Batubalani: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linya 3:
Ang '''magneto'''(Ingles: '''magnet'''; Lumang Tagalog: '''bato balani''' o '''batu balani'''; mula sa Griyegong μαγνήτις λίθος magnḗtis líthos, "Magnesian stone") ay isang materyal o obhekto na lumilikha ng [[magnetikong field]]. Ang magnetikong field na ito ay hindi makikita ngunit responsable sa pinakilalang katangian ng isang magneto: ang [[pwersa]] na humihila sa ibang mga [[ferromagnetiko]]ng mga materyal gaya ng [[iron]], at umaakit o nagtatabot sa ibang mga magneto.
 
Ang isang permanenteng magneto ay isang obhektong gawa sa isang materyal na magnetisado at lumilikha ng sarili nitong patuloy na magnetikong field. Ang isang pang-araw araw na halimbawa ang magnetong pang [[pridyeder]] na ginagamit upang idikit ang mga papel sa pinto ng pridyider. Ang mga materya na maaaring i-magnetisa na mga bagay na malakas na naaakit sa mga magnetiko ay tinatawag na [[ferromagnetiko]]. Ito aty kinabibilangan ng [[iron]], [[nickel]], [[cobalt]], mga ilang [[alloy]] ng bihirang mga metal ng mundo at ilang mga natural na umiiral na materyal gaya ng [[lodestone]]. Bagaman ang ferromagnetikong mga materyal ang tanging mga materyal na naaakit sa magneto na sapat na malakas upang karaniwan itong ituring na magnetiko, ang ibang mga substansiya ay tumutugon ng mahina sa isang magnetikong field sa pamamagitan ng ilan mga ibang uri ng [[magnetismo]].
 
Ang mga ferromagnetikong materyal ay maaaring hatiin sa magnetikong "malambot" na mga materyal gaya ng [[aniladong iron]] na maaaring i-magnetisa ngunit walang kagawiang manatiling magnetisado, at magnetikong "matigas" na mga materyal na makakagawa nito. Ang mga permanenteng magneto ay gawa mula sa mga "matigas" na ferromagnetikong materyal gaya ng [[alnico]] at [[ferrite]] na isinasailalim sa isang espesyal na pagpoproseso sa isang makapangyarihang magnetikong field sa [[pagmamanupaktura]] nito upang ilinya ang mga panloob ng [[mikrokristalino]]ng istraktura na gumagawa ditong napakahirap na i-demagnetisa(alisin ang magnetikong katangian nito). Upang i-demagnetisa ang isang saturadong magneto, ang isang magnetikong field ay dapat ilapat at ang puntong tutugon dito ay depende sa [[koersibidad]] ng respektibong materyal. Ang mga "matigas" na materyal ay may mataas na koersibidad samantalang ang mga "malambot" na materyal ay may mababang koersibidad.