Himagsikang Pranses: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
mNo edit summary
No edit summary
Linya 8:
 
 
Ang mga [[Mga Dahilan ng Rebolusyong Pranses|sanhi]] nito ay karaniwang pinagkasunduanpinagkakasunduan na isang pagksasamapagkasasama ng mga salik na panlipunan, pampolitika at pang-ekonomiya, na pinatunayannagpnatunay angsa kawalang-kakayanan sa pamamahala ng ''[[Ancien Régime]]'' (Tagalog'': Sinaunang Kailaran''). Noong Mayo 1789, ang malawakang panlipunang pagkabalisa ay humantong sa pagpupulong ng Estados -Heneral, na pinalitan tungo sa Pambansang Kapulungan noong Hunyo. Ang patuloy na saligawsaw at kaguluhan ay sumukdol sa [[Pagsalakay ng Bastille]] noong Hulyo 14, na humantong pa sa sunod-sunod ng mga sukdulang hakbang ng Kapulungan, kabilang ang paglansag ng pyudalismo, ang paglapat ng himansaang panupil sa Simbahang Katoliko sa Pransiya, at pagpapalawig ng karapatang bumoto.
 
Nangibabaw sa sumunod na tatlong taon ang pagsisikap at pakikibaka para sa politikal na panupil, na pinalala pa ng pangekonomiyang depresyon at lungsudningpambayanang ligalig. Hinangad at sinubok ng Austria, [[Kaharian ng Gran Britanya|Britanya]], [[Kaharian ng Prusya|Prusya]] at iba pang labas na kapangyarihan na ibalik ang ''Ancien Régime'' sa pamamgitan ng dahas. Samantala, nakita ng maraming pulitikong Pranses na digmaan ang pinakamahusay na paraan para mapag-isa ang bayan at mapanatili ang diwa at kaluluwa ng himagsikan sa pamamagitan ng pagluwas sa iba pang mg bansa. Nagbunga ang mga salik na ito sa pagsiklab ng Panghimagsikang Digaang Pranses noong Abril 1792 at pagpapahayag Unang Republikang Pranses noong Setyembre, na sinundan ng Pagbitay kay Louis XVI noong Enero 1793.
 
Pinalitan ang pag-aalsang nakabase sa [[Paris]] na noong 31 Mayo - 2 Hunyo 1973 ng mga [[Girondista|Girondin]] na nangibabaw sa Pambansang Kalipunan kasama ng Lupon ng Pangmadlang Kaligtasan, na pinamumunuan ni [[Maximilien de Robespierre|Maximilien Robespierre]]. Nagbunsod ito ng Paghahari ng Kilabot, isang pagtatangka na puksain ang diumano'y "mga laban-himagsikan "; sa panahon na ito ay natapos noong Hulyo 1794, mahigit 16,600 ang pinatay sa Paris at sa mga lalawigan. Maliban pa sa mga panlabas na kaaway nito, ang Republika ay humarap sa maraming panloob na pagsalungat mula sa mga Royalista at Jacobins. Upang harapin ang mga banta na ito, ang Tagapagtungong Pranses ay sumunggab ng kapangyarihan noong Nobyembre 1795. Sa kabila ng sunod-sunod na mga tagumpay sa sandatahan, karamihan sa mga ito na napanalunan ni [[Napoleon I ng Pransiya|Napoleon Bonaparte]], ang mga salungatan at pampulitikang pagkakahati, at pagwawalang-kilos ng ekonomiya ay humantong sa paglalansag ng Tagpagtungong Pranses at pagkakapalit nito ng Konsulado noong Nobyembre 1799. Ito ay karaniwang nakikita bilang palatandaan ng pagwawakas ng panahong Himagsikan.