Wikang pasenyas ng mga Pilipino: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
m Inalis ang binago ni 165.89.84.88, ibinalik sa huling bersyon ni Zollerriia
Linya 14:
Buo ang pakikipagugnayan - komunikasyong total - ang ginagamit sa mga paaralan ng mga hindi nakaririnig, kung saan kapwa nagsasalita at sumensenyas ang mga tagapagturo. Bilang kagamitan ng ''[[Peace Corps]]'' ng Estados Unidos, itinuturing ang ''[[American Sign Language]]'' bilang pangalawang wika ng mga bingi sa Pilipinas. Tinatayang may mga 300,000 mga tao na may suliranin sa pandinig ang gumagamit nito at may mga 100,000 hanggang 4.2 milyong mamamayan ang mayroon problemang pagkabingi.<ref>[http://library.gallaudet.edu/deaf-faq-stats-other.shtml Deaf Statistics] - Gallaudet University Library</ref>
 
Noong 2003, nagsagawa ang ''[[Philippine Federation of the Deaf]]'' ng isang proyekto na magpapaunlad, sa loob ng tatlong taon, ng mga [[talahuluganan]] at mga panturong mga materyales, kasama maging ang isang database ng mga impormasyong pangwikang pasenyas. Isinagawa ito na may tulong-panggugulin ang pamahalaang Hapon.<ref>[http://www.ph.emb-japan.go.jp/bilateral/oda/2003/26.htm Project for Publication of "Introduction to Filipino Sign Language"] - Embassy of Japan in the Philippines News Archive 2003</ref>
 
==Kasaysayan==
 
===Ika-16 at ika-17 dantaon===
Noong panahon ng mga Kastila sa Pilipinas, isa mga gumamit ng mga senyas sa pagtuturo ng katekismo at sa pagsasagawa ng pagbibinyag sa mga bingi si Padre Ramon Prat (kilala rin bilang Raymundo del Prado o Ramón del Prado), isang Kastilang nagsasalita ng Katalan at dumating sa Dulac, Leyte noong mga huling panahon ng mga dekada ng 1950. Isa rin sa mga pinaniniwalaang gumamit ng mga hudyat-kamay si Juan Giraldo, isang lalaking mula sa [[Pransya]] na dumating sa Dulac, Leyte noong 1595.<ref name=Abat/>
 
===Impluho ng mga Amerikano===
Sinasabing malaki ang impluwensiya ng mga senyas pangkamay na nagmula sa [[Estados Unidos]] sa wika ng pagsesenyas na ginagamit ng mga bingi sa Pilipinas. Itinatag ang Paaralan para sa mga Bingi sa Maynila (''Manila School for the Deaf'') – na kilala sa ngayon bilang ''Philippine School for the Deaf'' (Paaralan para sa mga Bingi sa Pilipinas) noong 1907. Itinatag ang paaralang ito ni Delight Rice, isang gurong [[Amerikano]]. Pinamahalaan ito ng mga prinsipal na mga Amerikano hanggang sa mga dekada ng [[1940]]. Malaking impluwensiya din sa pamamaraan ng pagbibigay ng edukasyon sa mga hindi nakakarinig ang paglalagak ng mga boluntaryo mula sa ''U.S. Peace Corps'' sa iba’t ibang mga pook sa Pilipinas mula 1974 hanggang 1989. Kabilang rin sa mga impluwensiya mula sa Estados Unidos ang mga samahang pampananampalataya, mga tagapagturo at mga lathalain at panooring ginagamitan ng mga kumpas-kamay batay sa ''American Sign Language''.<ref name=Abat>[http://web.kssp.upd.edu.ph/linguistics/plc2006/papers/FullPapers/V-3_Abat-Martinez.pdf Abat, Rafaelito M., at Liza B. Martinez. The History of Sign Language in the Philippines: Piecing Together the Puzzle, Philippine Federation of the Deaf / Philippine Deaf Resource Center, Philippine Linguistics Congress, Department of Linguistics, Unibersidad ng Pilipinas, Enero 25-27, 2006, walong pahina] (PDF), nakuha noong: Marso 25, 2008</ref>
 
===Mga pinagmulang katutubo sa Pilipinas===
Noong mga unang panahon ng mga dekada ng 1990, naging pinakapangunahing sa mga impluhong lokal at mga pananaliksik si Liza Martinez, isang nakaririnig na Pilipinang maalam sa wika ng pagsesenyas at dating miyembrong guro sa Pamantasang Gallaudet, isang unibersidad para sa mga bingi. Si Martinez ang kasalukuyang tagapamahala ng ''Philippine Deaf Resource Center''. Isa siya sa mga nagpanimula ng mga pagaaral hinggil sa paggamit ng senyas sa Pilipinas, sa pagpapalimbag ng mga lathalain at paglulunsad ng mga proyekto hinggil dito.<ref name=Abat/>
 
==Mga lathalain hinggil sa pagsesenyas sa Pilipinas==
Ilan ito sa mga piling lathalain hinggil sa wika ng pagsenyas sa Pilipinas:<ref name=Abat/>
*''An Introduction to Filipino Sign Language'' (PDRC/PFD, 2004)
*''Filipino Sign Language: A Compilation of Signs from Regions of the Philippines'' (PFD, 2005)
*''Status Report on the Use of Sign Language in the Philippines'' (NSLC)
 
==Mga talabanggitan==
===Mga talababa===
{{reflist}}
 
===Iba pang mga sanggunian===
*[http://en.wikipedia.org/wiki/Filipino_Sign_Language ''Filipino Sign Language'', bersyon ng Ingles na Wikipedia]
*[http://www.theinterpretersfriend.com/indj/dcoew/philippines.html ''Filipino Sign Language'' at mga diksyunaryo, TheInterpretersFriend.com]
*[http://www.ethnologue.com/show_lang_family.asp?code=psp ''Linguistic Lineage for Philippine Sign Language'', deaf sign language (121), Ethnologue.com]
*[http://www.ethnologue.com/14/show_language.asp?code=PSP Philippine Sign Language: a language of the Philippines, Ethnologue.com]
*[http://deafness.about.com/b/2006/11/04/native-filipino-sign-language.htm Native Filipino Sign Language, Nobyembre 4, 2006 (Sabado), Deafness.about.com]
*[http://www.geocities.com/athens/9385/heather.htm ''Only Deaf Ms. America's visit to Philippines''], [[Heather Whitestone-McCallum]] - ''Ms. America 1995 - Philippine Visit'', Marso 18 - 21, 1997, ''Triumph of the Deaf Against All Odds'' (tungkol sa pagbisita sa Pilipinas ng nag-iisang binging Binibing Amerika na si Heather Whitestone-McCallum), ''Philippine Institute for the Deaf''/Julie Esguerra - ''Executive Director'', Geocities.com
*[http://linguistlist.org/forms/langs/LLDescription.cfm?code=psp ''The Linguist List, Eastern Michigan University'', talaan ng mga lingwista mula sa Pamantasan ng Silangang Michigan, LinguistList.org]
*[http://www.signhear.net/internationalsigns.htm Talaan ng mga Wikang Pasenyas ng Mundo, listahan ng mga wikang pasenyas na ginagamit sa buong mundo, SignHear.net at Ethnologue.com]
 
[[Category:Mga wika sa Pilipinas]]
[[Category:Mga wikang pasenyas]]
 
[[en:Filipino Sign Language]]