Hinuhang atomiko: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Linya 20:
Noong bungad ng siglo 19, ibinunsad ni [[John Dalton]] ang kanyang hinuhang atomika kung saan kanyang iminungkahi na ang bawat elementong kimikal ay binubuo ng iisang uri ng atomo. Maari silang makipagsanib kahit na sila ay di masisira at di nagbabago upang makabuo ng mas kumplikadong estruktura ([[kompuwestong kimikal]]). Hindi malinaw kung papaano niya nilinang ang hinuhang ito. Gayunpaman, nagbigay ito ng paliwanag sa ilang palaisapan sa kimika sa kanya at kanyang mga kasabay noong panahong iyon.
Ang una ay ang [[pagpapanatili ng bigat]] na binalangkas ng [[Antoine Lavoisier]] noong 1789. Tinutukoy nito na ang kabuuang bigat sa isang kimikong pagsasanib ay di nagbabago (yaon bang ang bigat ng magsasanib at produkto ay magkatumbas).
Ang pangalawa ay [[batas ng tiyak na proporsyon]]. Unang pinatunayan ng kimikong Pranses na si [[Joseph Louis Proust]] noong 1799,
Pinag-aralan at pinalawak ni Dalton ang trabaho ni Proust na nagbunsad sa[[batas ng multipleng proprosyon]]: na nagsasaad na kapag ang dalawang elemento ay nakabubuo ng mahigit sa isang kompuwesto, ang ratio ng bigat ng ikalawang elemento na nakikipagsanib sa isang tiyak na bigat ng unang elemento ay ratio ng maliliit ng integer nito. Ang isang pares ng pagsasanib na pinaniniwalaang pinag-aralan ni Dalton ay ang [[[[oksido nitriko]]]] (nitric oxide) (NO) at [[oksiheno]] (oxygen) (
4NO +
4NO +
Si Dalton ay naniniwala rin na ang hinuhang atomika ay makapagpapaliwanag kung bakit humihigop ang tubig ng iba’t-ibang gas na may iba’t-ibang proporsyon. Halimbawa, kanyang nasumpungan na mainam higupin ng tubig ang [[dioksido ng carbon]] (carbon dioxide) kaysa nitroheno. Huna-huna ni Dalton na ito ay dahil sa mga pagkakaiba sa bigat at kompleksidad ng mga kanya-kanyang partikula ng mga gas. Sa totoo, mas mabigat at malaki ang mga [[molekula]] ng dioksido ng carbon (
[[Image:A_New_System_of_Chemical_Philosophy_fp.jpg|right|thumb|Ang iba’t-ibang atomo at molekula na isinalarawan sa A New System of Chemical Philosophy (1808) ni John Dalton.]]
Noong 1803, naglathala si Dalton ng una niyang listahan ng relatibong bigat atomiko ng mga ilang sustansya
Ang mali sa hinuha ni Dalton ay itinama noong 1811 ni [[Amedeo Avogadro]]. Nagpanukala si Avogadro na ang dalawang gas na magkatumbas sa volume sa magkaparehong temperatura at presyon ay naglalaman ng magkatumbas ng bilang ng mga molekula (sa madaling salita, ang bigat ng mga partikula ng isang gas ay walang apekto sa volume nito).
Noong 1827, namatyagan ng Britanyong botanista na si [[Robert Brown]] na ang mga partikulang alikabok na nakalutang sa tubig ay walang tigil na naaalog nang walang kadahilanan. Noong 1905, huna ni [[Albert Einstein]] na ang [[kilos Brownian]] na ito ay dulot ng molekula ng tubig na walang tigil na bumabangga sa mga butil sa palibot nito. Kanyang dinebelop ang isang hipotetiko at matematikong modelo upang ipaliwanag ito.
===Pagkakatuklas ng mga subatomikong partikula ===
|