Wikipedia

Kasakistan: Pagkakaiba sa mga binago

Browse history interactively
← Nakaraang pagkakaibaSusunod na pagkakaiba →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Phil7622 (usapan | ambag)
193 edit
No edit summary
Senior Forte (usapan | ambag)
1,997 edit
No edit summary
Linya 1:
{{Infobox country
| conventional_long_name = Republika ng Kasakistan
|native_name = Қазақстан Республикасы ([[Kasaho]])<br />''Qazaqstan Respublïkası''<br />Республика Казахстан ([[Ruso]])<br />''Respublika Kazakhstan''
|conventional_long_name =common_name Republika ng = Kasakistan
| native_name = {{ubl|{{native name|kk|Қазақстан Республикасы|italics=off}}<br />{{smaller|{{lang|kk-Latn|Qazaqstan Respublikasy}}}}|{{native name|ru|Республика Казахстан|italics=off}}<br />{{smaller|{{transliteration|ru|Respublika Kazakhstan}}}}}}
|common_name = Kasakistan
| image_flag = Flag of Kazakhstan.svg
|national_motto =
| flag_width = 135px
|image_flag = Flag of Kazakhstan.svg
| image_coat =Coat_of_arms_of_Kazakhstan Emblem of Kazakhstan latin.svg
| symbol_width = 69px
|image_map = Kazakhstan (orthographic projection).svg
| symbol_type = Sagisag
|national_anthem = [[Meniń Qazaqstanym|Менің Қазақстаным]]<br />{{transl|kk|Meniń Qazaqstanym}}<br />{{small|"My Kazakhstan"}}<br /><center>[[File:Kazakhstan (instrumental).oga]]</center>
| anthem = {{lang|kk|Менің Қазақстаным|italics=off|nolink=yes}}<br />{{transliteration|kk|[[Menıñ Qazaqstanym]]}}<br />"Aking Kasakistan"{{parabr}}{{center|[[File:Kazakhstan National Anthem 2012.ogg]]}}
|official_languages = [[Wikang Kasaho|Kasaho]], [[Wikang Ruso|Ruso]]
| image_map = Kazakhstan (orthographic projection).svg
|capital = [[Nur-Sultan]]
| map_caption = Lokasyon ng Republika ng Kasakistan ('''lunti''').
|largest_city = [[Almaty]]
| capital = [[Nursultan]]<br />{{Coord|51|10|N|71|26|E|type:city}}
|government_type = [[Republika]]
| largest_city = [[Alma Ata]]<br />{{Coord|43|16|39|N|76|53|45|E|type:city}}
|leader_title1 = [[Pangulo ng Kazakhstan|Pangulo]]
| official_languages = [[Wikang Kasaho|Kasaho]]<br/>[[Wikang Ruso|Ruso]] (ko-opisyal)
|leader_title2 = [[Punong Ministro ng Kazakhstan|Punong Ministro]]
|leader_name1 ethnic_groups = {{#statements:P35}}unbulleted list
| 69.6% Kasaho
|leader_name2 = {{#statements:P6}}
| 17.9% Ruso
|area_rank = 9th
| 3.3% Usbeko
|area_km2 = 2724900
| 1.5% Uigur
|area_sq_mi = 1052085<!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
| 1.3% Ukranyo
|percent_water = 1.7%
| 1.0% Tartaro
|population_estimate = 15,300,000
| 0.9% Aleman
|population_estimate_year = 2006
| 4.5% Iba pa
|population_estimate_rank = 62nd
}}
|population_census =
| ethnic_groups_year = 2022
|population_census_year =
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;|72.0% [[Islam]] |23.1% [[Kristiyanismo]] |0.9% Iba pa |4.0% Kawalang-relihiyon}}
|population_density_km2 = 5.4
| religion_year = 2020
|population_density_sq_mi =14.0 <!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
| demonym = Kasaho{{*}}Kasako
|population_density_rank = 215th
| government_type = [[Unitary state|Unitaryong]] [[dominant-party system|dominant-party]] [[Presidential system|presidential]] [[republic]]
|GDP_PPP_year= 2005
| leader_title1 = [[President of Kazakhstan|President]]
|GDP_PPP = $125.5 billion
| leader_name1 = [[Kassym-Jomart Tokayev]]
|GDP_PPP_rank = 56th
| leader_title2 = [[Prime Minister of Kazakhstan|Prime Minister]]
|GDP_PPP_per_capita = $8,318
| leader_name2 = [[Alihan Smaiylov]]
|GDP_PPP_per_capita_rank = 70th
| legislature = [[Parliament of Kazakhstan|Parliament]]
|sovereignty_type = [[Independence]]
| upper_house = [[Senate of Kazakhstan|Senate]]
|sovereignty_note = Mula sa [[Unyong Sobyet]]
| lower_house = [[Majilis]]
|established_event1 = [[History of Kazakhstan#Sovereignty and Independence|Declared]]
| sovereignty_type = [[Kasaysayan ng Kasakistan|Kasakistan]]
|established_event2 = Finalized
| established_event1 = [[Kazakh Khanate]]
|established_date1 = 16 Disyembre 1991
| established_date1 = 1465
|established_date2 = 25 Disyembre 1991
| established_event2 = [[Alash Autonomy]]
|HDI_year = 2003
| established_date2 = 13 December 1917
|HDI = 0.761
| established_event3 = [[Kirghiz Autonomous Socialist Soviet Republic (1920–25)|Kirghiz ASSR]]
|HDI_rank = 80th
| established_date3 = 26 August 1920
|currency = [[Kazakhstani tenge|Tenge]]
| established_event4 = [[Kazakh Autonomous Socialist Soviet Republic|Kazakh ASSR]]
|currency_code = KZT
| established_date4 = {{nowrap|19 June 1925}}
|time_zone =
| established_event5 = [[Kazakh Soviet Socialist Republic|Kazakh SSR]]
|utc_offset = +5 to +6
| established_date5 = 5 December 1936
|time_zone_DST =
| established_event6 = Declaration of Sovereignty
|utc_offset_DST = +5 to +6
| established_date6 = 25 October 1990
|cctld = [[.kz]]
| established_event7 = Reconstituted as the Republic of Kazakhstan
|calling_code = 7
| established_date7 = 10 December 1991
|footnotes =
| established_event8 = Independence from [[Soviet Union|USSR]]
| established_date8 = 16 December 1991
| established_event9 = [[Alma-Ata Protocol|CIS Accession]]
| established_date9 = 21 December 1991
| established_event10 = [[Dissolution of the Soviet Union|Recognised]]
| established_date10 = {{nowrap|26 December 1991}}
| established_event11 = [[United Nations Security Council Resolution 732|Admitted to the]] [[United Nations|UN]]
| established_date11 = 2 March 1992
| established_event12 = {{nowrap|[[Constitution of Kazakhstan|Current constitution]]}}
| established_date12 = 30 August 1995
| area_km2 = 2,724,900
| area_rank = ika-9
| area_sq_mi = 1,052,085 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water = 1.7
| population_estimate = {{Increase}} 19,122,423
| population_estimate_year = 2022
| population_estimate_rank = ika-64
| population_density_km2 = 7
| population_density_sq_mi = 18
| population_density_rank = ika-236
| GDP_PPP = {{increase}} $569.813&nbsp;bilyon
| GDP_PPP_year = 2020
| GDP_PPP_rank = ika-41
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $30,178
| GDP_PPP_per_capita_rank = ika-53
| GDP_nominal = {{increase}} $179.332&nbsp;bilyon
| GDP_nominal_year = 2020
| GDP_nominal_rank = ika-55
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $9,686
| GDP_nominal_per_capita_rank = ika-69
| Gini = 27.5 <!--number only-->
| Gini_year = 2017
| Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI = 0.825 <!--number only-->
| HDI_year = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady-->
| HDI_rank = ika-51
| currency = [[Kazakhstani tenge|Tenge]] (₸)
| currency_code = KZT
| time_zone = [[Time in Kazakhstan|West{{\}}East]]
| utc_offset = [[UTC+05:00|+5]]{{\}}[[UTC+06:00|+6]]
| time_zone_DST =
| date_format = yyyy.dd.mm<br/>dd.mm.yyyy (Ruso)
| drives_on = kanan
| calling_code = +7-6xx, +7-7xx
| cctld = {{unbulleted list |[[.kz]] |[[.қаз]]}}
}}
 
Ang '''Kasakistan''' ([[Wikang Kasaho|Kasaho]]: {{lang|kk|Қазақстан}}, <small>tr.</small> ''Qazaqstan''; [[Wikang Ruso|Ruso]]: {{lang|kk|Казахстан}}, <small>tr.</small> ''Kazakhstan''), opisyal na '''Republika ng Kasakistan''' ([[Wikang Kasaho|Kasaho]]: {{lang|kk|Қазақстан Республикасы}}, <small>tr.</small> ''Qazaqstan Respublikasy''; [[Wikang Ruso|Ruso]]: {{lang|kk|Республика Казахстан}}, <small>tr.</small> ''Respublika Kazakhstan''), ay isang bansang transkontinental na pangunahing matatagpuan sa [[Gitnang Asya]] at bahagya sa [[Silangang Europa]], kanluran ng [[Ilog Ural]]. Hinahangganan ito ng [[Rusya]] sa hilaga at kanluran, [[Tsina]] sa silangan, [[Usbekistan]] sa timog, [[Kirgistan]] sa timog-silangan, at [[Turkmenistan]] sa timog-kanluran; mayroon din ito ng mga linyang baybayin sa [[Dagat Kaspiyo]] at [[Dagat Aral|Aral]]. Sumasaklaw ng mahigit 2,724,900 kilometrong kuwadrado (1,052,100 milyang kuwadrado), ito ang pinakamalaking bansang nasasagitna ng lupa at mayoryang Muslim, gayundi'y ikasiyam na bansa ayon sa kabuuang lawak. Mayroon ng tinatayang 19 milyong naninirahan, niranggo ito bilang ika-62 ayon sa populasyon at isa sa may pinakamababang pampopulasyong densidad, na mas mababa sa 6 na tao bawat kilometrong kuwadrado (15 katao bawat milyang kuwadrado). Ang kabisera nito ay [[Nursultan]] (nakilala bilang Akmola noong 1830-1998 at Astana noong 1998-2019) habang ang pinakamalaking lungsod nito'y [[Alma Ata]], na siya'y dating kabisera hanggang 1997.
Ang '''Kasakistan''' (<small>bigkas: </small>/ka•zaks•tán/;<ref group="*">maari ring isulat ang bigkas na /ka.•zëk•stá.n/, ang /ë/ ay ''[[:en:schwa|schwa]]'', ang /a./ ay [[:en:long vowel|mahabang pagbigkas]] ng /a/</ref> [[Wikang Kasaho|Kasaho]]: Қазақстан, ''Qazaqstan''; [[Wikang Ruso|Ruso]]: Казахстан), na opisyal na tinutukoy na '''Republika ng Kasakistan''' ay isang transkontinental na bansa sa [[Gitnang Asya]]. Sa sukat nitong 2,727,300 kilometro kuwadrado, na higit pa sa lawak ng [[Kanlurang Europa]], ito ang ika-9 na bansa na may pinakamalaking lupain at pinakamalaki naman sa mga bansang looban o lubos na napapalibutan ng kalupaan ang mga hangganan.<ref>{{cite web|url=http://www.stat.kz |title=Agency of Statistics of the Republic of Kazakhstan (ASRK). 2005. Main Demographic Indicators |publisher=Stat.kz |date= |accessdate=2010-06-01|language=Ingles}}</ref><ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kz.html Kazakhstan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200529075040/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kz.html |date=2020-05-29 }} United States Central Intelligence Agency (CIA). 2007. "Kazakhstan" in The World Factbook. {{in lang|en}}</ref> Kahangganan nito, mula hilaga paikot sa kanan, ang [[Russia]], [[China]], [[Kyrgyzstan]], [[Uzbekistan]] at [[Turkmenistan]], at malaking bahagi naman ng baybayin ng [[Dagat Caspian]] ang nasa sa timog-kanluran nito. Kahit hindi nito kahangganan ang [[Mongolia]], may layong 38 kilometro lamang ito mula ang dulong silangan ng Kazakhstan. Binubuo ng mga [[kapatagan]], [[kaparangan]], [[taiga]], [[kanyon]], [[burol]], [[sabangan]] at mga kabundukang may [[niyebe]] sa tuktok, hanggang sa mga [[disyerto]] ang lupain ng bansa. Sa populasyong nitong 16.6 milyong katao,<ref>{{cite web |author= |url=http://www.eng.stat.kz/news/Pages/n1_12_11_10.aspx |title=Census2010 |publisher=Stat.kz |date= |accessdate=2010-06-01 |language=Ingles |archive-date=2011-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722142449/http://www.eng.stat.kz/news/Pages/n1_12_11_10.aspx |url-status=dead }}</ref> ang Kasakistan ay ang ika-62 may pinakamalaking populasyon sa mundo, ngunit 6 na katao lang ang naninirahan sa bawat kilometro kuwadrado ng bansa. Ang kabisera nito ay inilipat noong 1998 sa [[Nur-Sultan]] (dating Astana hanggang Marso 2019) mula sa [[Almaty]], ang pinakamataong lungsod ng bansa.
 
Sa malaking bahagi ng moderno nitong kasaysayan, iba't-ibang tribong lagalag ang nanirahan sa teritoryong nasasakupan ng Kazakhstan. Noong ika-16 na siglo, nanaig ang mga [[Kazakh]] bilang isang natatanging pangkat, na nahahati sa tatlong [[Juz]]. Nagsimulang dumating ang mga [[Russian]] sa mga [[kaparangan ng Kazakhstan|kaparangan ng]] Kasakistan noong ika-18 siglo, at noong kalagitnaan ng ika-19 na siglo ang kabuuan ng bansa ay naging bahagi na ng [[Imperyong Russian]]. Pagkaraan ng [[Himagsikang Ruso noong 1917|Rebolusyon sa Russia]] noong 1917 at ang sumunod pang [[Russian Civil War|digmaang-sibil]], ilang-ulit na isinaayos ang teritoryo ng Kasakistan bago ito naging [[Kazakh Soviet Socialist Republic]] noong 1936, na bahagi ng [[USSR]].
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/wiki/Kasakistan"