Kriptosoolohiya: Pagkakaiba sa mga binago

Ang '''kriptosoolohiya''' (Ingles: ''cryptozoology''), mula sa [[wikang Griyego|GriyegoGriyegong]]ng [[wikt:κρυπτός|κρυπτός]], ''kryptos'', "nakatago" + [[soolohiya]]; literal na "pag-aaral ng nakakubling mga hayop"), ay tumutukoy sa paghahanap ng mga hayop na itinuturing na [[maalamat]] o kaya hindi umiiral sa pangunahing [[biyolohiya]]. Kabilang rito ang paghahanap sa nabubuhay na mga halimbawa ng mga hayop na itinuturing nang hindi na umiiral, katulad ng mga [[dinosauro]], mga hayop na ang pag-iral o pagiging buhay ay kulang ng pisikal na ebidensiya ngunit lumilitaw sa mga [[mito]], mga [[alamat]], o mga pag-uulat, katulad ng ''[[Bigfoot]]'' at ''[[Chupacabra]]'',<ref name=simpson1>Simpson, George G. (1984-03-30) "Mammals and Cryptozoology", Proceedings of the [[United States|American]] Philosophical Society, p1, V128#1</ref> at mababangis na mga hayop na dramatikong nasa labas ng kanilang normal na nasasakupang pook na heograpiko, katulad ng mga [[pusang pantom]] o mga dayuhang malalaking pusa (mga ipinakilala o inilagay na mga uri na hindi karaniwan sa isang lugar).

Ang mga taong sangkot sa pag-aaral ng kriptosoolohiya ay tinatawag na mga '''kriptosoologo''' o '''kriptosoolohista'''. Ang mga hayop na kanilang pinag-aaralan ay kadalasang tinatawag na mga [[kriptid]], binabaybay na ''[[cryptid]]'' sa Ingles, isang salitang inimbento ni [[John Wall]] noong 1983.<ref name="Coleman_1999">[[Loren Coleman|Coleman, Loren]] at Clark, Jerome. ''Cryptozoology A to Z: The Encyclopedia of [[Loch]] [[Monsters]], Sasquatch, Chupacabras, and Other Authentic Mysteries of Nature''. New York: Fireside/Simon and Schuster, 1999</ref>

Hindi isang kinikilalang sangay ng soolohiya ang kriptosoolohiya. Tinutuligsa ang katayuan nito bilang isang [[agham]]<ref name="Simpson">{{cite journal|last=Simpson|first=George G.|year=1984|title=Mammals and Crytozoology|journal=Proceedings of the American Philosophical Society|publisher=American Philosophical Society|pages=1–19|volume=128|issue=1|url=http://www.jstor.org/pss/986487|accessdate=Setyembre 2010}}</ref> dahil nakaayon ito sa mga ebidensiyang anekdotal o salaysay, mga kuwento, at hindi napapatunayang mga pagkakakita,<ref name="Skepdic">{{cite web|url=http://www.skepdic.com/crypto.html|title=The Skeptic's Dictionary|last=Carroll|first=Robert T.|date=1994-2009|accessdate=26 Agosto 2010}}</ref> at natukoy bilang isang [[sudosiyensiya]] o hindi tunay na agham.<ref>{{cite book|last1=Shermer|first1=Michael |last2=Linse|first2=Pat |title=The Skeptic Encyclopedia of Pseudoscience|url=http://books.google.com/?id=Gr4snwg7iaEC&pg=PA71&dq=The+Skeptic+Encyclopedia+of+Pseudoscience+cryptozoology&q|year=2002|publisher=ABC-CLIO|isbn=1576076539}}</ref>

[[KategoryaKaurian:Soolohiya]]