Kashrut: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Pare Mo (usapan | ambag)
m Lutuing Hudyo inilipat sa Kashrut sa pamamagitan ng pagkarga
Pare Mo (usapan | ambag)
mNo edit summary
Linya 1:
[[File:Hanukkah dishes.jpg|300px|thumb|Mga pagkaing pampang-[[Pista ng PagtatalagaḤanuka]]]]
Ang '''lutuing Hudyo''' ay isang koleksyon ng mga pandaigdigang tradisyong panluto na nauugnay sa isa't isa sa pamamagitan ng mga [[Batas Hudyo|batas]] pampagkain, tinatawag na '''''kashrut''''' ([[Wikang Ebreo|Ebreo]]: כשרות), o ngang mga tradisyong [[Kalendaryong EbreoHalakha|pampistangbatas]] pampagkain sa [[Hudaismo|Hudyo]]. Ang ilang mga pagkain, kasama ang [[baboy]] at [[marisko]], ay ipinagbabawal; hindi maaaring ipagsama ang karne at lakteo tulad ng gatas o keso (na maihahambing sa pagbawal ng [[Lutuing Italyano|tradisyong Italyano]] sa pagsabay ng ''[[cappuccino]]'', na nagtataglay ng gatas, at [[pananghalian]], na nagtataglay ng karne, sapagkat nakasasagabal ito sa [[panunaw]]);<ref>http://www.jewfaq.org/kashrut.htm</ref><ref>http://www.italyinsf.com/2008/03/27/cappuccino-etiquette/</ref><ref>http://www.accentintl.com/brochures/Spring2007.pdf</ref> at ang [[SheẖitaSheḥita|pagkatay ng karne alinsunod sa ritwal]] at ang pag-aasin nito upang maalis ang dugo at walang matirang bakas nito. Ginagamit ang [[alak]] at [[tinapay]] tuwing [[Sabado (Hudaismo)|SabadoShabat]] at iba pang mga banal na araw. Sari-sari ang mga uri ng lutuing Hudyo sa buong daigdig buhat ng paggamit ng mga lokal na kasangkapan, at malaki ang impluwensyang naibahagi rito ng mga lokal na [[Gastronomiya|gastronomiya]].
 
==Mga pinagkaibang pampook sa lutuin==
[[File:Jachnun.jpg|thumb|''Jihnun'', isang [[Lutuing Yemeni|pagkaing Yemeni]] na kinakain sa [[Sabado (Hudaismo)|SabadoShabat]]]]
Ang mabigat na lutuin ng mga Hudyong Askenasi ay nabatay sa daan-daang taong paninirahan sa malamig na klima ng gitna, silangan, at hilagang [[Yuropa]], habang ang mas magaan na lutuin ng mga Hudyong SefardiSepardi ay nabatay sa buhay sa rehyong [[Dagat Mediteraneo|Mediteraneo]].
 
Nagtataglay ang bawat uri ng lutuing Hudyo ng sari-sarili nilang mga tradisyonal na ulam, madalas sumesentro sa mga pinagdalubhasaan o ispesyalidad mula sa kanilang inang bayan. Sa [[Ispanya]] at [[Portugal]], isang madalas na kasangkapan ang mga [[oliba]] at maraming ulam ang pinrito sa [[mantika ng oliba]]. Ang istereotipikong [[Lutuing Britaniko|Inggles]] na ''[[fish and chips]]'', halimbawa, ay dinala sa [[Ingglatera]] ng mga inmigrante na Hudyong SefardiSepardi.<ref>http://observer.guardian.co.uk/foodmonthly/story/0,,877008,00.html</ref> Sa [[Alemanya]], popular ang mga [[nilaga]]. Nagdalubhasa ang mga [[Kasaysayan ng mga Hudyo sa Olanda|Olandes na Hudyo]] sa mga [[atsara]], [[tunsoy]], ''butter cake'' o keyk ng [[mantekilya]], at bola (mga bolyo ng [[mermelada]]). Sa [[Polonya]], gumawa ang mga Hudyo ng mga sabaw ng [[Luglog (sangkap)|luglog]] o [[bola-bolang]] [[matsa]] at iba't ibang uri ng pinalamanan at nilagang isda. Sa hilagang [[Aprika]], kumain ang mga Hudyo ng [[kuskus]] at ''[[tagine]]''.
 
Samakatuwid, ang isang tradisyonal na ulam pan-SabadoShabat para sa mga Askenasi ay maaaring ihain ang inihaw na baka, ''pot roast'', o manok; at ''[[tsimes]]'' ng karot at patatas. Sa kabila naman, ang isang tradisyonal na ulam pan-SabadoShabat para sa mga SefardiSepardi ay magsesentro sa mga ensalada, pinalamanang mga dahon ng baging, kuskus, at iba pang mga pinagdalubhasaang [[Lutuing Mediteraneo|Mediteraneo]].
 
==Mga sanggunian==
Linya 23:
*[http://www.myjewishlearning.com/culture/food/Overview_Sephardic_Cuisine/SephardicCraze.htm Ashkenazi Jews Embrace Sephardi Fare]
 
[[Kaurian:Lutuing Hudyo| Halakha]]
 
[[daar:Jødisk madكشروت]]
[[debr:Jüdische KücheKachrout]]
[[enca:JewishCaixer cuisine(judaisme)]]
[[cs:Kašrut]]
[[es:Gastronomía judía]]
[[frda:Cuisine juiveKashrut]]
[[de:Jüdische Speisegesetze]]
[[he:המטבח היהודי]]
[[mses:Masakan YahudiCashrut]]
[[pleo:Kuchnia żydowskaKoŝera]]
[[fr:Cacherouth]]
[[pt:Culinária judaica]]
[[gl:Kóxer]]
[[fi:Juutalainen keittiö]]
[[svid:Judiska köketKosher]]
[[is:Kosher]]
[[uk:Єврейська кухня]]
[[it:Casherut]]
[[he:כשרות]]
[[lv:Kašruts]]
[[hu:Kóser]]
[[ms:Kashrut]]
[[nl:Kasjroet]]
[[ja:カシュルート]]
[[no:Kasjrut]]
[[nn:Kasjrút]]
[[pl:Koszerność]]
[[pt:Cashrut]]
[[ro:Kaşrut]]
[[ru:Кашрут]]
[[simple:Kashrut]]
[[sk:Kašrut]]
[[fi:Košer]]
[[sv:Kosher]]
[[tr:Kaşer]]
[[uk:Кошерна їжа]]
[[yi:כשרות]]
[[zh:符合教規的食物 (猶太教)]]