Ezekias: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Xsqwiypb (usapan | ambag)
No edit summary
Xsqwiypb (usapan | ambag)
No edit summary
Linya 23:
 
Si '''Hezekias''' ({{IPAc-en|ˌ|h|ɛ|z|ᵻ|ˈ|k|aɪ|.|ə}}; {{lang-he|חִזְקִיָּהוּ}} {{transl|he|H̱īzəqīyyahū}}), o '''Ezekias''',{{efn|{{hebrew Name|חִזְקִיָּ֫הוּ, חִזְקִיָּ֫ה, יְחִזְקִיָּ֫הוּ|H̱īzqīyyáhu, H̱īzqīyyá, Yəẖīzqīyyáhu|Ḥīzəqīyyāhū, Ḥīzeqīyyā, Yeḥīzeqīyyāhū}}, "Si [[Yahweh]] ang aking Lakas"; {{lang-akk|𒄩𒍝𒆥𒀀𒌑}} {{transl|akk|Ḥazaqia'ú}} ({{transl|akk|ḫa-za-qi-a-ú}}); {{lang-grc|Ἐζεκίας}} ([[Septuagint]]: {{lang|grc|Εζεζία}}) Ezekias ({{transl|grc|Ezezía}}); {{lang-la|Ezechias}}; {{transl|he|Ḥizkiyyahu}} o {{transl|he|Ḥizkiyyah}}}} (born {{circa|741 BCE}} ayon sa [[Tanakh]] ay isang hari sa [[Kaharian ng Juda]]. Siya ay anak ni [[Ahaz]].
Sa kapanganakan ni [[Hezekias]], si Hezekias ay inilarawan ni [[Isaias]] na sumulat ng [[Aklat ni Isaias]] na haring magpapatuloy sa matuwid na pamumuno sa trono ni [[David]] sa [[Kaharian ng Juda]] (Kapitulo 9-39). Siya ay tinawag na "makapangyarihang [[diyos]] at prinsiperprinsipe ng kapayapaan". Ayon sa [[2 Hari]] 18, si Hezekias ay isang matuwid na hari na "walang katulad niya pagkatapos niya o bago niya" na dumalisay sa [[Templo ni Solomon]], nagbalik ng pagsamba "lamang" kay [[Yahweh]] at wumasak sa mga [[Asherah]]([[2 Hari]] 18; [[2 Cronica]] 29). Sa panahon ni Hezekias, ang kapayapaan ay sinabi ring mananaig sa Juda(Kapitulo 9-39; 39:8).
 
Ayon sa [[Bibliya]], nasaksihan ni Hezekias ang pagkawasak ng [[Kaharian ng Israel (Samaria)]] ni [[Sargon II]] ng [[Asirya]] {{circa|722 BCE}} at hari ng Juda sa pagkubkob ng Asirya ni [[Sennacherib]] ca. 701 BCE. Siya ay inalalarawan sa Bibliya na pagtatag ng isang malawakang reporma sa [[relihiyon]] kabilang ang istriktong mandato ng tanging pagsamba lamang [[Yahweh]] at pagbabawal ng pagsamba ng ibang mga [[Diyos]] sa [[Templo ni Solomon]]. Ayon sa [[2 Hari]] 18:4-5,"'' Kaniyang inalis ang mga mataas na dako, at sinira ang mga haligi, at ibinagsak ang mga haligi ng [[Diyos]]ang si [[Ashera]] at kaniyang pinagputolputol ang ahas na [[tanso na ginawa ni Moises]]; sapagka't hanggang sa mga araw na yaon ay pinagsusunugan ng kamangyan ng mga anak ni Israel. Ito ay tinawag na [[Nehushtan]]. Si Hezekias ay nagtiwala sa Panginoon, ang Diyos ng Israel. Walang katulad niya sa lahat ng mga hari ng [[Kaharian ng Juda]] bago niya o sumunod sa kanya.''"

Ito ay salungat sa [[2 Hari]] 23:25 tungkol kaysa hari ng [[Kaharian ng Juda]] na si [[Josias]] na "'' At walang naging hari na gaya niya na una sa kaniya o pagkatapos niya na bumalik sa Panginoon ng buong puso niya, at ng buong kaluluwa niya, at ng buong kapangyarihan niya, ayon sa buong kautusan ni Moises; ni may bumangon mang sumunod sa kaniya na gaya niya.''" Ayon kay Hölscher, kinopya ng kalaunang editor ng [[2 Hari]] ang 18:5 at nilapat ito kay Josias a na inaayunan rin ng iskolar na si Weippert.
==Kuwento ayon sa Tanakh==
Laban sa pananakop ng [[Imperyong Neo-Asirya]], ang magkaaway na mga kahariang ng Syria at [[Kaharian ng Israel (Samaria)]] ay bumuo ng alyansa([[2 Hari]]) 22:1). Bago nito, humingi ng tulong si Ahab sa hari ng [[Kaharian ng Juda]] na si [[Jehoshaphat]] laban sa Syria(2 Kronika 18:3). Bagaman namatay si [[Ahab]], ipinagpatuloy ni Jehoshaphat ang pakikipagtulugan sa mga hari ng [[Kaharian ng Israel (Samaria)]] na sina [[Jehoram]] at [[Ahazias]]. Sa sumunod na [[siglo]], naging [[basalyo]] ng mga Asiryo ang mga hari ng Israel at Syria. Ang hari ng Israel na si Menahem ay pumayag na maging basalyo ng Asirya. Si [[Pekah]] na pinuno ng hukbo ng Israel ay sumunggab sa trono ni [[Pekaiah]] na anak ni Menahem. Tumanggi si Pekah na maging basalyo ng Asirya at kasama ng Syria ay naghimagsik laban sa Asirya. Gayunpaman, alam nilang ang kanilang koalisyon ay walang kakayahan na talunin ang mga Asiryo at sinikap na bumuo ng koalisyon sa ibang mga bansa. Tanging ang hari ng [[Kaharian ng Juda]] na si Ahaz ang tumanggi na sumapi sa koalisyong ito. Dahil dito, sinikap nina Pekah at hari ng [[Aram-Damasco]] na si Rezin na palitan si Ahaz at ilagay ang isang taong nagngangalang Tabeal([[Aklat ni Isaias]] 7:6). Sinalakay ng tatlo ang [[Kaharian ng Juda]](1 Cronica 28, [[2 Hari]] 16:6). Sa takot ni Ahaz, humingi siya ng tulong sa Asirya(2 Hari 16:7-8) at nagbigay ng [[tributo]] dito. Ayon sa [[2 Hari]] 16:9, pinatay ng hari ng Asirya si Rezin ngunit walang ebidensiyang arkeolohikal na sumusuporta dito. Ito ay salungat sa [[2 Cronica]] 28:20-21 na nagsalaysay na hindi tinulungan ng Asirya si Ahaz. Ang Israel ay naging basalyo ng Asirya. Pinatalsik ni ni Tiglath Pileser si Pekah at ipinalit si [[Hoshea]] na pumayag na maging basalyo ng Asirya. Pinatay ni Hoshea si Pekah. Pagkatapos mamatay ni Tiglath Pileser, tumanggi si Hoshea na magbigay ng tributo sa Asirya. Kinulong ng sumunod na haring si [[Shalmaneser V]] si Hoshea at kinubkob ang [[Kaharian ng Israel (Samaria)]]. Ipinagpatuloy ng sumunod na haring si Sargon II ang pagsalakay sa Israel at ipinatapon ang mga mamamayan nito noong ca.722 BCE. Sa pag-upo sa trono ni [[Hezekias]], ito ay napilitang sumali sa alyansa sa [[Sinaunang Ehipto]] laban sa Asirya. Tinuglisa ni Isaias ang alyansang ito (Kapitulo 28-30). Nang ca. 701 BCE, sinalakay ng hari ng [[Imperyong Neo-Asirya]] na si [[Sennacherib]] ang Herusalem ngunit ito ay umurong.