Tetragrammaton: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
Tetragrammaton
Linya 1:
[[Tetragrammaton]] (o '''Tetragram''' sa anyong pinaiksi) ang tawag sa apat na katinig na Hebreo (יהוה) na tumutukoy sa pangalan ng Diyos ng mga Israelita at Kristiyano. Sa alpabetong Hebreo, ito ang '''YOD''' (י), '''HE''' (ה), '''WAW''' (ו), at '''HE''' (ה); sa alpabetong Romano naman, ito ang '''Y''', '''H''', '''V''', at '''H'''. Noong panahon ng mga Romano, ang tunong ng '''J''' at '''V''' ay katulad ng '''Y''' at '''W''' sa kasalukuyang wikang Tagalog, kaya't karaniwang nakikita ang Jehovah ([[Jehova]] naman sa Tagalog) sa mga salin ng Bibliyang nakabatay sa Latin o kaya naman sa mga anak na wika nito, tulad ng [[Kastila]], [[Italyano]], at [[Franses]], imbis na [[Yahweh]]. Matagal nang inaakalang hindi ginamit ang Tetragrammaton sa [[Septuaginta]], ang sinaunang salin ng [[Hebreong Bibliya]] (o [[Lumang Tipan]]) sa sinaunang Griyego. Dahil dito, maraming nasa paniniwala na hindi ginamit ng mga Kristiyanong nagsulat sa [[Bagong Tipan]] ang banal na pangalan nang nagsisipi sila mula sa Kasulatang Hebreo.
 
Nguni't pinatutunayan ng maraming katibayang natuklasan sa loob ng nakaraang kulang-kulang na dantaon na lumitaw nga sa Septuaginta ang pangalang YHWH. Ayon sa isang bukal ng impormasyon, dahil sa kanilang matinding hangad na panatilihing tiyak ang banal na pangalan ng Diyos, kinopya na lang nang tuwiran ng mga [[Helenistikong Hudyo]] ang Tetragrammaton nang isinasalin nila ang Bibliyang Hebreo sa wikang Griyego. Ito ay kumbaga sa paggamit ng mga [[Intsik]] na karakter mismo kung nais ng mga nagtatagalog na gamitin ang mga hiram na salitang Intsik, tulad ng ''siyopaw'', ''tikoy'', at ''diko'', sa kanilang mga sulat.
Linya 5:
May natuklasang fragmento sa Oxyrhynchus, [[Ehipto]], na kilala sa bilang 3522. Mula pa raw sa unang dataon pagkatapos ipinanganak si [[Kristo]] ang fragmento, at ang sukat nito ay 2.5 pulgada (7 sentimetro) ang lapad at 5 pulgada (10.5 sentimetro) ang haba. Nakasulat dito ang tekstong Job 42:11,12 at nasa Hebreong titik mismo ang pangalan ng Diyos.
 
Ginamit ba ang Tetragrammaton sa mga unang manuskrito ng Kasulatang Griyego ng mga Kristiyano? Ayon sa iskolar na si George Howard, afirmatibo ang sagot sa tanong na ito. Dahil daw nakatala sa alpabetong Hebreo ang banal na pangalan sa Septuaginta (ang pangunahing Kasulatan ng pausbong pa lamang na Simbahang Kristiyano), malamang at kapani-paniwalang ituring na, nang nagsisipi ang mga nagsulat sa Griyegong Bagong Tipan, pinanatili rin nila ang Tetragrammaton sa kanilang mga akda. Sa katotohanan, may Bibliyang nasa wikang Griyego na pinalayawan ng ''Bibliyang Pipi'' dahil sa paggamit nito ng Tetragrammaton. Sa mata ng mga mambabasang hindi bihasa sa wikang Hebreo, parang letrang '''PI''' (π) ng Griyego ang '''HE''' (ה) ng Hebreo at parang '''IOTA''' (ι) ng Griyego ang '''WAW''' (ו) at '''YOD''' (י) ng Hebreo. Kapag "binasa" ang YHWH sa paraang Griyego, "pipi" ang labas ng pagbigkas (ikumpara ang '''יהוה''' sa '''πιπι'''). Pagkatapos lamang daw kopyahin ang mga akdang ito na napalitan ang YHWH ng ibang salitang Griyego, tulad ng ''kyrios'' (panginoon) o ''theos'' (diyos).
 
Kapansin-pansin, ang ilang mga tagapagsalin ng Bibliya ay nakadama na ipinagkait ng sinaunang mga taga-kopyatagakopya ang sustansiya at kahalagahan ng Tetragrammaton sa mga mambabasa at hindi sila sumang-ayon sa ginawa ng mga ito. Kung kaya't nang isalin nila ang Bibilya mula sa sinaunang mga manuskrito (na kakikitaan ng paglitaw ng Tetragrammaton), may kombiksiyon nilang isinauli sa wastong kinalalagyan nito ang Tetragrammaton. Ang ilang kilalang salin ng Bibliya na nagsaulibumalik ngsa banal na pangalan ay ang [http://www.ebible.org/bible/asv/ American Standard Version] , [http://www.ccel.org/bible/ylt/ylt.htm Young's Literal Translation], [http://www.ebible.org/bible/kjv/ King James Version], [http://www.centerplace.org/hs/iv/default.htm Inspired Version of the Bible], [http://reactor-core.org/geneva/geneva-0057.png Geneva Bible], [http://www.studylight.org/desk/?l=en&query=Exodus+6&section=0&translation=bis&oq=ex%25202&new=1&nb=ex&ng=2&ncc=2 Bishop's Bible], [http://bible.christiansunite.com/bibles.cgi?v=web&b=Ex&c=6 Webster Bible], [http://bible.christiansunite.com/bibles.cgi?b=Ex&v=dby&c=6&verse=3&go.x=12&go.y=5 Darby Bible], [http://www.watchtower.org/bible/index.htm New World Translation of the Holy Scriptures], at [http://online.recoveryversion.org/bibleverses.asp?fvid=9617&lvid=9617 The Recovery Version],. Ang (bagaman[http://www.gnpcb.org/esv/search/?q=Jehovah English Standard Version] naman ay bumalik sa ''Jehovah'' sa iilang iilanlugar lamang [Ex 6:3, Ps 83:18]) ato kaya sa ibang Bibliya ay talababa (footnote) na lamang, [http://www.gnpcb.org/esv/search/?q=bagama't ang ''Jehovah'' Englishmismo, Standardkung Version]pag-iisipan, ay isang korupsiyon din lamang ng mas tiyak na tunay na anyong ''Yahweh''.