Himagsikang Pranses: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Inilikha sa pagsalin ng pahinang "French Revolution"
Inilikha sa pagsalin ng pahinang "French Revolution"
Linya 197:
 
Ang Himagsikan sa Saint-Domingue ay ang pinakakilalang halimbawa ng mga paghihimagsik ng mga alipin sa mga kolonya ng France. Noong 1780s, ang Saint-Domingue ang pinakamayamang pag-aari ng France, na lumilikha ng mas maraming asukal kaysa sa pinagsama-samang lahat ng mga isla ng British West Indies .
 
Ang mga manghihimagsik ay nanatiling imperyalista na nagpapanatili ng sistema ng pang-aalipin hanggang sa ito ay nilansag sa Saint-Domingue, kasunod ng pag-aalsang alipin na nagsimula noong Agosto 1791. Si Sonthonax at Polverel ay ang dalawang komisyoner na opisyal na nagpahayag ng pagkakalansag ng pangalipin noong 1793. Ang Pambansang Kumbensiyon ay hindi bumoto upang alisin ang pang-aalipin hanggang Pebrero 1794 matapos dumating ang tatlong kinatawan mula sa Saint-Domingue sa Pransiya upang ipaliwanag kung bakit inalis ang pang-aalipin sa kolonya.<ref>[https://independent.academia.edu/HOELWA Hoel, ''La Révolution française, Saint-Domingue et l’esclavage'']</ref>
 
== Talastasan at palasagisagan ==
Line 218 ⟶ 220:
Ang gilotina ay nananatiling "ang pangunahing sagisag ng Paghahari ng Kilabot sa Himagsikng Pranses." {{Sfn|Hanson|2007}} Kinatha at linikha ng isang manggagamot sa panahon ng Himagsikan bilang isang mas mabilis, mas mahusay at mas natatanging paraan ng pagpapataw-bitay, ang gilotina ay naging bahagi ng kulturang popular at makasaysayang alaala. Ito ay ipinagdiriwang ng pampulitikang kaliwa bilang tagapaghiganti ng mga mamamayan, halimbawa sa panghimagsikang awit na ''La guillotine permanente'',{{Sfn|Delon|Levayer|1989}} at tinungayaw bilang sagisag ng Kilabot ng nasa kanan.{{Sfn|Hunt|Martin|Rosenwein|2003}}
 
Ang pagpapatuloy nito ay naging isang tanyag na libangan na umakit ng malaking pulutong ng mga manonood. Nagbenta ang mga tindero ng mga programang naglilista ng mga pangalan ng mga nakatakdang mamatay. Maraming tao ang dumating araw-araw at nag-aagawan para sa pinakamabuting tayuan at upuan kung saan tatanawin ang mga paglilitis; ang mga kababaihang nananahi ( <nowiki><i>tricoteuses </i></nowiki>) ay bumuo ng isang pangkat na palagiang pumupunta, na ikinagalit ng karamihan ng tao. Madalas dinala ng mga magulang ang kanilang mga anak. Sa pagtatapos ng Kilabot, kaunti na lamang ang pumunta. Ang pag-uulit ay pinalipas kahit na ang pinakakasuklam-suklam na mga kalibangan, at ang mga manonood ay nainip.<ref>R.F. Opie, ''Guillotine'' (2003)</ref>
[[Talaksan:Sans-culotte.jpg|right|thumb| Isang ''sans-culotte'' at ang Tatkulay]]
 
== Gampanin ng kababaihan ==
[[Talaksan:Chérieux_-_Club_des_femmes_patriotes_dans_une_église_-_1793.jpg|left|thumb| Samahan ng mga makabayang kababaihan]]
Ang ginampanan ng kababaihan sa Himagsikan ay matagal nang paksa ng pagtatalo. Sila ay inalisan ng mga karapatang pampulitika sa ilalim ng ''Ancien Régime'', inuri sila ng 1791 Constitution bilang "balintiyak" na mga mamamayan, na humantong sa mga kahilingan para sa panlipunan at pampulitikang pagkakapantay-pantay para sa mga kababaihan at pagwawakas sa dominasyon ngpangingibabawng lalaki. Ipinahayag nila ang mga kahilingang ito gamit ang mga polyeto at samaahan tulad ng ''Cercle Social'', na ang karamihan sa mga miyembrong lalaki ay tinitingnan ang kanilang sarili bilang mga kontemporaryong peminista. {{Sfn|Hunt|1996}} Gayunpaman, noong Oktubre 1793, ipinagbawal ng Pambansang Kalipunan ang lahat ng mga samahan ng kababaihan, na siyang ikinadurog ng kilusan; ito ay dinulot ng pagbibigay-diin sa pagkalalaki sa isang sitwasyon sa panahon ng digmaan, ang tunggalian ukol sa "panghihimasok" ng pagkababae sa mga tungkulin ng estado dahil kay Marie Antoinette, at tradisyonal na nakaugaliang sa pangingibabaw ng lalaki.{{Sfn|Devance|1977}} Pagkaraan ng isang dekada, kinumpirma at pinananatili ng Napoleonikong Batas ang pagkapangalawang-uri na katayuan ng kababaihan.{{Sfn|Abray|1975}}
[[Talaksan:Olympe_de_Gouges.png|right|thumb| Olympe de Gouges, isang Girondistang manunulat ng ''Pamamahayag ng Mga Karapatan ng Babae at ng Babaeng Mamamayan'', na pinatay noong Nobyembre 1793]]
Ang SocietyLipunan ofng RevolutionaryMapanghimagsik na RepublicanKababaihang WomenRepublikano, isang militanteng grupo sa dulong kaliwa, ay humingi ng batas noong 1793 na magpipilit sa lahat ng kababaihan na magsuot ng tricolor cockade upang ipakita ang kanilang katapatan sa Republika. Hiniling din nila ang mahigpit na kontrolpagsupil sa presyohalaga ng bilihin upang hindi maging masyadong mahal ang tinapay – ang pangunahing pagkain ng mga mahihirap na tao. Matapos maipasa ng Convention ang batas noong Setyembre 1793, hiniling ng RevolutionaryMapanghimagsik Republicanna Kababaihang WomenRepublikano ang mahigpit na pagpapatupad, ngunit tinutulan sila ng mga babaeng nagtitinda sa palengke, mga dating tagapaglingkod, at mga babaeng relihiyosonanampalataya na mahigpit na sumasalungatsumalungat sa mga kontrolpanunupil sa presyo (na magpapaalis sa kanila sa negosyo) at nagalit sa mga pag-atake sa aristokrasyamaginoo at sa relihiyonpananampalataya. Sumiklab ang suntukan sa mga lansangan sa pagitan ng dalawang paksyon ng kababaihan.
 
=== Mga kilalang babae ===
Line 301 ⟶ 303:
 
[[Kategorya:Mga pinagmulan sa wikang Pranses ng CS1 (fr)]]
[[Kategorya:Pages with unreviewed translations]]