Aloe vera: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m sa ngalan ni Felipe Aira, nagsatagalog ng mga kawing sa mga ngalang-espasyo |
Typografic changes(wikEd) |
||
Linya 17:
Ang '''''Aloe vera''''', kilala rin bilang '''aloeng medisinal''' o '''sabilang panggamot''', ay isang uri ng mga halamang malalambot (sukulente) na pinaniniwalaang nanggaling sa hilagang [[Aprika]]. Walang likas na pagusbong ang mga uring ito, ngunit may mga likas na tumutubong mga kamag-anak ng mga ''[[Aloe]]'' sa hilagang Aprika.<ref name="Akinyele">Akinyele BO, Odiyi AC (2007) ''Comparative study of the vegetative morphology and the existing taxonomic status of'' ''Aloe vera'' L. ''Journal of Plant Sciences'' '''2'''(5):558–563.</ref> Kalimitang nilalarawan ang uring ito bilang isang [[halamang-gamot]] o [[yerba]] mula pa sa simula ng ika-1 daantaong AD, dahil nabanggit ito sa [[Bagong Tipan]] sa [[Ebanghelyo ni Juan]] ([[Ebanghelyo ni Juan|Juan]]: 19:39–40) sa mga katagang ''Sumama sa kanya si [[Nicodemo]], may dalang pabango --- mga 100 libra ng pinaghalong mira at aloe...''<ref>[http://angbiblia.net/juan19.aspx "Aloe."] [[Ang Mabuting Balita ayon kay Juan]]: 19:39-40, Ang Biblia, AngBiblia.net</ref><ref>{{cite-Biblia|Aloe, Juan: 19:39-40}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.biblegateway.com/passage/?search=John%2019:39|title=John 19:39 (New International Version)|publisher=biblegateway.com|accessdate=2008-06-24}}</ref> Subalit, malabo kung ito ngang ''A. vera'' ang nilalarawang ''aloe'' sa Bibliya.
== Bilang pampaganda at gamot ==
Malawakang ginagamit ang katas ng sabilang ''A. vera'' sa mga industriya ng [[kosmetiko]] (mga pamahid na pampaganda) at [[alternatibong medisina]] ([[pamalit na panggagamot]]), na ibinebenta bilang produktong may nakapagpapasigla, nakabubuhay, nakapagpapagaling, at nakapagpapaginhawang mga katangian.<ref name="FLA">{{cite web|url=http://www.foreverliving.com|title=Forever Living Website|accessdate=2008-06-23}}</ref><ref name="MAL">{{cite web|url=http://www.miracleofaloe.com|title=Miracle of ''Aloe''|accessdate=2008-06-23}}</ref><ref name="AA">{{cite web|url=http://www.aloevera.com.au/|title=''Aloe'' Vera Australia|accessdate=2008-06-23}}</ref> Ngunit mayroon kakaunting ebidensiya kung epektibo nga at ligtas ang paggamit ng katas ng ''A. vera'' para sa mga layuning kosmetiko o panggagamot. At kung anumang positibong katibayan ang mayroon, taliwas ito sa iba mga pag-aaral na isinagawa.
<ref name="Ernst">Ernst E. (2000) ''Adverse effects of herbal drugs in dermatology''. ''Br J Dermatol'' '''143''':923–929</ref><ref name="Marshall">Marshall JM (2000) ''Aloe vera'' gel: what is the evidence? ''Pharm J'' '''244''':360–362.</ref><ref name="Boudreau">Boudreau MD at Beland FA (2006) ''An Evaluation of the Biological and Toxicological Properties of'' ''Aloe Barbadensis'' (Miller), Aloe Vera. ''Journal of Environmental Science and Health Part C'' '''24''':103–154.</ref><ref name="Vogler">Vogler BK, Ernst E. ''Aloe vera: a systematic review of its clinical effectiveness''. ''Br J Gen Pract.'' 1999 Oct;49(447):823–8.</ref> Sa kabila ng mga limitasyong ito, mayroong ilang mga paunang mga ebidensiyang maaaring magamit ang mga katas ng ''A. vera'' sa paggamot ng [[diyabetes]] at mataas na antas ng mga [[lipid]] sa [[tao]].<ref name="Boudreau"/> Iniisip na dahil sa pagkakaroon ng mga kompawnd na tulad ng mga [[mannan]], [[anthraquinones|antrakinones]], at [[lectin|lektin]] ang mga positibong epektong ito.<ref name="Boudreau"/><ref name ="King">GK King, KM Yates, PG Greenlee, KR Pierce, CR Ford, BH McAnalley, and IR Tizard (1995) The effect of Acemannan Immunostimulant in combination with surgery and radiation therapy on spontaneous canine and feline fibrosarcomas. ''Journal of the American Animal Hospital Association'' '''31''' (5): 439–447.</ref><ref name="Eshun">Eshun, K., He, Q (2004) ''Aloe Vera: A Valuable Ingredient for the Food, Pharmaceutical and Cosmetic Industries—A Review''. ''Critical Reviews in Food Science and Nutrition'', '''44'''(2): 91–96</ref>
Sa tropikal na Aprika, ginagamit ito bilang isang pangontra o lunas laban sa mga sugat na dulot ng palasong may lason. Kilala rin ito ng sinaunang mga Griyego at Romano, ginamit nila ito bilang pamahid ang malapot at mala-uhog o malagulamang katas (musilaheno) ng sabila sa mga sugat. Sa katunayan, nirekomenda ito ni [[Pliny]] na gamiting pamahid sa mga may sugat na mga [[titi]]. Paboritong pamurga rin ito noong Panahong Midyibal (Gitnang Panahon). Sa [[Tsina]], katulad ng sa Kanluraning mundo ang paggamit ng sabilang ito. Sa Indiya, ginamit itong pampaginhawa at pampalamig na toniko. Umabot sa Mga Kanlurang Indiya (''West Indies'') ang sabilang ito noong ika-16 daantaon.<ref name=CMH>{{cite-CMH|Aloe vera, Aloe}}</ref>
== Gamot na pantahanan ==
Sa tahanan, partikular na ginagamit ang helatina o malagulamang katas ng sabila para pang-emerhensiyang pamahid sa mga paso, sugat, at [[sunburn|dagandang]] ([[katim]]). Mainam din ito para sa mga panunuyo ng balat, partikular na ang eksema sa paligid ng [[mata]] at sensitibong balat sa mukha. Ginagamit din ito bilang panlunas sa mga impeksiyong sanhi ng mga [[punggus]] ([[halamang-singaw]]) tulad ng [[ringworm]] ([[buni]]). Sa [[Ayuvedic|Ayurbediko]]ng panggagamot, isang mahalagang toniko ito para sa sobrang ''pitta'' (apoy).<ref name=CMH/>
Line 30 ⟶ 32:
Naitatanim din ito bilang halamang panloob ng tahanan sa mga pook na may katamtamang klima.<ref name=CMH/>
== Pag-iingat ==
Iniiwasang gamitin ang sabila kung panahon ng pagbubuntis dahil sa katangiang pampurga (dahil sa nilalamang mga ''anthraquinone glycoside''), upang hindi makunan. Nakapagdurulot din ng pagsusuka ang labis na pagkonsumo nito.<ref name=CMH/>
== Sanggunian ==
{{reflist}}
== Tingnan din ==
* [[Sabila]]
* [[Talaan ng mga uri ng sabila]] [[Kaurian:Sabila]]
| |||