Pagbabago noong 09:28, 9 Agosto 2009 baguhin Estudyante (usapan \| ambag) 2,516 edits No edit summary ← Nakaraang pagkakaiba		Pagbabago noong 14:22, 19 Agosto 2009 baguhin i-undo Xqbot (usapan \| ambag) Mga bot 70,735 edit m robot dinagdag: scn:Prutiìna; Kosmetiko pagbabago Susunod na pagkakaiba →
Linya 1: [[~~Image~~Talaksan:Myoglobin.png\|thumb\|200px\|Isang representasyon ng tatlong-dimensyonal na kayarian ng [[myoglobin]] na pinapakita ang makulay na mga ''alpha helix''. Ito ang unang protina na nilutas ang kayarian sa pamamagitan ng krystallograp ng x-ray.]] Ang mga '''protina''' ay malalaking mga [[molekula]] na yari sa maliliit na mga yunit na tinatawag na mga [[asidong amino]]. Ginagamit ang mga ito sa paglago at pagkumpuni, gayon din ang pagpapatibay ng mga [[buto]]. Tumutulong ito na gumawa ng mga tisyu at mga [[sihay]]. Matatagpuan ito sa mga [[hayop]], [[halaman]], [[halamang-singaw]], [[bakterya]], at sa [[katawan]] ng [[tao]] din. Halimbawa, naglalaman ng napakaraming protina ang mga [[kalamnan]]. Kumakain ang mga nagpapanatili ng katawan ng mga [[pagkain]] na puno ng protina bilang isang madaling paraan na mapanatili o makakuha ng mataas na antas ng kalamnan na mas ligtas kaysa mag-[[esteroydes]] (''steroids''). May mahalagang bahagi ang mga protina sa mga pagkain tulad ng [[gatas]] [[itlog]], [[karne]], [[isda]], mga [[patani]], at [[nuwes]]. Kumakain ang mga hayop ng protina upang makakuha ng [[enerhiya]] at mga asidong amino. Ginagamit ang mga asidong aminong ito upang gumawa ng bagong mga protina na gagamitin bilang mga [[ensima]] (''enzymes''), mga [[hormona]] (''hormones''), o mga [[antikuwerpo]] (''antibodies''). Isang halimbawa ng mahabang-condensed na protina ay ang [[Enaptin]], na binubuo ng napakaraming [[molekula]] ng carbon, hydrogen at oxygen. Natuklasan ni [[Jons Jacob Berzelius\|Berzelius]], isang [[Sweden\|Swekong]] [[kimika\|kimiko]], noong [[1838]] ang mga protina. Bagaman, hindi lubusan na binigyan pansin ang ginagampanan ng mga protina sa mga organismong may [[buhay]] hanggang [[1926]], nang pinakita ni [[James B. Sumner]] ang ensimang [[urease]] na isang protina.<ref>{{cite journal \|author=Sumner, JB. \|title=''The isolation and crystallization of the enzyme urease. Preliminary paper'' \|url=http://www.jbc.org/cgi/reprint/69/2/435.pdf?ijkey=028d5e540dab50accbf86e01be08db51ef49008f\|journal=Journal of Biological Chemistry\|volume=69\|issue= \|pages=435–41\|year=1926}}</ref> Ang [[insulin]] ang unang protina na pinagsunod-sunod ni [[Frederick Sanger]], na nanalo ng [[Gantimpalang Nobel]] para sa natamong ito noong [[1958]]. Ang [[hemoglobin]] at [[myoglobin]] ang unang mga kayarian ng mga protina na nalutasan nina [[Max Perutz]] at [[John Kendrew\|Sir John Cowdery Kendrew]], sa ganoong pagkaayos, noong 1958.<ref>{{cite journal \|author=Muirhead H, Perutz M. \|title=''Structure of hemoglobin. A three-dimensional fourier synthesis of reduced human hemoglobin at 5.5 Å resolution'' \|journal=Nature \|volume=199 \|issue=4894 \|pages=633–38 \|year=1963 \|pmid=14074546 \|doi=10.1038/199633a0}}</ref><ref>{{cite journal \|author=Kendrew J, Bodo G, Dintzis H, Parrish R, Wyckoff H, Phillips D. \|title=''A three-dimensional model of the myoglobin molecule obtained by x-ray analysis'' \|journal=Nature \|volume=181 \|issue=4610 \|pages=662–66 \|year=1958 \|pmid=13517261 \| doi = 10.1038/181662a0}}</ref> Unang natiyak ang tatlong-dimensyonal na kayarian ng parehong mga protina sa pamamagitan ng pagsusuri ng dipraksyon ng [[x-ray]]; parahong nanalo si Perutz at Kendrew ng Gantimpalang Nobel sa Kimika noong 1962 para sa mga natuklasang ito. == Mga sanggunian == {{reflist}} Linya 12: {{stub\|Agham}} [[~~Category~~Kaurian:Biyokimika]] <!-- interwiki --> Linya 77: [[ru:Белки]] [[sah:Протеин]] [[scn:Prutiìna]] [[sh:Protein]] [[simple:Protein]]

Protina: Pagkakaiba sa mga binago