Imperyong Akemenida: Pagkakaiba sa mga binago

May mga katutubong 'Indo-Aryan' na kung tawagin ngayon ay ''Iranian'' na naninirahan sa lugar na ngayon ay bansang [[Iran]] noong 3000 BCE. Nahahati sila sa dalawang nasyonalidad na: ang mga Persa ''(Persian)''Persiya at ang mga Mediyano. Noong 625 BCE, nakapaggawa na ang huli ng isang imperyo na pinakamalaki sa lahat ng kaharian sa kanyang panahon.

Bagaman nagsimulang itinatag ang Imperyong Akemenida sa pamumuno ng haring si "Cirong Dakila", ang naturang pangalang "Akemenida" ay nanggaling sa isang datu na pinangalanang si "Akemenyo (Ingles:Achaemenes) na namuno sa mga katutubong Persa ''(Persian)''Persiya noong 705 BCE hanggang 675 BCE. Si Akemenyo ang itinuturing na ninuno ng mga haring Akemenida ng Imperyong Persa ''(Persian)''Persiya.

Nagsimula nang itatag ni [[Cirong Dakila]] ang Imperyong Akemenida noong 550 BCE nang naghasik siya ng rebelusyon ng mga katutubong Persa ''(Persian)''Persiya laban sa Imperyong Mediyano dahil sa hindi maayos na pamamahala ng haring si Astyages sa kanila. Nilupig ng una ang huli at sinakop yaong imperyo, pero napag-isipan naman ni Ciro na ang mga Persa ''(Persian)''Persiya at Mediyano ay iisang lahi, kaya pinag-isang lahi niya yaong dalawang nasyonalidad sa pangalang "Persa ''(Persian)''"Persiya. Pagkatapos ng mga pangyayaring iyon, ang kaharian ng Neo-Babylonia sa pamumuno ng haring si Nabonido, na kaalyado niyaong nawasak na imperyo, ay naghasik ng digmaan laban sa bagong imperyong itinatag ni Ciro, gayun rin ang ginawa ng kahariang Lydia sa pamumuno ng haring si Creso; subalit, walang makakatalo sa husay ng haring Persa ''(Persian)''Persiya sa digmaan, at napasama rin yaong dalawang kaharian sa mga lupain ng Imperyong Persa ''(Persian)''Persiya. Noong natapos nang sakupin ni Ciro ang mga kahariang ito, ang kanyang imperyo ay tinawag na pinakamalaki sa lahat ng kaharia't imperyo sa sinaunang mundo na nasasaksihan ng mundo.

Noong panahong ito, natatakot ang mga Griyego sa kalupalupan ng Gresya na baka sakupin sila ng mga Persa ''(Persian)''Persiya, kaya naghasik ng rebelyon ang mga Griyegong Ionian sa Asia Minor sa tulong ng lungsod-estado ng [[Athens]]. Winasak ni [[Dario I|Dario]] ang rebelyon, at dahil galit siya sa ginawang pagtulong sa mga rebelde ng mga Griyegong Ateneo ay nagsanay siya ng malaking hukbo upang isama ang Gresya sa imperyo. Pinaparoon niyaong hari ang 300,000-malakas na hukbo sa pamumuno ni Datis sa mga baybaying-dagat ng Marathon; nakasagupa niyaong hukbo yaong 10,000-malakas na hukbo ni Miltiades, na isang Griyegong heneral. Umasa si Datis na mananalo siya sa labanan, ngunit nabigo siya; magigiting at matatapang ang mga Griyego at mapagmahal sa kalayaan, naggawa sila ng napakataas na linya ng mga sundalo at sinugod ang napakaraming sundalong Persa ''(Persian)''Persiya sa gitna ng takot at kamatayan. Nagulat iyong Persa ''(Persian)''Persiya na heneral sa nangyari; marami sa hukbo niya na namatay at nalaman na lang niya na walang kaya ang mga sandata nila sa mga matataas na sibat-espada ng mga Griyego, kaya dali-dali na bumalik iyong mga sundalong PersaPersiya sa mga barko. Noong narinig ni haring Dario yaong balita'y ipinapapatay niya yaong heneral dahil galit na galit siya sa nangyari sa Marathon. Nagsanay na naman ng napakalaking hukbo iyong hari, subalit namatay siya bago natapos yaon.

Si [[Xerxes|Asuero I]] ang naging hari ng imperyo sa pagkamatay ng kanyang ama; ipinagpatuloy niya ang gawain ng kanyang ama na pagsasanay ng napakalaking hukbo para sa ikalawang paglusob sa Gresya. Sa panahong nakapagsanay na siya ng mahigit 2,600,000-malakas na hukbo upang gibain sa lupa ang lungsod-estado ng Athens at masakop ang lahat ng mga lungsod-estado ng Gresya, pinaparoon niya yaong kanyang napakalaking hukbo sa Thermopylae, na isang makitid na patag na nakapagitan sa bulubundukin sa kaliwa at karagatan sa kanan. Dito nakasagupa niya ang 8,000-malakas na hukbong Griyego sa pamumuno nina Themistocles ng Athens, [[Leonidas I|Leonidas]] ng [[Sparta]], at Demophilus ng Thespia. Tumagal iyong labanan ng tatlong araw, at habang walang humpay ang paglusob ng mga Persa ''(Persian)''Persiya sa mga posisyon ng mga Griyego ay marami sa una na nalipol dahil sa lubhang dami nila kaya nahihirapan silang makapasok at lumaban sa loob ng lambak ng Thermopylae. Nangyari lamang ang kapanaluhan ng mga Persa ''(Persian)''Persiya noong itinuro ng isang Griyegong traydor na si Ephialtes sa haring si Asuero ang isang daan upang mapalibutan ang mga Griyego sa lambak; noong nalaman ni Leonidas ito, ipinauwi niya ang karamihan sa kanyang hukbo at naiwan siya kabilang ang kanyang kasamang 300 sundalo na tubong-Sparta, at nilabanan nila ang mga Persa ''(Persian)''Persiya hanggang sila lahat ay namatay. Pagkatapos noong labanan ay nagalit yaong haring Persa ''(Persian)''Persiya sa nangyari sapagkat sa laki ng kanyang hukbo'y malaking bahagi niyaon ang nalipol.