Hayop: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Felipe Aira (usapan | ambag)
No edit summary
Lakastibay (usapan | ambag)
Linya 98:
 
===Mga Walang Gulugod===
Ang mga hayop na walang gulugod (spinal cord) ay nahahati sa iba-ibang mga kalapian (phylum).
 
Kalapiang '''Porifera''' ''52,000 mga uri''
 
Ang mga ispongha'y mga payak at walang tangakay na mga hayop na walang totoong mga kalumpon (ng mga ''cells''). Ang mga ito'y kumakain sa pamamagitan ng pagpapatibungan ng mga papantingin na nangapapasok.sa mga panloob na daluyan ng kanilang mga katawan,
 
[[Larawan:Trichoplax adhaerens.jpg|left|100px|Trichoplax Aahaerens|thumb]]
Kalapiang '''Placozoa''' ''Isang uri''
 
Isang uri lang ng hayop ang nasa kalapiang placozoa, ang Trichoplax adhaerens. Sa unang tingin, hindi nito kamukha ang isang hayop. Ito'y binubuo ng ilang libong mga ''cell'' na nakaayos sa isang baluting may dalawang patong, na ang kahabaa'y higit-kumulang sa dalawang ika-sanlibo ng metro (2mm). Kumakain ang hayop na ito ng nadurog na papantinging galing sa ibang mga hayop. Nagpaparami ito sa pamamagitan ng paghahati ng sarili sa dalawang pangisahan.
 
Kalapiang '''Platyhelminthes''' ''20,000 mga uri''
 
Ang mga bulating sapad ay mayroong pagkatapat ng dalawang pagkahati ng katawan (''bilateral symmetry'') at isang pangunahing kaayusang nerve na siyang tumatanggap at naglilinaw ng mga pahatid mula sa mga mata at mula sa ibang mga kabuuang pandama. Wala silang lungaw sa loob ng katawan ni mga kasangkapan para sa pagpapahatid ng dugo.
 
Kalapiang '''Ectoprocta''' ''4,500 mga uri''
 
Ang mga ektoprokta'y nabubuhay bilang mga walang tangakay na mga langkay at nababalutan ng isang matigas na balat-buto.
 
Kalapiang '''Cnidaria''' ''10,000 mga uri''
 
Kasama sa mga sinadari ang mga korales, dikya (''jellyfish''), at haydra. Ang mga hayop na ito'y mayroong katangitanging balangkas ng katawan kung saa'y kasama ang isang lungaw para sa pagkain na mayroong iisang lagusan na siyang nagsisilbi bilang bibig at puwit.
 
Kalapiang '''Kinoryhncha''' ''150 mga uri''
 
Ang lalong marami ng mga kinorinsa'y mas maliit kay sa isang ika-sanlibo ng metro. Naninirahan ang mga ito sa buhangin at putik ng mga karagatan sa palibot ng daigdig, hanggang sa kalalimang umaabot ng 8,000 metro. Ang katawan ng isang kinorinsa'y binubuo ng labintatlong bahaging natatakpan ng mga baluting.
 
Kalapiang '''Rotifera''' ''1,800 mga uri''
 
Datapuwa't mas maliit sa nakakayang makita ng mata, ang mga rotifera'y may mga natatanging kaayusang kasangkapan. Kumakain sila ng mga mikmi (microorganism) na nasa tubig.
 
Kalapiang '''Phoronida''' ''Dalawampung mga uri''
 
Ang mga poronida'y mga bulating pandagat. Naninirahan ang mga ito sa mga lungga ng palapag ng karagatan.
 
Kalapiang '''Brachiopoda''' ''335 mga uri''
 
Ang mga brakyopoda'y kadalasang napagkakamalian bilang mga halaan. Ang malaking pagkakaiba'y ang lalong karamihan ng mga brakyopoda'y may katangi-tanging palapa na pumupundo sa kanila sa kanilang substratum (''substrate'').
 
Kalapiang '''Acanthocephala''' ''1,100 mga uri''
 
Ang mga akantosepala'y mas kilala bilang mga bulating matalas ang ulo dahil sa mga lundong kawit na nasa ulo ng katawan ng mga ito. Lahat ng mga uri nito'y parasito.
 
[[Larawan:Grapevinesnail 01.jpg|left|100px|Helix pomatia|thumb]]
Kalapiang '''Mollusca''' ''93,000 mga uri''
 
Ang mga moluska (kasama ang mga kuhol, halaan, pusit) ay may malalambot na katawan na sa maraming mga uri'y nababalutan ng matigas na talukab.
 
Kalapiang '''Loricifera''' ''Sampung mga uri''
 
Ang mga lorisipera'y mga hayop na ang kahabaa'y nasa o nasa pagitan ng ika-sanlibong bahagi ng metro o apat na ika-sanlibong bahagi ng metro. Naninirahan ang mga ito sa kalaliman ng karagatan.
 
Kalapiang '''Nemertea''' ''900 mga uri''
 
Ang mga bulating ito'y may mahahabang nguso. Nangaglalangoy ang mga ito sa tubig o nangaghuhukay sa buhangin, at kanilang itinutuwid ang kanilang nguso upang makakuha ng makakain. Wala silang totoong lungaw sa loob ng katawan, nguni't may daluyan ng pagkain.
 
Kalapiang '''Ctenophora''' ''100 mga uri''
 
Ang katawan ng mga sitenopora'y may dalawang patong ng ''cell'', tulad ng mga sinidaria.
 
Kalapiang '''Annelida''' ''16,500 mga uri''
 
Ang mga nabahaging bulati ay nakikilala mula sa ibang mga bulati sa pamamagitan ng pagkakabahagi ng kanilang mga katawan. Ang mga bulating lupa ay ang pinakakilalang annelida.
 
Kalapiang '''Priapula''' ''16 mga uri''
 
Ang mga priapula'y mga bulati na may malking, mabilog na nguso sa harapang dulo ng kanilang katawan. Ang mga ito'y nasa pagitan ng limang ika-sanlibo ng metro hanggang dalawampung ika-sandaan ng metro (20 cm).
 
Kalapiang '''Nematoda''' ''25,000 mga uri''
 
Ang mga nematoda'y sagana sa kapwa malupa't tubigang pook. Ang marami sa mga uri nito'y parasita sa halaman at hayop. Ang pinakakatangi-tanging anyo ng nematoda ay ang matigas na blanban na pumapalibot sa katawan nito.
 
Kalapiang '''Cycliophora''' ''Isang uri''
 
Ang natatanging uri ng sikliyopora ay ang Symbion pandora, na natagpuan sa bibig ng isang banagan noong 1995. Ito ay maliit at kahugis ng plorera.
 
Kalapiang '''Onychophora''' ''110 mga uri''
 
Kinikilala din ang mga ito bilang bulating malapelus. Sa ngayo'y sa mga mabasang kagubatan na lang maaaring manahan ang mga ito. Ang mga onikopora'y may malamang sungo't ilang dosenang mga pares ng mga malasupot na paa.
 
Kalapiang '''Echinodermata''' ''7,000 mga uri''
 
Ang mga ekinodermata (gaya ng mga trepang) ay mga hayop na naninirahan sa tubig. Ang kahilang mga katawa'y mayroong pabiolog na pagkatapat ng katawan. Sila'y nangaggagalaw at nangagkakain sa pamamagitan ng panloob na mga kanal na siyang nagbobomba ng tubig sa iba't ibang bahagi ng katawan nito.
 
[[Larawan:Aculepeira ceropegia1.jpg|left|100px|Aculepeira ceropegia|thumb]]
Kalapiang '''Arthropoda''' ''1,000,000+ mga uri''
 
Ang mga artropoda ang pinakamalawak na karamihan ng mga uri ng hayop, kasama na rito ang mga insekto, krastasan, at mga gagamba. Lahat ng mga artropoda'y may nababahaging balat-buto at mga sugpungang galamay (''jointed appendages'')
 
Kalapiang '''Tardigrada''' ''800 mga uri''
 
Ang mga tardigrada'y mga hayop na mabilog at nasakwa ng mga galamay. Ang lalong marami ng mga tardigrada'y mas maliit pa sa limang ika-sanlibong bahagi ng metro.b Ang ila'y nakatira sa karagatan o sa tubig-tabang, nguni't ang iba naman ay nananahan sa mga halaman o hayop. Kinakaya ng mga tardigrada na mabuhay sa mga mababalasik na kalalagyan (na kung saan ang karamihan ng mga nabubuhay ay mamatay) kung sila'y nasa kalagayan ng pansamantalang pananahimik (''state of dormancy'').
 
Kalapiang '''Hemichordata''' ''walompu't limang mga uri''
Tulad ng mga ekinodermata at kordata, nauuna sa mga hemikordata ang pagkakaroon ng puwit kay sa bibig. May mga katangian din silang mayroon ang iilang mga kordata, tulad ng hasang.
 
Kalapiang '''KordataChordata''' ''52,000 mga uri''
 
Lalong hihigit pa sa siyamnapung bahagdan ng mga kordata'y mayroong gulogod, subali't tatlong pangkat ng mga walang gulugod ay napasok sa kalapiang ito: mga lanseleta, tunikati, at mga ''hagfish''.