Mekanikang quantum: Pagkakaiba sa mga binago

[[Talaksan:HAtomOrbitals.png|thumb|275px| ''Larawan. 1: Ang mga alongpunsiyon ng isang elektron sa isang atomo ng hidroheno na mayroong tiyak na enerhiya (papalaki pababa: n=1,2,3,...) at momentumng angular (pataas pahalang: s, p, d,...). Ang mga maliwanag na lugar ay katumbas ng mataas na densidad ng probabilidad sa pagsukat ng posisyon nito. Kwantisado ang momentumng angular at enerhiya at malinaw na nagpapakita na halaga tulad ng nakalarawan.'']] ▼

Ang '''''quantum mechanics''''' ([[Wikang Kastila|Kastila]]: ''mecánica cuántica'' o ''física cuántica''; ibang katawgan: '''kwantum mekaniks'''<ref name="ReferenceA">Salin ayon sa ''Science Dictionary: English - Filipino'' (ISBN-971-0324-14-4) ni Marissa R. Enriquez</ref>) ay isang pundamental na hinuang pisikal (physics) na pumapalit sa mekanikang Newtoniano ''([[Newtonian mechanics]])'' at klasikong elektromagnetismo sa nibel atomika at subatomika. Ito ang balangkas sa ibabaw sa maraming larangan ng pisika at kimika kasama ang pisika ng kondensadong materya ''([[condensate matter]])'', kimika kwantika at pisika ng mga partikulo. Ang katagang kwanto (''quantum sa Latin'', “magkano, gaano”) ay tumutukoy sa mga hiwalay at maliwanag na yunit na itinatakda ng hinua sa kantidad tulad ng enerhiya ng isang atomong nakahimpil (tingnan ang Larawan 1, sa kanan). Ang pundasyon ng kwantum mekaniks ay itinatag noong unang kalahati ng siglo 20 nina [[Max Planck]], [[Albert Einstein]], [[Niels Bohr]], [[Werner Heisenberg]], [[Erwin Schrödinger]], [[Max Born]], [[John von Neumann]], [[Paul Dirac]], [[Wolfgang Pauli]] at ng iba pa. Ang ilang aspetong pundamental ng hinuang ito ay patuloy na pinag-aaralan magpahanggang ngayon.▼

Sinasabing ang kwantum mekaniks ay mas pundamental na hinuha kaysa mekaniks na Newtonian at klasikong [[elektromagnetismo]] dahil nagpapakita ito ng tama at tumpak na paliwanag sa maraming kababalaghan na hindi maipapaliwanag ng mga “klasikong” hinuha. Halimbawa, hindi maipakita ng mekaniks na Newtonian ang pag-inog ng mga panatag na [[atomo]]. Kinakailangan itong gumamit ng kwantum mekaniks upang lubos na maunawaan ang ugali ng mga sistema sa atomika o mas maliit pa rito. Ginagamit rin ang kwantum mekaniks upang maipaliwanag ang ilang “makroskopyong kwantikong sistema” tulad ng mga [[superkonduktor]] at [[superpluido]]. Hindi pa napabubulaanan ang mga hula ng kwantum mekaniks makaraan ang daang taong pananaliksik rito. Maraming mga pisiko ang naniniwala na ang kwantum mekaniks ang nagbibigay ng tamang paliwanag sa pisikal na mundo na halos matatagpuan sa lahat ng kalagayan. Kung saan maaring pumalya ang isang katayuan sa kwantum mekaniks ay kung saan ang epekto ng hinuha ng [[pangkalahatang relatibidad]], ang nananaig na hinuha ng [[grabidad]] ay mahalaga tulad na mararamdaman malapit sa mga [[itim na butas]] ng kalawakan o kaya’y nagpapakita sa kabuuan ng sankalawakan. Sinasabing magkataliwas ang hinuha ng kwantum mekaniks at hinuha ng pangmalawakang pagkakaugnay-ugnay, dalawang pinakamahalagang tuklas sa pisika ng ika-20 siglo. Kung papaano malulutas ang kontradiksyon ng dalawa ay saklaw ng masusing pananalisik hanggang sa kasalukuyan. ▼