ang 44|footnotes=Bago ang Agosto 4, 70, ay tinutukoy bulang [[Ikalawang Templong Hudaismo]], na kung saan umusbong ang [[Tannaim]] at [[Mga pinagmulan ng Kristiyanismo|Maagang Kristiyanismo]].}}Ang [[Lalawigang Romano|Romanong lalawigan]] ng '''Judea''' ({{IPAc-en|dʒ|uː|ˈ|d|iː|ə}} ; {{Lang-he|יהודה}}, <small>[[Wikang Ebreo|Pamantayang]]</small> ''{{Transl|he|Yəhūda}}'' <small>[[Tiberian vocalization|Tiberian]]</small> ''{{Transl|he|Yehūḏā}}''; {{Lang-el|Ἰουδαία}} ''{{Transl|grc|Ioudaia}}''; {{Lang-la|Iūdaea}}), kung minsan ay binabaybay sa orihinal na mga anyong Latin na '''Iudæa''' o '''Judaea''' upang mapag-iba ito mula sa pangheograpiyang rehiyon ng [[Judea]], isinasama ang mga rehiyon ng Judea, [[Samaria]], at [[Edom|Idumea]], at sumaklaw lalo sa mga bahagi ng mga dating rehiyon ng [[Dinastiyang Asmoneo|Asmoneo]] at [[Kahariang Herodes ng Judea|mga kahariang Herodes]] ng Judea. Pinangalanan ito pagkatapos ng [[Tetrarkiyang Herodes|Tetrarkiya]] ni [[Herodes Arquelao|Herodes Archelaus]] sa [[Herodian Tetrarchy|Judea]], ngunit ang lalawiganng Romano ay sumaklaw sa isang mas malaking teritoryo. Ang pangalang "Judea" ay nagmula sa [[Kaharian ng Judah|Kaharian ng Juda]] noong ika-6 na siglo BCE.
 
Ayon sa istoryador na si [[Flavio Josefo|Josefo]], kaagad pagkakasunod sa pagtitiwalag kay [[Herodes Arquelao|Herodes Archelaus]] noong 6 CE, ang Judea ay ginawang isang lalawigang Romano, na sa panahong ito ay binigyan ng awtoridad ang Romanong prokurador na parusahan sa pamamagitan ng pagpatay. Ang pangkalahatang populasyon ay nagsimula ring [[Talaan ng mga Romanong buwis|mabuwisan ng Roma]].<ref>Josephus, ''[[De Bello Judaico]]'' (Wars of the Jews) [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0148%3Abook%3D2%3Awhiston+chapter%3D8%3Awhiston+section%3D1 2.8.1].</ref> Ang lalawigan ng Judea ay pinangyarihan ng kaguluhan sa pagkakatatag nito noong [[6|6 CE]] sa panahon ng [[Senso ni Quirinius]], ang [[Pagpapako sa krus kay Hesus]] bandang 30–33 CE, at maraminga giyera, na kilala bilang mga [[Mga digmaang Hudyo-Romano|digmaang Hudyo-Romano]], ay nangyayari sa pag-iral nito. Ang [[Pangalawang Templo|Ikalawang Templo]] ng [[Herusalem]] ay [[Pagkubkob sa Herusalem (70 AD)|winasak]] ng mga [[Sinaunang Roma|Romano]] noong 70 CE malapit sa pagatatapos ng [[Unang Digmaang Hudyo-Romano]], at itinatag ang ''[[Fiscus Judaicus]]''. Matapos ang [[Himagsikang Bar Kokhba]] (132–135), binago ng Emperador ng Roma na si [[Adriano]] ang pangalan ng lalawigan tungo sa [[Syria Palaestina]] at ang pangalan ng lungsod ng Herusalem tungo sa [[Aelia Capitolina]], na napagtatanto ng ilang iskolar bilang isang pagtatangka upang putulin ang ugnayan ng mga [[Mga Hudyo|Hudyo]] mula sa kanilang tinubuang bayan.<ref name="H.H. Ben-Sasson, 1976, page 334">H.H. Ben-Sasson, ''A History of the Jewish People'', Harvard University Press, 1976, {{ISBN|0-674-39731-2}}, page 334: "In an effort to wipe out all memory of the bond between the Jews and the land, Hadrian changed the name of the province from Iudaea to Syria-Palestina, a name that became common in non-Jewish literature."</ref><ref>Ariel Lewin. ''The archaeology of Ancient Judea and Palestine''. Getty Publications, 2005 p. 33. "It seems clear that by choosing a seemingly neutral name – one juxtaposing that of a neighboring province with the revived name of an ancient geographical entity (Palestine), already known from the writings of Herodotus – Hadrian was intending to suppress any connection between the Jewish people and that land." {{ISBN|0-89236-800-4}}</ref>
 
== Naunang kalagayan ==