Tanaga: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Tatak: Reverted |
Kinansela ang pagbabagong 1985780 ni 112.210.226.87 (Usapan) Tatak: Undo |
||
Linya 1:
Ang '''tanaga''' ay isang maikling katutubong [[Pilipino]]ng [[tula]] na kinaugaliang ginagamit sa [[wikang Tagalog]]. Ang makabagong tanaga ay ginagamit sa mga iba't ibang wikang Pilipino at Ingles dahil sa kanyang katanyagan sa ika-20 siglo. Lumaos ito sa huling bahagi ng ika-20 siglo, ngunit muling isinilang ito ng kapanlahatan ng mga Pilipinong alagad-sining sa ika-21 siglo. May estruktura itong apat (4) na taludtod at pitong (7) pantig kada taludtod. Naglalaman ito ng pang-aral agimas at payak na [[pilosopiya]]ng ginagamit ng matatanda sa pagpapagunita sa mga kabataan. Naglalaman din ito ng matalinghagang pananalita.
== Pagkakaayos ==
Binubuo ang tanaga ng apat na taludtod na may pitong pantig bawat taludtod. Magkatugma ang mga rima sa dulo ng bawat taludtod ---- yaon ay isang 7-7-7-7 [[Syllabic verse|Papantig na taludtod]] na may pagririmang AABB.
'''Sa orihinal na [[Wikang Tagalog|Tagalog]],<ref>{{cite book|last=de Noceda|first=Juan|title=Vocabulario de la lengua tagala, trabaxado por varios sugetos doctos y graves|year=1754|publisher=Imprenta de la Compañía de Jesús|location=Manila|pages=324, 440|url=http://bvpb.mcu.es/es/consulta/registro.cmd?control=CCPB000336658-8|author2=Pedro de San Lucar}}</ref> gamit ang makalumang ortograpiya''':
''"Catitibay ca tolos''
''sacaling datnang agos!''
''aco’I momonting lomot''
''sa iyo,I popolopot."''
'''Sa makabagong ortograpiya ng [[Wikang Tagalog|Tagalog]]:'''
''"Katitibay kang Tulos''
''Sakaling datnan ng agos!''
''Ako ay mumunting lumot''
''sa iyo ay pupulupot."''
Ipinapalagay ang tanaga sa itaas ay kina Prayleng Juan de Noceda at Pedro de Sanlucar ni Vim Nadera, at sinipi niya ang sinabi nilang “Poesia muy alta en tagalo, compuesta de siete silabas, y cuatro versos, llena de metafora.” (ika-16 na siglo) ("Medyo mataas ang panulaan sa Tagalog, binubuo ng pitong pantig, at apat na taludtod, puno ng metapora.")
Tulad ng [[haiku]] ng Hapones, kinaugaliang walang pamagat ang mga tanaga. Sila ay mga matulaing anyo na nagsasalita para sa kanilang sarili. Ipinapasa-pasa ang karamihan sa pamamagitan ng [[Tradisyong pasalita|sali’t saling sabi]], at naglalaman ng mga [[salawikain]], [[Moralidad|araling moral]], at pira-piraso ng alituntunin ng pag-uugali.
Ang ambahan ay isang matulaing anyo na magkahawig sa tanaga. Di-katulad sa ambahan na may walang tiyak na haba, ang tanaga ay masinsin pitong-pantig na kuwarteta. Sinusubok ng mga makata ang kanilang kakayahan sa rima, [[Meter (poetry)|sukat]] at [[Metaphor|metapora]] sa pamamagitan ng tanaga, hindi lamang dahil magkatunog at nakasukat ito, ngunit dahil nangangailangan ito ng mahusay na paggamit ng mga salita para makalikha ng bugtong na humihingi ng sagot.
Halos itinuturing ito bilang namamatay na anyo ng sining, ngunit kasalukuyang isinisilang ito muli ng Sentrong Pangkultura ng Pilipinas at Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining. Itinataguyod ng mga grupo ng panulaan, tulad ng PinoyPoets, ang Filipinong panluaan sa Ingles; itinataguyod din ng bernakular ang paglaganap ng anyong sining na ito.
== Makabagong anyo ==
| |||