Mollusca: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.7 |
Caehlla2357 (usapan | ambag) Gasteropodo ayon sa website na Diksiyonaryo |
||
Linya 3:
Ang '''Mollusca''' ay ang pangalawang-pinakamalaking kalapian o ''phylum'' ng mga imbertebradong hayop pagkatapos ng [[Arthropoda]], at kilala ang mga miyembro nito bilang mga '''''mollusc''''' o '''''mollusk{{efn|Ginagamit pa rin sa U.S. ang dating nananaig na pagbabaybay sa U.K. na ''mollusk'' — tingnan ang mga dahilan na binigay ni Gary Rosenberg (1996).<ref>{{cite web |last=Rosenberg |first=Gary |year=1996 |url=http://www.conchologistsofamerica.org/articles/y1996/9609_rosenberg.asp |archive-date=2012-03-03 |df=dmy-all |archive-url=https://web.archive.org/web/20120303002304/http://www.conchologistsofamerica.org/articles/y1996/9609_rosenberg.asp |title=Mollusckque - Mollusk vs. Mollusc}}</ref> Para sa pagbabaybay na ''mollusc'', pakitingnan ang mga dahilan na naibigay sa: {{Bruscabrusca}}.}}''''' ({{IPAc-en|ˈ|m|ɒ|l|ə|s|k}}; ''molluscs'' at ''mollusks'' kung maramihan) sa Ingles, o mga '''molusko'''<ref>{{Cite-UPDF2|molusko}}</ref>. Kinikilala ang humigit-kumulang na 85,000 na buhay na espesye ng mga molusko. Tinatayaan ang bilang ng mga espesye ng mga posil na mula 60,000 hanggang 100,000 na dagdag na mga espesye.<ref>{{cite book|author1=Taylor, P.D.|author2=Lewis, D.N.|year=2005|title=Fossil Invertebrates|publisher=Harvard University Press}}</ref> Napakataas ang proporsyon ng mga espesye na hindi nailarawan. Marami pa ring mga taxon ang hindi-gaanong napag-aaralan.<ref>{{cite journal |author1=Fedosov, Alexander E. |author2=Puillandre, Nicolas |year=2012 |title=Phylogeny and taxonomy of the Kermia–Pseudodaphnella (Mollusca: Gastropoda: Raphitomidae) genus complex: A remarkable radiation via diversification of larval development |url=http://www.sevin.ru/laboratories/Marine_Invertebrates/fedosov/Fedosov_Puillandre_2012.pdf |journal=Systematics and Biodiversity |volume=10 |issue=4 |pages=447–477 |doi=10.1080/14772000.2012.753137 |s2cid=55028766 |access-date=2022-04-22 |archive-date=2021-09-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210910161017/http://www.sevin.ru/laboratories/Marine_Invertebrates/fedosov/Fedosov_Puillandre_2012.pdf |url-status=dead }}</ref>
Ang mga molusko ay ang pinakamalaking kalapian sa dagat, at bumubuo ang mga ito ng 23% ng lahat ng mga napangalanang organismo sa dagat. Napakarami ring mga molusko ay nakatira sa mga habitat na tubig-tabang at sa lupa. Napakadiberso ang mga ito, hindi lamang sa laki at ang estruktura ng anatomiya, kundi pati sa pag-uugali at habitat. Tipikong hinahati ang kalapian sa 7 o 8<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/152581003|title=Phylogeny and evolution of the Mollusca|date=2008|publisher=University of California Press|others=W. F. Ponder, David R. Lindberg|isbn=978-0-520-25092-5|location=Berkeley|oclc=152581003}}</ref> na mga klase sa taksonomiya, at sa mga ito, dalawa ay lubusang ekstinto na. Ang mga molusko na ''cephalopod'', tulad ng mga pusit, ''cuttlefish'', at pugita, ay kabilang sa mga pinaka-''neurologically advanced'' sa lahat ng mga imbertebrado—at alinman sa ''giant squid'' o ang ''colossal squid'' ay ang pinakamalaking espesye ng imbertebrado. Ang mga ''gastropod'' o gasteropodo<ref>{{Cite-UPDF2|gasteropodo}}</ref>(mga suso at ''slug'') ay ang pinakamaraming mga molusko at bumubuo ng halos 80% ng total na mga naklasipikang espesye.
Ang tatlong pinaka-unibersal na mga katangian na sa mga modernong molusko ay isang ''mantle'' na mayroong isang ''cavity'' na may isang mahalagang ''cavity'' na ginagamit para sa paghinga at ''excretion'' (ekskresyon), ang pagkakaroon ng isang ''radula'' (maliban sa mga ''bivalve''), at ang estruktura ng ''nervous system'' ([[sistemang nerbiyos]]). Bukod pa sa mga elementong ito, malaki ang dibersidad na ipinapakita ng mga molusko, kaya ibinabase ng maraming mga teksbuk ang mga paglalarawan nila sa isang "''hypothetical ancestral mollusc''" ("ipotetikong ninunong molusko"). Mayroon itong iisang kabibe na "katulad ng ''limpet''" sa itaas, na gawa sa mga protina at ''chitin'' na inirerepuwerso pa ng ''calcium carbonate'', at inilalabas ito ng isang ''mantle'' na tumatakip sa buong rabaw sa ibabaw. Binubuo ang ilalim ng hayop ng isang "paa" na muskular. Bagaman ''coelomate'' ang mga molusko, karaniwang maliit amg ''coelom''. Ang pangunahing ''body cavity'' ay ang ''hemocoel'' kung saan dumadaloy ang dugo; sa gayon, karaniwang ''open'' o bukas ang kanilang mga sistemang sirkulatoryo. Binubuo ang ''feeding system'' ng molusko na "heneralisado" ng isang "dila" na ''rasping'', ang ''radula'', at isang ''digestive system'' (sistemang panunaw) na ''complex'' o masalimuot kung saan maraming ginagampanang tungkulin ang inilalabas na uhog at mga mikroskopikong mga "buhok" na tinatawag na ''cilia'' na binibigyan ng lakas ng mga muskulo. Mayroong dalawang magkapares na mga ''nerve cord'' ang heneralisadong molusko, o tatlo sa mga ''bivalve''. Pinapalibutan ng utak, sa mga espesye na mayroon nito, ang esopago. Mayroong mga mata ang karamihan sa mga molusko, at mayroon ang lahat ng mga ''sensor'' para sa pag-''detect'' ng mga kemikal, bibrasyon, at ang pagdama. Nakaasa sa ''external fertilization'' (pertilisasyon mula sa labas) ang pinakapayak na sistemang reproduktibo ng mga molusko, ngunit nagkakaroon din ng mga baryasyong higit pang ''complex''. Halos lahat ay gumagawa ng mga itlog, at maaaring lumabas mula sa mga ito ang mga ''trochophore larva'', mas ''complex'' na ''veliger larva'', o mga maliliit na ''adult''. ''Reduced'' ang ''coelomic cavity''. Mayroon silang sistemang sirkulatoryo na ''open'' o bukas at mga organo na mukhang bato (''kidney'') para sa ''excretion.''
| |||