Maynila: Pagkakaiba sa mga binago

Isang pandaigdigan lungsod ang Maynila at kilala bilang "Beta+" ayon sa ''Globalization and World Cities Study Group and Network'' noong 2008.<ref name="The World According to GaWC 2008"/>

 

{{see|Kalakhang Maynila|Malawakang Maynila}}

[[Talaksan:BurnhamPlanOf-Manila.jpg|thumb|200px|right|Ang tunay na plano ni [[Daniel Burnham]] sa Maynila.]]

 

==Kultura==

===Arkitektura===

[[Talaksan:1322 Golden Empire Tower.jpg|200px|thumb|left|Ang [[gusaling tukudlangit]] ng 1322 Ginintuang Imperyo. Ito ang pinakamataas na gusali sa Maynila at pang-pito sa buong Pilipinas<ref name="TBinManila" />]]

 

===Pananampalataya===

Ang pagiging kosmopolitano ng lungsod at pagkakaroon ng iba't ibang kultura ang sumasalamin sa Maynila dahil sa dami ng mga pook-pananampalataya na nakakalat sa lungsod. Ang kalayaan sa pananampalataya sa Pilipinas na umiiral pa simula ng maitaguyod ang bansa ang dahilan para magkaroon ng iba't ibang pananampalataya. Ang mga tao na may iba't ibang sekta ang kumakatawan ng may gabay ng mga simbahan ng Kristyano, mga templo ng Budista, mga sinanog ng Dyuis, at mga mosk ng mga Islamiko.

 

Maraming itinaguyod na templong mga [[Budismo]] at Taoist ang mga Tsino sa Maynila. Ang distritong Quiapo ay ang tahanan ng malaking populasyon ng [[Muslim]] sa Maynila at ang [[Masjid Al-Dahab]] ay matatagpuan dito. May malaking templo ng [[Hinduismo|Hindu]] para sa mga Indyano ang matatagpuan sa Ermita at sa abenidang U.N. matatagpuan ang templo ng Sikh at ng ''The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints''. Sa abenidang Quirino sa Malate matatagpuan ang sinanog para sa maliit na komunidad ng mga [[Kasaysayan ng mga Hudyo sa Pilipinas|Hudyo]] sa Pilipinas. Kalaunan, lumipat ang mga ito sa [[Lungsod ng Makati|Makati]] sa kalye Tordesillas.

 

 

[[Talaksan:National Museum of the Filipino People.jpg|left|thumb|200px|Ang Pambansang Museo ng mga Pilipino]]

Ang mga tanyag distrito ng Ermita at Malate ay may mga pook pang-aliwan tulad ng mga otel, kainan, klub, bar, kapihan, pamsining at pangkulturang gusali at mga antigong tindahan. Maunlad dito ang negosyong panindustriya at turismo at sa gabi hanggang sa madaling araw tanyag ang mga kasino, klub, bar, pook-pamkapihan at mga disko dahil buhay ang diwa ng buhay Bohemyan. Sa kalagitnaan ng lungsod matatagpuan ang [[Intramuros, Maynila|Intramuros]], at ang mga pook ng kanyang mga kuta at mga bartolina, lumang simbahan, mga kolonyal na tahanan, at mga kalesa. Ibang mga makasaysayang pook at pook-palatandaan, mga liwasan, mga museo, at mga pook-pampalakasan ay matatagpuan na nakakalat sa buong lungsod.

 

[[Talaksan:Quiapo Church.jpg|thumb|right|200px|Ang [[Simbahan ng Quiapo]] sa [[Quiapo, Maynila|Quiapo]], Maynila.]]

[[Talaksan:001-manilahotel.jpg|thumb|right|200px|Ang loob ng Otel ng Maynila, ang una sa kanyang mga uri na ginawa sa [[Timog-silangang Asya]].]]

* [[Unibersidad ng Santo Tomas]]

 

* Sementeryong Manila Chinese

* Sementeryo ng La Loma

* Liwasang Paco

 

Ang lungsod ay may mga akomodasyon na mula sa mga matataas na uri ng otel hanggang sa mga abot kayang mga lohiya ng mga pamantasan. Karamihan sa mga akomodasyon ito, na kinabibilangan ng Otel ng Maynila, ay matatagpuan sa bulebar Roxas na nakaharap sa look ng Maynila at sa mga distrito ng Ermita at Malate.

 

* Bahay Tsinoy

* Intramuros Light and Sound Museum, Intramuros

* Museo ng UST sa Sining at Agham/Syensya

 

* Rizal Memorial Sports Complex, Kalye ng Vito Cruz, Malate

** Rizal Memorial Coliseum

* San Andres Gym (Mail and More Arena), ang nagsilbing tahanan ng dating ''Manila Metrostars''

 

 

[[Talaksan:Manila City Hall.jpg|thumb|200px|Ang gusali ng bulwagang panlungsod ng Maynila]]

Ang lungsod ay may anim na mga kinatawan na hinahalal para sa [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|kapulungan ng mga kinatatawan ng Pilipinas]], ang mas mababang uri ng pambatasan na isa sa mga kawil ng administrasyon ng Pilipinas. Ang bawat kinatawan ay rumereprisinta sa isa sa bawat anim na tagapagbatas na distrito ng Maynila.

 

 

Ang sagisag ng lungsod ay naglalaman ng mga salitang Lungsod ng Maynila at [[Pilipinas]] na pa-ikot sa isang kalasag sa loob ng isang bilog. Ang pabilog ay naglalaman ng anim na dilaw na bituwin na sumisimbolo sa anim na distritong pambatas ng Maynila. Ang kalasag, na kinuha ang inspirasyon noong kapanahunan ng Hispano, ang lumalarawan sa palayaw na ''Pearl of the Orient'' at nakapwesto sa hilagang-gitna; dagatleon sa gitna, na naimpluwensyahan ng [[Kastila|Hispano]]; at ang agos ng [[Ilog Pasig]] at ng [[Look ng Maynila]] sa katimugang parte. Ang mga kulay ng selyo ay sumasalamin sa kulay ng [[Watawat ng Pilipinas|watawat]] ng [[Pilipinas]]. Ang dagatleon sa selyo ng Maynila ay hiniram ng Singgapur para sa kanilang merlion.

 

 

[[Talaksan:Ph map manila.svg|thumb|right|200px|Ang mapa ng Maynila. Nirereprisinta ng mga tuldok ang mga pook na pwedeng kaaliwan at mga pook-palatandaan]]

Lahat ng distritong ito, na hindi kinabibilangan ng Puerto ng Maynila, ay may sariling mga simbahan, at ilan sa mga distritong ito ay nakamit ang pagkakilanlan sa sariling paninindigan. Ang Intramuros bilang pinaka-matanda at naging orihinal na Maynila ay naging isang makasaysayang pook. Ang distrito ng Binondo ay ang Chinatown ng lungsod. Ang Tondo ay ang may pinaka-malaking kapal ng populasyon, pinaka-malawak na nasasakupan at nangunguna pagdating sa kahirapan. Ang pambansang bayani na si Jose Rizal ay tinatangkilik sa Liwasang Paco at iba pang pook sa Maynila. Ang mga distrito ng Ermita at Malate ay kilala at sikat sa mga turista, dahil marami ditong bar, kainan, limang-bituing otel, at liwasan. Ang mga distrito ng San Miguel at Pandacan ay tumatayong tahanan ng opisyal na residente ng Pangulo ng bansa, ang [[Palasyo ng Malakanyang]].

 

 

[[Talaksan:Philippines Department of Tourism building.jpg|thumb|200px|Ang gusali ng [[Kagawaran ng Turismo (Pilipinas)|Kagawaran ng Turismo]] na isa sa mga opisinang pampamahalaan na matatagpuan sa Maynila]]

Dahil sa [[Komonwelt ng Pilipinas|pamahalaang Komonwelt]] ni Manuel L. Quezon, ang bagong sentro ng pamahalaan ay inilipat sa mga bundok sa hilagang silangan ng Maynila, na ngayon ay [[Lungsod Quezon]]. Ilang mga ahensiya ng pamahalaan ay lumikh ng base sa Lungsod Quezon. May mga importanteng opisina na nanatili sa Maynila tulad ng Opisina ng Pangulo, ang Korte Suprema, Hukuman ng Apela, ang [[Bangko Sentral ng Pilipinas]], ang kagawaran ng [[Kagawaran ng Pagbabadyet at Pamamahala (Pilipinas)|Badyet]], [[Kagawaran ng Pananalapi (Pilipinas)|Pananalapi]], [[Kagawaran ng Kalusugan (Pilipinas)|Kalusugan]], [[Kagawaran ng Katarungan (Pilipinas)|Katarungan]], [[Kagawaran ng Paggawa at Empleyo (Pilipinas)|Paggawa at Empleyo]], at [[Kagawaran ng Turismo (Pilipinas)|Turismo]]. Ang Maynila din ang tahanan ng iba't ibang importanteng institusyong pambansa tulad ng Pambansang Aklatan, Pambansang Arkibos, Pambansang Museo at ang Pambansang Ospital ng Pilipinas.

 

{{main|Tala ng mga unibersidad at kolehiyo sa Pilipinas}}

[[Talaksan:PLM GPA.jpg|thumb|200px|right|Ang [[Pamantasan ng Lungsod ng Maynila]], ang kauna-unahang unibersidad sa Pilipinas na pinatatakbo ng pamahalaang lokal.]]

Ang lungsod din ang namamahala sa [[Mataas na Paaralang Pang-agham ng Maynila]], ang pilotong pang-agham na iswkelahan ng Pilipinas; ang Pambansang Museo ng Pilipinas, kung saan ang matatagpuan ang [[Spoliarium]] ni [[Juan Luna]], ang Kalakhang Museo, ang pangunahing museong moderno at dalubhasa sa mga biswal na sining; ang Museong Pambata, pook na pabor sa mga kabataang Pinoy para sila ay matuto at ang Pambansang Aklatan ng Pilipinas ay matatagpuan sa liwasang Rizal.

 

[[Talaksan:Manila Central Post Office river.jpg|thumb|200px|Ang Korporasyong Koreo ng Pilipinas]]

Ang gusali ng Post Office na tahanan ng korporasyong pamkoreo ng Pilipinas ay matatagpuan sa talampakan ng Tulay ng Jones. Ito rin ang tahanan ng Philippine Postal Bank, ang pangunahing kumpanya na nagpapatakbo ng tagahatid ng mga koreo sa bansa.

 

Ang Maynila ang tahanan ng mga pangunahing kumpanyang tagalathala sa Pilipinas. Sa [[Daungan ng Maynila|pook daungan]] matatagpuan ang karamihan ng punong himpilan ng mga ito. Ang industriyang tagalathala ng mga kasalukuyang pangyayari ay isa sa mga legasiya ng kolonisasyon ng mga Amerikano sa Pilipinas, na gumawa ng daan para kalayaan ng mga tagapaglathala. Ilan sa mga pangunahing publikasyon sa Maynila ay ang [[The Manila Times|Manila Times]], ang Manila Bulletin, ang Philippine Star, ang Manila Standard Today, The Daily Tribune at marami pang iba.

 

Ang Maynila ang tahanan ng ilang pambalita at opisinang tagapaghatid ng pahayagan, ahensiya o serbisyo na kinabibilangan ng Office of the Press Secretary at Radio-TV Malacañang o RTVM (ang tagapagbalita ng Mga Pangulo ng Pilipinas) na matatagpuan sa Palasyo ng Malakanyang.

 

Ang lungsod din ang tahanan ng prestihiyoso at eksklusibong organisasyon ng mga manunulat na tinawag na Samahang Plaridel. Ang mga miyembro ay kinabibilangan ng ilang kilalang tagapaglathala, patnugot, at taga-pagbalita ng bansa.

 

Ang punong himpilan ng mga pangunahing istasyon ng TV ay matatagpuan sa [[lungsod Quezon]] at hindi lahat ng studyo ng Kamaynilaang Pinalawig ay matatagpuan sa Maynila.

 

[[Talaksan:ManilaLrtstation.jpg|thumb|200px|right|Ang Estasyon ng LRT sa Tayuman]]

[[Talaksan:Manila-jeepney.jpg|thumb|200px|right|Isang dyipni sa Maynila na lumalakbay sa bulebar Aurora]]

* PNR: Vito Cruz, Herran (Pedro Gil), Pandacan, Santa Mesa, España, Laong Laan, Blumentritt at Tutuban.

 

 

Ang [[Paliparang Pandaigdig ng Ninoy Aquino]] (PPNA) ang nagsisilbi sa Maynila, kalakhang Maynila at sa mga kalapit lalawigan. Ang Terminal 2 (o ang ''Centennial Terminal'') ay binuksan noong 1999&nbsp;ng Oktubre. Ang [[Philippine Airlines]] na nagbibigay karangalan sa ating bansa ang gumagamit sa terminal na ito para sa lokal at pandaigdigang lipad. Ang ilang pandaigdigang lipad ang gumagamit sa orihinal na terminal ng PPNA. Binuksan sa publiko ang PPNA-3 noong Agosto ng 2008. Ito ang tahanan ng ''Cebu Pacific'', ''Air Philippines'' at ''PAL Express'' na nakatuon sa mga pandaigdigan na lipad. Ilang kilometro lang ang layo ng PPNA sa Maynila kaya naman ang mga dayuhan ay madaling makakapasok at makakaalis ng lungsod.

 

 

{{Main|Mga lansangan sa Kalakhang Maynila}}

Ang mga pangunahing lansangan sa Kalakhang Maynila ay igrinupo bilang mga lansangang radyal. Ang [[bulebard ng Roxas]], ang pinakakilalang lansangan sa Maynila, ay matatagpuan sa dalampasigan ng look ng Maynila. Ang naturing na bulebard ay kabilang sa kalyeng radyal bilang 1 na patungong [[Kabite]]. Ang bulebard ng España na kabilang sa kalyeng radyal bilang 7 ay nag-uumpisa sa Quiapo at nagtatapos sa Welcome Rotonda na nasa hangganan ng lungsod Quezon. Ang lansangang Pres. Sergio Osmeña Sr. na kabilang sa [[South Luzon Expressway]] o kalyeng radyal bilang 3 ay ang pinaka-impurtanteng lansangan na dumudugtong sa Maynila sa mga lalawigan sa katimugang Luzon.

 

 

May walong pangunahin na tulay sa Maynila. Ang karamihan sa mga ito ay idinudugtong ang katimugang parte ng Maynila sa hilagang parte nito. Dahil hinahati ng ilog Pasig ang kalakhang Maynila sa dalawa, karamihan ng tulay sa kalakhang Maynila ay pinagdudugtong ang hilaga at katimugang parte nito. Mayroong dalawang tulay na riles na tumatawid sa ilog, ang Light Rail Transit 1 at ang daanan ng Philippine National Railways. Ang mga tulay na nakatala0 sa ibaba ay nakasaayos simula kanluran hanggang silangan. Ang Del Pan, na pinakamalapit sa bukana ng [[ilog Pasig]] at [[look ng Maynila]] ay ang nauuna sa talaan kung pagbabasihan ang pagsasaayos mula kanlurang hanggang silangan.

* Tulay ng Lambingan ([[Santa Ana, Maynila|Punta]] hanggang [[Santa Ana, Maynila|Santa Ana]])

 

 

[[Talaksan:Manila skyline seen from Manila North Harbor.JPG|thumb|200px|Isa sa mga puerto ng lungsod]]

Ang daungan ng Maynila na matatagpuan sa bukana ng [[look ng Maynila]], ay kinilala bilang "Pambansang Punong pandaungan ng Pilipinas" dahil ito ang pangunahing daungan ng bansa. Pinagsisilbihan nito ang pangunahing pangangailangan ng lungsod tulad ng ekonomiya at pinauunlad ang turismong panindustriyal. Ang hilaga at katimugang daungan ay nakakaranas ng pagka-abala twing bakasyon o mga araw na may selebrasyon tulad ng [[Mahal na Araw]], [[Araw ng Kalululuwa]] at [[Pasko|Kapaskohan]].

 

 

Ang bukana ng [[Ilog Pasig]] ay matatagpuan sa lungsod. Ang ''Pasig River Ferry Service'' na nagpapatakbo ng 17 istasyon na matatagpuan sa bukana ng [[Ilog Pasig]] simula Plaza Mexico sa [[Intramuros, Maynila|Intramuros]] hanggang sa [[lungsod ng Pasig]] ang nagsisilbing pantawid at transportasyong pandagat ng [[kalakhang Maynila]].

|}

 

Ang Maynila ang tahanan ng punong himpilan ng [[Samahan ng Pandaigdigang Kalusugan]] sa Pilipinas, ang pangunahing opisina ng [[Kagawaran ng Kalusugan (Pilipinas)|Kagawaran ng Kalusugan]], at ilang opsital at medikal na pasilidad. Ang Kagawaran ng Kalusugan ng Maynila na may kakayahang magplano at magpatupad ng mga programmang pangkalusugan sa lungsod, ay nagpapatakbo ng 44 na medikal na pasilidad at mga pasilidad na matatagpuan sa mga imprastraktura<ref> {{cite news |title= Free hospital, health aid in Manila assured |trans_title=Libreng ospital at paggamot sa Maynila kumpirmado |url=http://www.mb.com.ph/issues/2007/04/14/MTNN2007041491763.html |agency=Manila Bulletin |publisher=Manila Bulletin |location=Maynila |accessdate=2009-08-08 |language=Ingles}}</ref> na nakakalat sa buong lungsod. Ilan sa mga tanyag ospital ng lungsod ay ang Manila Doctors' Hospital at Philippine General Hospital sa Abenidang Taft; Chinese General Hospital and Medical Center, Dr. Jose R. Reyes Memorial Medical Center, at San Lazaro Hospital sa distrito ng Santa Cruz; University of Santo Tomas Hospital sa Sampaloc; at ang Ospital ng Maynila Medical Center na pag-aari ng lokal na pamahalaan sa Malate.

 

Ang Maynila ay may 33 mga kapatid na lungsod (lokal at pandaigdigan) at tatlong kaalyadong lungsod.<ref>{{cite web |title=Sister Cities of Manila |url=http://www.manila.gov.ph/cityhall.htm#sistercities |publisher=Pamahalaan ng Maynila |location=Maynila |trans_title=Mga kapatid na lungsod ng Maynila |language=Ingles |quote= |accessdate=2009-08-29}}</ref>

 

* [[Talaksan:Flag of the Philippines.svg|25px|border|Ang watawat ng Pilipinas]] [[Lungsod ng Davao]], [[Pilipinas]]

 

 

* [[Kalakhang Maynila]] - Ang metropolitanyong pook ng [[Pilipinas]], ang pambansang punong rehiyon.

* [[Napapaderang Lungsod]] - Ang bansag sa lungsod dahil sa [[nagsasanggalang na pader|nakasangalang pader]] o ang [[Kutang Santiago]].

 

 

{{Canadian City Geographic Location (8-way)

{{sisterlinks|Manila}}

* [http://www.manilacityph.com/ Opisyal na websayt ng lungsod ng Maynila]

* {{wikitravel|Manila}}

* [http://www.openstreetmap.org/?lat=14.583333&lon=120.9666671&zoom=11 Ang Mapa ng Maynila]

* [http://www.philippinedomain.com/metro_manila_map.htm Mga Pangunahing Lansangan ng Maynila]

 

{{Template group