Imperyong Akemenida: Pagkakaiba sa mga binago

|stat_area2=5500000|stat_year2=500 BK<ref name="Turchin">{{cite journal |last1=Turchin|first1=Peter|last2=Adams|first2=Jonathan M.|last3=Hall|first3=Thomas D | title = East-West Orientation of Historical Empires | journal = Journal of world-systems research|date=December 2006 |volume=12|issue=2 |page=223 |url =http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381|accessdate=12 September 2016 |issn= 1076-156X}}</ref><ref name="Taagepera">{{cite journal|last1=Taagepera|first1=Rein|title=Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.|journal=Social Science History|date=1979|volume=3|issue=3/4|page=121|doi=10.2307/1170959|url=http://www.jstor.org/stable/1170959|accessdate=12 September 2016}}</ref>

}}

Ang '''Imperyong Akemenida''' (mula sa [[Lumang Persa]] na ''Haxāmanišiya'',<ref>{{cite book|ref=harv|last1=Curtis|first1=Vesta Sarkhosh|authorlink1=Vesta Sarkhosh Curtis|last2=Stewart|first2=Sarah|authorlink2=Sarah Stewart (historian)|title=The Sasanian Era|url=https://books.google.com/books?id=qPVHBAAAQBAJ&pg=PA79|year=2010|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-0-85773-309-2}}</ref> {{nowrap|c. 550–330 BK}}), tinatawag ding '''(Unang) Imperyong Persa''',<ref name=GCS>{{cite book|last=Sampson|first=Gareth C.|title=The Defeat of Rome: Crassus, Carrhae and the Invasion of the East|year=2008|publisher=[[Pen and Sword Books|Pen & Sword Books Limited]]|isbn=978-1-84415-676-4|page=33|quote=Cyrus the Great, founder of the First Persian Empire (c. 550–330 BC).}}</ref> ay isang [[imperyo]] sa [[Kanlurang Asya]], na itinatag ni [[Cirong Dakila]]. Sa pinakadakilang lawak nito na ang lawak ay mula sa [[Balkan]] hanggang sa [[Lambak ng Indus]], ay naging isa ito sa mga [[Talaan ng mga pinakamalalaking imperyo|pinakamalalaking imperyo sa kasaysayan]], na sumasaklaw sa 5.5 milyon na kilometrong parisukat, at noon ay naging mas malaki kaysa sa alin mang nakaraang imperyo sa kasaysayan. Bantog ito sa matagumpay na modelo ng isang sentralisadong, pangangasiwang burukratiko (sa pamamagitan ng mga [[satrapa]] sa ilalim ng [[Hari ng mga Hari]]), sa mga pagtayo ng imprastruktura tulad ng mga [[Maharlikang Daan|sistema ng kalsada]] at isang [[Chapar Khaneh|sistema ng koreo]] at sa paggamit ng isang opisyal na wika sa kabuuan ng mga teritoryo nito at sa isang malaking propesyonal na hukbo at sa mga serbisyong sibil, na nagpasigla sa mga katulad na sistema sa mga sumunod na imperyo.<ref name=schmitt-EI-i>[[#refachaemenids-EI|Schmitt]] Achaemenid dynasty (i. The clan and dynasty)</ref> Kilala ito sa Kanluraning kasaysayan bilang ang katunggali ng mga [[Pólis|Griyegong lungsod-estado]] sa panahon ng mga Digmaang Griyego-Persa at sa pagpapalaya ng mga [[Babilonyong pagkabihag|Hudyong tapon sa Babilonya]]. Ang [[Mausoleo sa Halicarnassus]], na isa sa [[Pitong mga Kamangha-mangha ng Sinaunang Daigdig]], ay itinayo sa isang Helenistikong estilo sa imperyo.