Asirya: Pagkakaiba sa mga binago

| conventional_long_name = AssyriaAsirya

| common_name = AssyriaAsirya

| flag_type = SymbolSimbolo ng Diyos na si of [[Ashur (god)|Ashur]], thena pambansang [[Diyos]] ancientng Assyrianmga nationalAsiryo deity

| year_start = {{circa}} 2025 BCBCE{{efn|This date refers to when [[Assur]] became an independent city-state, i.e. the beginning of the [[Old Assyrian period]]. The Old Assyrian period was preceded by the [[Early Assyrian period]] but Assur was not independent during this time and distinct Assyrian cultural and religious practices had not yet fully formed.{{Sfn|Düring|2020|p=39}}{{Sfn|Lambert|1983|pp=82–85}}{{Sfn|Roux|1992|p=187}}}}

| year_end = 609 BCBCE{{efn|This date refers to the end of the [[Neo-Assyrian Empire]], when Assyria ceased to be a state. It omits the later [[Post-imperial Assyria|post-imperial period]] when there was no longer an independent Assyrian kingdom.}}

| p1 = ThirdIkatlong DynastyDinastiya ofng Ur

| s1 = [[Imperyong Neo-Babylonian EmpireBabylonya]]

| s2 = Median[[Imperyong EmpireMedes]]

| image_map_caption = MapMapa showingng the ancient Assyrian heartlandlooban (redpula) andat thesakop extentnoong of the [[Neoika-Assyrian7 Empire]]siglo in the 7th century BCBCE (orangekahel)

| capital = [[Assur]]<br><small>({{circa}} 2025–1233 BCBCE)</small><br>{{nowrap|[[Kar-Tukulti-Ninurta]]}}<br><small>({{circa}} 1233–1207 BC)</small><br>[[Assur]]<br><small>({{circa}} 1207–879 BCBCE)</small><br />[[Nimrud]]<br /><small>(879–706 BC)</small><br />[[Dur-Sharrukin]]<br /><small>(706–705 BCBCE)</small><br />[[Nineveh]]<br /><small>(705–612 BC)</small><br />[[Harran]]<br /><small>(612–609 BC)</small>

| religion = [[AncientSinaunang Mesopotamianrelihiyong religionMesopotamiyo]]

| government_type = [[MonarchyMonarkiya]]

| title_leader = [[List of Assyrian kings|NotableMga kingshari]] <!--Only a selection of notable kings; more notable kings for each period are in their respective articles. More should not be added here on account of taking up space-->

| year_leader1 = {{circa}} 2025 BCBCE

| year_leader2 = {{circa}} 1974–1935 BCBCE

| year_leader3 = {{circa}} 1808–1776 BCBCE

| year_leader4 = {{circa}} 1700–1691 BCBCE

| year_leader5 = {{circa}} 1363–1328 BCBCE

| year_leader6 = {{circa}} 1243–1207 BCBCE

| year_leader7 = 1114–1076 BCBCE

| year_leader8 = 883–859 BCBCE

| year_leader9 = 745–727 BCBCE

| year_leader10 = 705–681 BCBCE

| year_leader11 = 681–669 BCBCE

| year_leader12 = 669–631 BCBCE

| year_leader13 = 612–609 BCBCE

| era = [[BronzePanahong AgeBronse]] tohanggang [[IronPanahong AgeBakal]]

| event_pre = FoundationPundayo ofng [[Assur]]

| date_pre = {{circa}} 2600 BCBCE

| event_start = Ang Assur becomesay annaging independentindependiyenteng citysiyudad-stateestado

| date_event1 = {{circa}} 2025–1364 BCBCE

| date_event2 = {{circa}} 1363–912 BCBCE

| event3 = [[Panahong Neo-Assyrian periodAsirya]]

| date_event3 = 911–609 BCBCE

| event_end = ConquestPananakop by theng [[Neo-BabylonianImperyong Empire|Neo-BabylonianBabilonya]] andat [[MedianImperyong Empire|MedianMedes]] empires

| event_post = SackPaglusob andat destructionpagwasak ofng Assur by theng [[SasanianImperyong EmpireSasania]]

| date_post = {{circa}} AD 240 CE

Ang '''Asirya''' ay isang pangunahing Mesopotamyanong Silangang Semitiko na nagsasalita na kaharian at imperyo ng [[sinaunang Malapit na Silangan]], umiral bilang isang malayang estado mula siguro sa kasing aga ng ika-25 na siglo BKBCE, hanggang pagbagsak nito sa pagitan ng 612 BK at 599 BK, na nagtaguyod sa kalagitnaan hanggang Maagang [[Panahon ng Tansong Pula]] hanggang sa huling [[Panahon ng Bakal]].

Ang mga AsirioAsiryo ay ang mga taong namuhay sa hilagang bahagi ng kasalukuyang Irak noong mula mga 2900 BKBCE magpahanggang 600 BK. Nanirahan sila sa mataas na pook sa may [[Ilog ng Tigris]]. Kabilang sa kanilang pangunahing mga lungsod ng [[Assur]] at [[Nineveh]]. Nagkaroon sila ng Imperyong umaabot mula Ehipto hanggang Golpo ng Persa.<ref name=WWT>{{cite-WWT|''Who were the Assyrians?''}}</ref>

Noong Gitnang Panahon ng Tanso, ang '''AsiriaAsirya''' ay isang rehiyon sa Ilog ng [[Tigris]] na ipinangalan sa unang kabisera nito, ang sinaunang lungsod ng [[Assur]] ([[Wikang Akkadiano|Akkadiano]]: {{lang|akk|Aššur}}; [[Wikang Hebrew|Hebrew]]: {{lang|he|אַשּׁוּר}} ''{{lang|he-Latn|Aššr}}'', [[Wikang Arameo|Arameo]]: ''{{lang|arc-Latn|Aṯr}}''). Di-naglaon, bilang isang nasyon at imperyo na namahala sa buong [[Fertile Crescent|Matabang Kresyente]], [[Ehipto]], at malaking bahagi ng [[Anatolia]], tumutukoy ang katawagang "mismong Asiria" sa hilagang hati ng [[Mesopotamya]] (ang timog na hati ay ang [[Babilonya]] na ang [[Nineveh]] ang kabisera).

Nasa ilalim ng kapangyarihan ng mga haring Asirio ang isang malaking kaharian sa tatlong magkakaibang bahagi ng kasaysayan. Tinatawag ang mga ito na panahon o kahariang '''Matanda''' (ika-20 hanggang ika-15 dantaon BKBCE), '''Gitna''' (ika-15 hanggang ika-10 dantaon BKBCE), at '''[[Imperyong Neo-Asirio|Neo-Asirio]]''' (911-612 BKBCE), kung saan ang pinakahuli ang pinakatanyag at may maraming naidokumento.