Konstantino XI Paleologus: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
AnakngAraw (usapan | ambag)
m Konstantino XI Palaeologus nilipat sa Konstantino XI Paleologus: pagsasanib
AnakngAraw (usapan | ambag)
pagsasanib
Linya 1:
[[File:ConstantinoXI.jpg|right|200px]]
{{mergefrom|Constantine XI Palaiologos}}
{{Cleanup-translation|date=Mayo 2008}}
'''Emperador Konstantino XI Palaeologus''' o '''Palaiologos''' ([[Griyego]]: Κωνσταντίνος ΙΑ' Δραγάσης Παλαιολόγος, Kōnstantinos XI Dragasēs Palaiologos, [[Pebrero 8]], [[1405]] – [[Mayo 29]], [[1453]]) ang pinakahuling emperador ng [[Imperyong Bisantino]] (Silangang Imperyong Romano). Isang kasapi ng angkan ng [[Palaeologus]], pinamunuan niya ang imperyo mula [[1449]] hanggang sa mamatay siya.
 
Si '''Constantine XI Palaiologos''' o '''Palaeologus'''/'''Konstantino XI Paleologus''' ([[Wikang Griyego|Griyego]]: Κωνσταντίνος ΙΑ' Δραγάσης Παλαιολόγος, ''Kōnstantinos XI Dragasēs Palaiologos'', [[:en:Serbian language|Serbio]]: ''Konstantin XI Dragaš Paleolog'' [[Pebrero 8]], [[1405]]<ref name=Nicol>Nicol, D. M., ''The Immortal Emperor'' pp. 2</ref> &ndash; [[Mayo 29]], [[1453]]) ay ang huling nagharing [[Talaan ng mga Emperador ng Roma|Emperador Romano]]. Kasama siya sa [[Palaiologos|Dinastiyang Palaiologos]], pinagharian niya ang [[Byzantine Empire]] mula [[1449]] hanggang sa kamatayan niya. Sa kanyang pamamahala nagsimula ang paglusob ng [[Imperyong Ottoman|mga Ottoman]] sa [[Constantinople]]; tuluyang bumagsak ang [[Constantinople]] noong Mayo 29, 1453 sa mga ottoman sa pamumuna ni Mehmed II. <ref>[http://rumkatkilise.org/constantineXI.htm Constantine XI Biograpiya]</ref>
== Maagang buhay ==
 
== Mga Kasal sanggunian==
Si Konstantino ay ipinanganak sa [[Konstantinople]] bilang ika-walong sa sampung mga anak nina [[Emperador Manuel II Palaeologus]] at [[Helena Dragaš]], ang babaeng anak ng isang prinsipeng Serbiano [[Konstantino Dragaš]] ng [[Kumanovo]]. Lumaki siya sa Konstantinople sa pangangalaga ng kanyang mga magulang. Noong pansamantalang pagkawala ng kanyang kuya (Emperador Juan VIII Palaeologus) sa [[Italia]], si Konstantino ang rehente ng imperyo mula 1437 hanggang 1440.
{{Reflist}}
*{{cite book
| last = Murr Nehme
| first = Lina
| authorlink = Lina Murr Nehme
| year = 2003
| title = 1453: The Fall of Constantinople
| publisher = Aleph Et Taw
| isbn = 2868398162
}}
 
{{s-start}}
== Bilang Despot ng Morea ==
{{s-hou|Dinastiyang [[Palaiologos]]|8 Pebrero|1405|29 Mayo|1453}}
 
{{s-reg|}}
Si Konstantino ang naging [[despot]] ng [[Morea]] (pangalan ng [[Peloponnesus]] noong [[gitnang panahon]]) noong [[Oktubre]] ng [[1443]], namumuno mula sa kastilyo at palasyo sa [[Mistra]]. Noong panahon na iyon, ang Mistra ay isang sentro ng sining kalaban ng Konstantinople.
{{s-bef|before=[[John VIII Palaiologos]]}}
 
{{s-ttl|title=[[:en:List of Byzantine Emperors|Emperador Bizantino]]|years=1448&ndash;1453}}
Pagkatapos paintingin ang pagiging despot, sinimulhan niyang patatagin ang depensa ng Morea, kasama na ang pagtatayo ng isang dingding sa [[Isthmus ng Korinto]] tinawag na Hexamilion, "Anim na Milyang Dingding".
{{s-non|reason=Paglusob ni [[Mehmed II]] ng [[Imperyong Ottoman]]}}
 
{{s-bef|before=[[Theodore II Palaiologos, Lord of Morea|Theodore II Palaiologos]]}}
Noong tag-init ng 1444, sinimulhan niya ang pagsakop sa Latinong Kadukehan ng [[Atenas]] mula sa Morea, mabilis na sinakop ang [[Thebes]] at Atenas at sapilitang pinagbayad buwis ang Florentinong duke. Ang kadukehan ay pinamumunuan ni Nerio II Acciajuoli, isang basalyo ng sultang [[Ottoman]].
{{s-ttl|title=[[Despotate ng Morea|Despot ng Morea]]|years=1443&ndash;1449}}
 
{{mergefroms-aft|Constantine XIafter=[[Thomas Palaiologos]]}}
Ngunit, ang tagumpay ay sandali lang. Sa taglagas ng 1446, sinakop ng mga Ottoman ang Morea ng may 50-60,000 sundalo. Si Konstantino at ang kanyang kapatid na [[Thomas]] ay kamuntikang mahuli. Ang taglamig ang nagbawal sa tuluyang pagsakop sa buong Morea, at si [[Murad]] ay umalis sa sumunod na araw, ngunit nagtapos sa pagpapalaki ni Konstantino ng kanyang despotate.
{{end}}
 
{{Mga Emperador ng Roma}}
== Mga Kasal ==
 
Si Konstantino'y kinasal ng dalawang beses: una ay kay [[Magdalena Tocco]] noong [[Hulyo 1]], [[1428]], pamangkin ni [[Karlos I Tocco]] ng [[Epiro]], na namatay noong [[Nobyembre]] ng [[1429]]; at ikalawa kay [[Katalina Gattilusio]], anak ni [[Dorino ng Lesbos]], na namatay noong [[1442]]. Wala siyang anak sa pareho.
 
== Bilang Emperador ==
 
Kahit merong mga suliraning panloob at panlabas ng panahon niya, na sanhi sa pagbagsak ng Konstantinople at ng Imperyong Bisantino, ang mga source ng panahon niya ay nagbibigay ng matinding paggalang sa kanya.
 
Nang ang kanyang kuya, si [[Emperador Juan VIII Palaeologus]] ay namatay, isang pag-aaway ang namagitan kina Konsantino at sa kanyang kapatid na si [[Demetrio Paleologus]] sa pamumuno ng imperyo. Si Demetrio ay sinuportahan dahil sa kanyang paglaban sa pag-iisa ng simbahang [[Katoliko]] at [[Orthodox]]. Si Emperatris Helena, ang rehente, ay sumuporta kay Konstantino. Ihinabilin nila sa sultang Ottoman na si [[Murad II]] para magdesisyon.
 
Hinirang ni Murad si Konstantino, na kinoronahan sa Mistra noong Enero 6, 1449. Kakaibang koronahan ang isang emperador sa labas ng Konstantinople (at walang patriyarka ng Simbahang Orthodox) at walang misang pagkorona ang nangyari. Si Konstantino ay napilitang pumunta sa kanyang kabisera lulan ng isang barkong [[Katalan]], na dumating noong Marso 1449. Sinubukan niyang pakasalan ang malayong pinsang si [[Maria Branković]], dating asawa ni Murad II, ngunit palpak ang panliligaw.
 
Namatay si Murad noong 1451, at namuno ang 19 taong gulang na si Mehmed II. Di naglaon, inaangkin na ni Mehmed ang Konstantinople. Nanakot si Konstantinong pakakawalan si Prinsipe Orhan, isang umaangkin ng trono ng Ottoman, kung hindi dodoblehin ng sultan ang taunang pagbibigay tributo. Para kay Mehmed, isa itong paglabag sa usapan. At ang sumunod na taglamig ng 1451-52, itinayo niya ang [[Rumelihisari]], isang kastilyo sa isang burol sa bahaging Europa ng [[Bosporus]], sa hilaga ng lungsod bilang paghahanda sa pagsakop.
 
Desperado sa anumang tulong militar, umapila sa kanluran si Konstantino at pinayagan ang pag-iisa ng Simbahang Orthodox at Romano Katoliko. Na pinirmahan sa [[Florence]]. Kaso, ang pag-iisa ay kinontra ng mga Griyego at ni [[Lukas Notaras]], ang punong ministro at puno ng hukbo. Bagaman dumating ang ilang sundalo mula sa mga mangangalakal na lungsod sa hilagang Italia, ang tulong mula sa kanluran ay hindi kayang talunin ang hukbong Ottoman. Maging si Konstantino ay humingi rin ng tulong sa kanyang mga kapatid sa Morea, anumang tulong ay naharang ng pagsakop ng Ottoman sa tangway noong 1452. Ang paglusob sa lungsod ay nagsimula sa taglamig ng 1453.
 
== Pagbagsak ng Konstantinople ==
 
Bago magsimula ang paglusob sa lungsod, inalayan ni Mehmed si Konstantino ang pamumuno sa Mistra, ngunit tumanggi ang emperador. Ipinagtanggol ni Konstantino mismo at lumaban sa paglaban sa dingding ng lungsod. Samantala, ginamit din niya ang talentong dimplomasya upang mapanatili ang pagkakaisa ng mga taga-[[Genoa]], taga-[[Venecia]], at Griyegong sundalo. Napaslang siya habang ipinagtatanggol ang lungsod nang bumagsak ang lungsod noong Mayo 29, 1453. Nang malapit na ang katapusan ng laban, sinabi ni Konstantino, "Bumagsak na ang Lungsod, ngunit buhay pa ako". Natantong dumating na ang katapusan, hinubad na niya ang lilang kapa at pinamunuan ang mga natitirang sundalo sa huling pag-atake.
 
== Sanggunian ==
{{translation ref|en|Constantine XI|oldid=213149297}}
 
[[Kaurian:Mga Emperador ng Byzantine]]
[[Kaurian:Imperyong Romano]]