Antibiyotiko: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m robot dinagdag: az:Antibiotik
Lhc97 (usapan | ambag)
No edit summary
Linya 1:
=Antibiyotiko=
Ang '''antibayotiko''' ay ang gamot na panlaban sa [[impeksyon]].<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Antibiotic'', antibayotiko}}</ref> Nakapipigil o nakapagpapahinto ito ng paglaki o nakapapatay ng mga [[bakterya]]. Nagmula o ginawa ang unang mga antibayotiko mula sa mga bagay na may buhay, katulad ng mga [[amag]].<ref name=NBK>{{cite-NBK|''Antibiotic'', ''Some Medical Terms'', ''Diseases''}}, pahina 206.</ref>
 
Sa karaniwang gamit, ang '''antibiyotiko''' (mula sa Matandang Griyego ἀντί – anti, “''laban''":, at βίος – bios, “''buhay''” ay isang sustansya o [[kumpuwesto]] na pumapatay ng [[bakterya]] o umaampat ng kanilang paglago o pagkalat. Kasapi ang mga antibiyotiko sa malawak na pangkat ng mga kumpuwestong antimikrobyo, na ginagamit sa paggamot ng mga impeksyong dulot ng mga mikroorganismo kasama rito ang mga amag [[fungi]] at [[protozoa]].
Ang katagang “antibiyotiko” ay unang ginamit ni [[Selman Waksman]] noong 1942 upang ipaliwanag ang anumang sustansyang gawa ng isang mikroorganismo na antagonistiko (galit) sa paglago ng ibang mikroorganismong malabnaw sa tapang. Sa orihinal na pagtatakdang ito hindi kasama ang mga likas na mga sustansyang pumapatay ng bakterya na hindi gawa ng mga mikroorganismo (tulad ng katas gatriko at [[agua oxinada]]) at di rin kasama rito ang mga sintetikong kumpuwestong antimikrobyo tulad mga mga sulfonamides. Marami sa mga antibiyotiko ay maliliit na molekula at may molekulang timbang na mababa sa 2000 Da.
 
Sa pagsulong ng kimikang pangmedisina, karamihan ng mga antibiyotiko ngayon ay mga semisintetiko – kimikong isiniayos mula sa orihinal na mga kumpuwesto mula sa kalikasan tulad ng beta-lactams (kasama rito ang mga penicillin, na gawa ng fungi genus ''Penicillium'', ang mga [[cephalosporins]], at mga [[carbapenems]]. Ang ilang antibiyotiko ay ginagawa at nagmumula sa organismong buhay tulad ng mga [[aminoglycosides]], at iba pang ginawa sa sintetikong paraan: ang mga sulfonamides, ang mga quinolones, at mga oxazolidinones. Kasama sa pagpapangkat nito na naayon sa pinanggalinan nito - natural, semisintetiko at sintetiko, maaaring hatiin sa dalawang malawak na pangkat ang mga antibiyotiko ayon sa kanilang bisa sa mikroorganismo: yaong pumapatay ng mga bakterya ay mga bactericidal agents (mga bakterisidyo) habang ang mga umaampat sa paglago o pagkalat ng mga bakterya ay kilala bilang mga bacteriostatic agents (mga bakteryostatiko)
 
 
== Sanggunian ==