Emperador Taizong ng Tang: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
AnakngAraw (usapan | ambag)
linis
Xqbot (usapan | ambag)
m robot dinagdag: cs, de, es, fr, id, it, ja, ko, no, pl, pt, ru, th, vi, zh, zh-classical, zh-yue; Kosmetiko pagbabago
Linya 1:
{{Chinese_Emperor
|image_name=[[ImageTalaksan:TangTaizong.jpg|center|250px]]
|birth={{birth date|mf=yes|599|1|23}}
|death={{death date and age|mf=yes|649|7|10|599|1|23}}
|family_name=Li (李)
|posthumous_name_full=Wen Wu Dasheng<br />Daguang Xiao Huangdi<ref>Given in final version as of 754.</ref><br />文武大聖大廣孝皇帝 <br /><nowiki>[</nowiki>{{Audio|Chinese-Tang Taizhong Posthumous name.ogg|Listen}}<nowiki>]</nowiki>
|begin_reign=Setyembre 4, 626
|end_reign=Hulyo 10, 649
Linya 11:
|temple_name=Taizong (太宗)
|posthumous_name_short=Wen Huangdi (文皇帝)
|notes=''Pangkalahatang paunawa: Nasa [[kalendaryong Juliano]] ang mga petsang ibinigay dito]]''.<br />
''Hindi sila nasa [[proleptikong kalendaryong Gregoryano]]''.<br /> — — — <br />
}}
 
Si '''Emperador Taizong ng Tang''' ({{zh-cp|c=唐太宗|p=Táng Tàizōng}}, [[Wade-Giles]]: T'ai-Tsung, Enero 23, 599 &ndash; Hulyo 10, 649), pangalang personal: '''Lǐ Shìmín''' ({{zh-c|c=李世民}}) ay ang pangalawang emperador ng [[Dinastiyang Tang]] ng [[Tsina]], na namuno mula 626 hanggang 649. Sa kanyang paghihikayat sa kanyang amang si [[Emperador Gaozu ng Tang|Li Yuan]] (kalaunang naging Emperador Gaozu) upang mag-aklas laban sa pamumuno ng [[Dinastiyang Sui]] sa [[Taiyuan]] noong 617 at nasundan ng pananagumpay laban sa ilan sa kanyang pinakamahahalagang mga katunggali, pangseremonyang itinuring siya bilang kasamang tagapagtatag ng dinastiya, kasama ni Emerador Gaozu.<ref>''[[New Book of Tang]]'', tomo 13[http://ef.cdpa.nsysu.edu.tw/ccw/02/ntan02.htm] Naging tiyak ang katayuan sa pagsapit ng pagkakatatag ng [[Katimugang Tang]], na umangkin ng pagmamana ng pamanang Tang, habang kinilala ang katayuang ito ng emperador na tagapagtatag ng Katimugang Tang na si [[Emperor Liezu of Southern Tang|Emperor Liezu]] (Li Bian) sa pamamagitan ng pagturing kina Emperador Gauzu at Emperador Taizong, kasama ang kanyang ama-amahang si [[Xu Wen]], bilang mga tagapagtatag ng kanyang estado. Tingnan ang ''[[Zizhi Tongjian]]'', [[:zh:s:資治通鑑/卷282|tomo 282]].</ref>
 
Karaniwang itinuturing siya bilang isa sa pinakadalikang emperador, kung hindi bilang totoong pinakadakila, sa lahat ng mga emperador sa kasaysayan ng Tsina. Sa kabuoan ng nalalabing kasaysayan ng mga Intsik, itinuturing ang paghahari ni Emperador Taizong bilang mainam na huwaran laban sa sukatang pamantayan para sa lahat ng iba pang mga emperador, at ang kanyang "Paghahari ni Zhen Guan" ("Reign of Zhen Guan" sa Ingles, Tsinong payak: 贞观之治/ Tsinong tradisyonal: 貞觀之治) ay itinuturing bilang ginintuang panahon ng kasaysayan ng Tsina at nangangailangan ng pag-aaral para sa hinaharap na mga [[crown prince|prinsipe ng korona]]. Sa panahon ng kanyang paghahari, uminam ang kabuhayan at militar sa Tsina ng Dinastiyang Tang. Mahigit sa isang daang taon pagkalipas ng kanyang kamatayan, nagtamasa ang Tsina ng Dinastiyang Tang ng kapayapaan at kasaganaan. Sa panahon ng pamumuno ni Taizong, ang Tang ang pinakamalaki at pinakamalakas na bansa sa mundo. Sakop nito ang buong teritoryo ng pangkasaluyang Tsina at karamihan ng [[Gitnang Asya]]. Ito ang naglatag ng pundasyon para sa pamumunong Xuanzong, na itinuturing na pinakadakilang yugto ng panahon sa Tsina.
Linya 23:
Hindi mapagbalatkayo o prankang rasyonalista si Emperador Taizong, bilang paglaban sa mga dugong bughaw ng panahong iyon, na bukas na nagtatawa sa mga pamahiin at inangking mga tanda ng kalangitan, at binago niya ang mahahalagang mga rito upang mapawi ang hirap sa mga gawain sa pagsasaka o agrikultura<ref>CHofC, tomo 3, p. 189.</ref>. Ayon sa Intsik na historyador ng makabagong panahon na si [[Bo Yang]], nagkamit ng kadakilaan si Emperador Taizong sa pamamagitan ng pagtanggap ng kritisismo o mga puna na maaaring hindi matatanggap ng iba at sa pamamagitan din ng hindi pag-abuso sa kanyang lubos na kapangyarihan (ginamit si [[Emperador Yang ng Sui]] bilang pangit na halimbawa), at sa pamamagitan pa rin ng pagtatalaga ng may kakayahang mga [[Chancellor ng Dinastiyang Tang|chancellor]] na sina [[Fang Xuanling]], [[Du Ruhui]], at [[Wei Zheng]]. Naglingkod din ang asawa ni Emperador Taizong na si [[Emperatris Zhangsun]] bilang kanyang may kakayahang katuwang o katulong sa gawain..<ref>[[Bo Yang]], ''Outlines of the History of the Chinese'', tomo 2, pp. 495-499.</ref>
 
== Mga sanggunian ==
{{reflist}}
 
Linya 30:
[[Kaurian:Mga Intsik]]
 
[[cs:Tchaj-cung]]
[[de:Tang Taizong]]
[[en:Emperor Taizong of Tang]]
[[es:Li Shimin]]
[[fr:Empereur Taizong des Tang]]
[[id:Kaisar Tang Taizong]]
[[it:Tai Zong (imperatore Tang)]]
[[ja:太宗 (唐)]]
[[ko:당 태종]]
[[no:Keiser Taizong av Tang]]
[[pl:Tang Taizong]]
[[pt:Li Shimin]]
[[ru:Тай-цзун (династия Тан)]]
[[th:จักรพรรดิถังไท่จง]]
[[vi:Đường Thái Tông]]
[[zh:唐太宗]]
[[zh-classical:唐太宗]]
[[zh-yue:李世民]]