Alejandrong Dakila: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Xsqwiypb (usapan | ambag)
Tatak: VisualEditor: Naipalit Disambiguation links
Xsqwiypb (usapan | ambag)
Linya 46:
<ref>{{harvnb|Yenne|2010|page=viii}}</ref>{{cref|ii}}
==Talambuhay==
Noong tag-init nang 336 BCE si [[Felipe II ng Macedonia]] na ama ni Dakilang Alejandro ay pinatay ng kapitan ng mga bantay na si Pausanias]]. Habang tinangka ni Pausanias na tumakas, siya ay natalisod at pinatay ng mga humahabol kabilang ang mga kasama ni Alejandro na sinai Perdiccas at Leonnatus. Sa sandaling iyon, si Dakilang Alejandro ay prinoklamang hari ng mga maharlika at hukbo sa edad na 20. Sinimulan ni Alejandro ang kanyang paghahari sa pagpatay sa mga potensiyal na katunggali sa trono.Pinapatay niya ang dalawang prinsipeng [[Mecedonio]] sa rehiyon ng Lyncestis. Pinapatay rin ni Alejandro si [[Attalus]] na namuno sa hukbo sa [[Asya Menor]]. Sa panahong iyon, si Attalus ay nakikipagsagutan kay Demosthenes tungkol sa posibilidad ng paglipat sa [[Atenes]]. Lubos ring ininsulto ni Attalus si ALejandro. Ang kamatayan ni Felipe II ay nagdulot sa maraming mga estado na maghimagsik kabilang ang [[Thebes, Gresya]], [[Atenas]], at mga tribo sa [[Thessaly]] sa hilaga ng [[Macedon]]. Tinipon ni Alejandro ang 3,000 kabalyero ng Macedo at tumungo sa Thessaly. Natagpuan niyang ang hukbong Thessaliano ay nasa paso sa pagitan ng [[Bundok ng Olimpo]] at [[Bundo Ossa]] at inutusan ang kanyang hukbo na tumungo sa Bundok Ossa. Nang magising ang mga Thessaliano nang sumunod na araw, nalaman nilang si Alejandro ay nasa kanilang likuran at agarang sumuko at idinagdag ang kanilang kabalyero sa puwersa ni Alejandro. Nagpatuloy si Alejandro sa [[Peloponnese]] at tumigil sa [[Thermopylae]] kung saan siya kinilalang pinuno ng Ligang Amphictyonika bago tumungo sa timog ng [[Corinto]]. NagdemaLeague before heading south to Corinth. Nagmakaawa ang Ateneas at pinatawad ni Alejandro ang mga rebelde. Sa Corinto, kinuha ni Alejandro ang pamagat na Hegemon(Pinuno) at tulad ng kanyang ama ay naging komandante para sa papalapit na digmaan laban sa [[Imperyong Persiyano]]. Sa pagpapatuloy ng proyekto ng pagsakop sa [[Persiya]] ng kanyang ama, tumawid ang hukbo ni Alejandro sa [[Hellespont]] noong 334 BCE na may 48,100 sundalo, 6,100 kabalyero at mga 120 barko na may tripulanteng 38,000. Pagkatapos ng isang paunang pagwawagi laban sa mga puwersang Persiyano sa [[Labanan ng Granicus]], tinanggap ni Alejandro ang pagsuko ng kabiserang pamprobinsiya ng [[Sardis]]. Pagkatapos nito ay tumungo siya sa baybaying Ioniano na nagbibigay ng autonomiya at demokrasya sa mga siyudad nito.Sa [[Halicarnassus]] sa [[Carnia]], matagumpay na naisagawa niya ang malawakang pagkubkob rito na napilitang sumuko ang kanyang mga kalaban sa karagatan. Mula Halicarnassus, si Alejandro ay tumungo sa Lycia at sa kapatagang Pamphyliano na nagpatbay ng kanyang kontrol sa lahat ng mga baybaying siyudad laban sa mga baseng pandagat ng Persiya. Mula Phamphylia, siya ay pumasok sa loobang lupain. Sa tagsibol nang 333 BCE, tumawid siya sa Taurus tungo sa [[Cilicia]] at pagkatapos ng isang mahabang paghinto dahil sa isang karamdaman ay nagmartsa sa Syria. Bagaman mas malaki ang hukbo ni [[Dario]], si Alejandro ay bumalik sa Cilicia kung saan niya tinalo si Dario sa Issus. Si Dario ay tumakas sa labanan na humantong sa pagbagsak ng kanyang hukbo at iniwan ang kanyang asawa, dalawang anak na babae, ina at kayamanan. Inalok niya ng kasunduang kapayapaan si Alejandro na kinabibilangan ngmga lupaing nawalaa at pantubos na 10,000 talento para sa kanyang pamilya. Sumagot si Alejandro na dahil siya na ang hari ng Asya siya lamang ang magpapasya sa paghahati ng mga teritoryo. Kinuha niya ang Syria at karamihan ng baybayain ng [[Levant]]. Nang sumunod na taon noong 332 BCE, napilitan siyang salakayin ang [[Tyre]] na kanyang nasakop sa kabila ng kahirapan sa pagkubkob rito. Ang mga hukbo nito ay pinaslang at ang mga kababaihan at mga bata ay ibinenta sa [[pang-aalipin]]. Ang Ehipto ang tanging ang pinakamalaking mga teritoryo na nakuha ni Alejandro mula sa mga Persiyano. Pagkatapos ng paglalakbay sa [[Siwa]], siya ay kinoronahang sa templo ni [[Ptah]] sa [[Memphis, Ehipto]]. Ibinalik niya ang mga templo na iniwan ng mga Persiyano at inalay ang mga bagong monumento sa mga [[Diyos ng Ehipto]]. Sa templo sa [[Luxor]] malapit sa [[Karnak]], nagtayo siya ng kapilya sa isang sagradong bangka. Sa kanyang pananatili sa Ehipto, binago niya ang mga pagbubuwis sa Ehipto batay sa modelong Griyego at nangasiwa ng pananakop sa bansa ngunit noong 331 BCE iniwan niya ito upang tumungo sa Asya at habulin ang mga Persiyano. Sa Ehipto, siya ay itinuring na nagpalaya at itinuring na inapo ng mga [[paraon]]. Nag-alay siya ng mga handog sa mga [[Diyos]] sa [[Memphis, Ehipto]] at kumonsulta sa orakulo ni [[Amun]]-[[Ra]] sa Oasis ng Iswa. Siya ay prinoklamang anak ng Diyos na si [[Amuna]] at kadalasang tumuturing kay [[Zeus]]-[[Ammon]] na kanyang tunay na ama. Pagkatapos ng kamatayan ni Alejandro, ang mga barya ay karaniwang naglalarawan sa kanya na may [[Mga Sungay ni Ammon]] bilang simbolo ng kanyang pagkaDiyos na para sa mga Ehipsiyo ay isang [[propesiya]]. Itinatag niya ang [[Alehandriya]] na naging masagangmasaganang kabisera ng [[Kahariang Ptolemaiko]] sa kanyang kamatayan.
 
== Mga sanggunian ==