Asidong amino: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m r2.7.1) (robot binago: ml:അമിനോ അമ്ലം
No edit summary
Linya 1:
Amino Acids
[[Talaksan:AminoAcidball.svg|thumbnail|200px|Ang pangkalahatang kayarian ng isang asidong α-amino, na nasa kaliwa ang grupong [[amine|amino]] at nasa kanan ang grupong [[karboksil]].]]
Amino acids ang tawag sa isang grupo ng mga organikong molecule na nagsisilbing panimulang sangkap sa paggawa ng protina. Mahalaga ang amino acids sa paglaki ng isang indibidwal. Mayroong dalawampung amino acids na kailangan ng tao, siyam dito ay tinatawag na essential amino acids samantalang labingisa naman ay tinatawag na non-essential. Ang pagkakaiba ng dalawang grupong ito ay ang kakayahan ng tao na mag-sintesays ng mga sinasabing molecule. Kung ang amino acid ay hindi kayang gawin ng katawan ng tao ito ay itinuturing na essential, sa kabilang banda kung kaya natin itong gawin ito ay sinasabing non-essential. Kasama sa mga essential na amino acid ang: Histidine (His; H), Isoleucine (Ile; I), Leucine (Leu; L), Lysine (Lys; K), Methionine (Met; M), Phenylalanine (Phe; F), Threonine (Thr; T), Tryptophan (Trp; W) at Valine (Val; V).2Samantala, kabilang naman sa mga non-essential amino acids ang: Alanine (Ala; A), Arginine (Arg; R), Aspartic Acid (Asp; D), Asparagine (Asn; N), Cysteine (Cys; C), Glutamic acid (Glu; E), Glutamine (Gln; Q), Glycine (Gly; G), Proline (Pro; P), Serine (Ser; S) at Tyrosine (Tyr; Y).2 Ipinapakita sa ilalimang istruktura ng mga nasabing amino acid.1,2,3
[[Talaksan:D+L-Alanine.gif|thumb|right|200px|Ang dalawang optikal na isomer ng ''alanine''.]]
Ang essential amino acids ay: Histidine (His; H), Isoleucine (Ile; I), Leucine (Leu; L), Lysine (Lys; K), Methionine (Met; M), Phenylalanine (Phe; F), Threonine (Thr; T), Tryptophan (Trp; W) at Valine (Val; V).2
1. Histidine
2. Isoleucine
3. Leucine
4. Lysine
5. Methionine
6. Phenylalanine
7. Threonine
8. Tryptophan
9. Valine
 
Sa [[biyolohiya]] at [[biyokimika]], tinatanaw ang mga '''asidong amino''' bilang mga blokeng pantayo o blokeng pambuo ng mga [[protina]]. Mayroong 20 pamantayang asidong amino na bumubuo halos sa lahat ng mga protina. Ilan sa mga halimbawa ng asidong amino ang ''[[glycine]]'', ''[[alanine]]'', at ''[[tryptophan]]''. Sa [[kimika]], tumutukoy ang ''asidong amino'' sa anumang [[molekula]]ng naglalaman kapwa ng ''[[amine]]'' at [[grupong punksyonal]] na [[carboxyl|karboksil]]. Sa biyokimika, tumutukoy ang salitang ito sa mga asidong alpa-amino (''alpha amino'' sa Ingles) na may pangkalahatang pormulang H<sub>2</sub>NCHRCOOH.
 
May dalawang mga uri ng asidong amino: ang '''mahahalagang asidong amino''' (o '''esensyal''') at '''di-mahahalagang asidong amino''' (o '''di-esensyal'''):
 
Ang non- essential amino acids ay: Alanine (Ala; A), Arginine (Arg; R), Aspartic Acid (Asp; D), Asparagine (Asn; N), Cysteine (Cys; C), Glutamic acid (Glu; E), Glutamine (Gln; Q), Glycine (Gly; G), Proline (Pro; P), Serine (Ser; S) at Tyrosine (Tyr; Y).2
{| class="wikitable"
! Mahalaga
1. Alanine
! Di-mahalaga
|-
2. Arginine
| [[Isoleucine]]
| [[Alanine]]
3. Asparagine
|-
| [[Leucine]]
4. Aspartic acid
| [[Asparagine]]
|-
5. Cysteine
| [[Lysine]]
| [[Aspartic Acid|Asidong aspartiko]]
6. Glutamic acid
|-
| [[Methionine]]
7. Glutamine
| [[Cysteine]]*
|-
8. Glycine
| [[Phenylalanine]]
| [[Glutamic Acid|Asidong glutamiko]]
9. Proline
|-
| [[Threonine]]
10. Serine
| [[Glutamine]]*
|-
11. Tyrosine
| [[Tryptophan]]
| [[Glycine]]*
|-
| [[Valine]]
| [[Proline]]*
|-
| [[Selenocysteine]]*
| [[Serine]]*
|-
|
| [[Tyrosine]]*
|-
|
| [[Arginine]]*
|-
|
| [[Histidine]]*
|}
 
(*) Mahalaga lamang sa loob ng partikular na mga kaso.<ref>{{cite journal |author=Fürst P, Stehle P |title=What are the essential elements needed for the determination of amino acid requirements in humans? |journal=Journal of Nutrition |volume=134 |issue=6 Suppl |pages=1558S–1565S |date=1 June 2004|pmid=15173430 |url=http://jn.nutrition.org/cgi/content/full/134/6/1558S }}</ref><ref>{{cite journal |author=Reeds PJ |title=Dispensable and indispensable amino acids for humans |journal=J. Nutr. |volume=130 |issue=7 |pages=1835S–40S |date=1 Hulyo 2000|pmid=10867060 |url=http://jn.nutrition.org/cgi/content/full/130/7/1835S }}</ref>
 
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
 
{{usbong|Kimika}}
 
==Mga sanggunian==
[[Kaurian:Biyokimika]]
[1] Voet, D., et. al. Principles of Biochemistry, 3rd ed.; John Wiley & Sons, Inc: Singapore, 2008.
[[Kaurian:Asidong amino]]
[2] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/aa.html
<!-- interwiki -->
[3] http://www.realtime.net/anr/aminoacd.html
 
[4] http://www.peptideguide.com/amino-acids/index.html
[[ku:Asîda amînî]]
[5] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Histidine.html
 
[6] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Isoleusine.html
[[ar:حمض أميني]]
[7] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Asparagine.html
[[bg:Аминокиселина]]
[8] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Methionine.html
[[bn:অ্যামিনো অ্যাসিড]]
[9] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Phenylalanine.html
[[bs:Aminokiselina]]
[10] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/alanine.html
[[ca:Aminoàcid]]
[11] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Arginine.html
[[cs:Aminokyseliny]]
[12] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/aspartate.html
[[cy:Asid amino]]
[13] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Cysteine.html
[[da:Aminosyre]]
[14] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/glutamate.html
[[de:Aminosäuren]]
[15] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Glutamine.html
[[el:Αμινοξέα]]
[16] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Glycine.html
[[en:Amino acid]]
[17] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Serine.html
[[eo:Aminoacido]]
[18] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Threonine.html
[[es:Aminoácido]]
[19] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Tryptophan.html
[[et:Aminohapped]]
[20] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Tyrosine.html
[[eu:Aminoazido]]
[21] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Valine.html
[[fa:اسید آمینه]]
[22] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Proline.html
[[fi:Aminohappo]]
[23] http://www.biology.arizona.edu/biochemistry/problem_sets/aa/Leucine.html
[[fo:Aminosýra]]
[[fr:Acide aminé]]
[[ga:Aimínaigéad]]
[[gl:Aminoácido]]
[[he:חומצת אמינו]]
[[hi:अमीनो अम्ल]]
[[hr:Aminokiselina]]
[[ht:Asid amine]]
[[hu:Aminosavak]]
[[id:Asam amino]]
[[io:Amin-acido]]
[[is:Amínósýra]]
[[it:Amminoacido]]
[[ja:アミノ酸]]
[[ka:ამინომჟავა]]
[[ko:아미노산]]
[[la:Acidum aminicum]]
[[lb:Aminosaier]]
[[lmo:Aminuacid]]
[[lt:Aminorūgštys]]
[[lv:Aminoskābes]]
[[mk:Амино киселина]]
[[ml:അമിനോ അമ്ലം]]
[[ms:Asid amino]]
[[nl:Aminozuur]]
[[nn:Aminosyre]]
[[no:Aminosyre]]
[[nov:Amino-aside]]
[[oc:Aminoacid]]
[[om:Amino Acid]]
[[pl:Aminokwasy]]
[[ps:امينو اسيد]]
[[pt:Aminoácido]]
[[ro:Aminoacid]]
[[ru:Аминокислоты]]
[[sh:Aminokiselina]]
[[simple:Amino acid]]
[[sk:Aminokyselina]]
[[sl:Aminokislina]]
[[sq:Aminoacidet]]
[[sr:Аминокиселина]]
[[stq:Aminosüüren]]
[[su:Asam amino]]
[[sv:Aminosyra]]
[[sw:Amino asidi]]
[[ta:அமினோ அமிலம்]]
[[te:ఎమైనో ఆమ్లాలు]]
[[tg:Аминокислота]]
[[th:กรดอะมิโน]]
[[tr:Amino asit]]
[[uk:Амінокислоти]]
[[ur:امائنو ایسڈ]]
[[vi:Axít amin]]
[[vls:Aminozuur]]
[[zh:氨基酸]]
[[zh-min-nan:An-ki-sng]]