Estoisismo: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Xsqwiypb (usapan | ambag)
No edit summary
Xsqwiypb (usapan | ambag)
No edit summary
Linya 1:
[[File:Zeno of Citium pushkin.jpg|right|thumb|[[Seno ng Citio]]]]
Ang '''Stoisismo''' sa modernong kahulugan ay ang hindi pag-inda sa ligaya at dusa o sakit. Sa ganitong kalagayan, may katapangan o kahandaan ang pag-iisip upang magtiis ng hirap at pasakit.<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Stoicism''}}</ref> Ito ay isang paaralan ng [[Helenistikong pilosopiya]]ng itinatag sa [[Atenas]] ng pilosopong si [[Seno ng Citio]] noong kaagahan ng ikatlong daang taon BCE. Tumutuon ito sa masiglang ugnayan sa pagitan ng kosmikong [[determinismo]] at kalayaang pampilosopiya ng tao, at maging sa paniniwalang mas mainam ang magpanatili ng ''prohairesis'' o kagustuhan (determinasyon) na nakaayon sa kalikasan. Tinatawag na mga '''estoikoStoiko''' ang mga sumusunod sa pagtuturo ni Seno ng Sitium.<ref name=LSP>{{cite-LSP|''Stoics'', ''Word List''}}, pahina 135.</ref> Ayon sa turo ni Seno ng Sitium, matatagpuan ang [[kaligayahan]] sa pamamagitan ng kawalan ng [[kasarapan]] at [[hapdi]].<ref name=LSP/>
 
Ang Stoisismo ay isang pilosopiya ng pansarling etikang birtud ng [[Eudaimonia]] na may kaalaman sa sistema nito ng lohika at mga pananaw sa natural na mundo. Isinasaad nito na ang pagsasanay ng birtud ay parehong kinakailangan at sumasapat sa pagkakamit na eudaimonia na pagyabong sa pamamagitan ng pamumuhay ng buhay na etikal. Tinutukoy ng mga Stoiko ang daan sa eudaimonia sa isang buhay ng pagsasanay ng mga kardinal na birtud at pamumuhay na naaayon sa kalikasan.
 
Ang Stoiko ay kilala sa pagtuturo na ang birtud ang tanging mabuti para sa mga tao at ang mga panlabas na bagay gaya ng kalusugan, kayamanan, at kaligayahan ay hindi mabuti o masama sa sarili nito (adiaphora) at sa halaiphalip ay may kahulugan na mahalaga para sa paggaawa ng birtud. Kasama ng etikang Aristoteliano, ang tradisyong Stoiko ay bumubuo sa isa sa mga pangunahing paraan ng etikang birtud. Isinasaad rin ng mga Stoiko na ang mga nakakawasak na emosyon ay nanggagaling sa mga maling paghatol at ang mga tao ay dapat maghangandamaghangad ng isang kalooban (proahairesis) na naaayon sa kalikasan. Dahil dito, iniisip ng mga Stoiko na ang mahusay na indikasyon ng pilosopiya ng isang indibidwal ay hindi ang sinabi ng isang tao ngunit kung paano umaasal ito umaasal. Upang mamuhay ng mabuting pamumuhay, kailangan maunawaan ng mga Stoiko ang mga patakaran ng kaayusan sa kalikasan dahil naniniwala silang ang lahat ng bagay ay nag-uugat sa kalikasan.
 
Tanyag ang doktrinang stoiko sa [[Gresya]] at sa [[Imperyong Romano]] mula sa pagkakatatag nito magpahanggang atasan ni Emperador [[Justiniano I]] na magsara ang lahat ng mga paaaralan ng pilosopiya noong 529 AD. Para kay Justiniano I, labag sa kanyang pananampalatayang Kristiyano ang katangiang [[pagano]] ng mga nasabing paaaralan.<ref>[[Agathias]]. ''Histories'', 2.31.</ref>