Mekanikang quantum: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Linya 1:
[[Talaksan:HAtomOrbitals.png|thumb|275px| ''Larawan. 1: Ang mga alongpunsiyon ng isang elektron sa isang [[atomo]] ng [[hidroheno]] na mayroong tiyak na [[enerhiya ]](papalaki pababa: n=1,2,3,...) at [[angular na momentum]](pataas pahalang: s, p, d,...). Ang mga maliwanag na lugar ay katumbas ng mataas na densidad ng probabilidad sa pagsukat ng posisyon nito. Kwantisado ang [[angular na momentum]] at enerhiya at malinaw na nagpapakita na halaga tulad ng nakalarawan.'']]
Ang '''Mekaniks na Kwantum''' na kilala rin bilang '''Teoriyang Kwantum''' o '''Pisikang Kwantum'''(mula sa Ingles na '''Quantum Mechanics''', '''Quantum Theory''' o '''Quantum Physics''')<ref name="ReferenceA">Salin ayon sa ''Science Dictionary: English - Filipino'' (ISBN-971-0324-14-4) ni Marissa R. Enriquez</ref>
Sinasabing ang kwantum mekaniks ay mas pundamental na hinuha kaysa mekaniks na Newtonian at klasikong [[elektromagnetismo]] dahil nagpapakita ito ng tama at tumpak na paliwanag sa maraming kababalaghan na hindi maipapaliwanag ng mga “klasikong” hinuha. Halimbawa, hindi maipakita ng mekaniks na Newtonian ang pag-inog ng mga panatag na [[atomo]]. Kinakailangan itong gumamit ng kwantum mekaniks upang lubos na maunawaan ang ugali ng mga sistema sa atomika o mas maliit pa rito. Ginagamit rin ang kwantum mekaniks upang maipaliwanag ang ilang “makroskopyong kwantikong sistema” tulad ng mga [[superkonduktor]] at [[superpluido]]. Hindi pa napabubulaanan ang mga hula ng kwantum mekaniks makaraan ang daang taong pananaliksik rito. Maraming mga pisiko ang naniniwala na ang kwantum mekaniks ang nagbibigay ng tamang paliwanag sa pisikal na mundo na halos matatagpuan sa lahat ng kalagayan. Kung saan maaring pumalya ang isang katayuan sa kwantum mekaniks ay kung saan ang epekto ng hinuha ng [[pangkalahatang relatibidad]], ang nananaig na hinuha ng [[grabidad]] ay mahalaga tulad na mararamdaman malapit sa mga [[itim na butas]] ng kalawakan o kaya’y nagpapakita sa kabuuan ng sankalawakan. Sinasabing magkataliwas ang hinuha ng kwantum mekaniks at hinuha ng [[pangkalahatang relatibidad]] dalawang pinakamahalagang tuklas sa pisika sa ika-20 siglo. Kung papaano mapagkakasundo ang kontradiksyon ng dalawa ay saklaw ng masusing pananalisik hanggang sa kasalukuyan.
Linya 11:
Maaring balangkasin ang kwantum mekaniks sa [[relatibidad|relatibistiko]](''relativistic'') at hindi-relatibistiko''(non-relativistic)'' na paraan. Ang makaugnay na kwantum mekaniks (hinuha sa kwantikong larangan) ay nagpapakita ng balangkasin sa mga tumpak ng hinuha. Ang di-makaugnay na kwantum mekaniks naman ay kalimitang ginagamit dahil madali itong gamitin. Ang mga katagang kwantum mekaniks, pisika kwantika at hinuhang kwantika ay mapapagpalit-palit na tumutukoy sa makaugnay at di-makaugnay na kwantum mekaniks. Dapat tandaan na may ilang may-akda ang gumagamit ng katagang “kwantum mekaniks” sa mas makitid ng di-makaunay ng kwantum mekaniks. Gayundin, ang gamit ng partikulo sa kwantum mekaniks ay tumutukoy sa isang elementaryo o subatomikong partikulo.
== Pagpapaliwang sa Hinuha ==
May ilang magkakatumbas sa balangkas matematika ng kwantum mekaniks. Isa sa pinakamatanda at gamiting balangkas na ito ay ang
Sa balangkas na ito, ang sumandaling katayuan ng isang sistemang kwantika ay nagpapakita ng [[probabilidad]] ng kanyang katangiang [[diskreto]](discrete) nasusukat o “natutunghayan”. Ang [[enerhiya]], [[posisyon]], [[momentum]] at [[angular na momentum]] ay mga halimbawa ang mga “natutunghayang” katangian. Maaring tuluyan (hal. posisyon ng isang partikulo) o hiwalay at maliwanag (hal. enerhiya na isang elektron na nakabigkis sa isang atomo ng hidroheno) ang mga natutunghayan.
|