Arko ni Noe: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Atn20112222 (usapan | ambag)
Atn20112222 (usapan | ambag)
No edit summary
Linya 2:
Ang '''Arko ni Noe''' ay isang [[daong]] o malaking bangkang ginamit ni [[Noe]] upang sagipin ang kanyang sarili. Tumutukoy din ang parirala o pamagat na ito hinggil sa isang salaysay na matatagpuan mula sa ''[[Aklat ng Henesis]]'' (Henesis 6-10) na nasa [[Lumang Tipan]] ng [[Bibliya]].<ref name=JETE>{{cite-JETE|Arka, ''ark'', daong}}, pahina 72.</ref><ref name=Biblia>{{cite-Biblia|Genesis 6-10, ''Naging Masama ang mga Tao'', ''Babala ng Malaking Baha'', ''Ang Pagpasok ni Noe sa Arka'', ''Ang Baha'', ''Paghinto ng Baha'', ''Ang Paglabas ni Noe sa Arka'', ''''Pinagpala ng Diyos si Noe'', ''Ang mga Anak ni Noe'', ''Mga Bayang Galing kay Noe''}}, pahina 18-21.</ref><ref name=NBK>{{cite-NBK|''Noah's Ark'', ''Bible Stories''}}, pahina 163-164.</ref> May sukat na 150 x 25 x 15 mga metro ang sasakyang pantubig na [[arka]] (hindi ''[[arko]]'' na may ibig sabihing ''[[kurba]]'') ni Noe. Mayroon itong ''bukasan'' sa paligid, sa gawing itaas, na ginagamit na daanan ng hangin at liwanag.<ref name=Biblia/> Katulad ng isang lumulutang na [[bahay]] ang sasakyang pantubig na ginawa ni Noe.<ref name=NBK/>
==Pinagmulan ng storya ni Noe==
[[Talaksan:GilgameshTablet.jpg|thumb|right|150px|Tableta ng [[Epiko ni Gilgamesh]](ca. 2100 BCE) na nahukay sa Assyria(Mosul, Iraq) noong 1853.]]
[[Talaksan:GilgameshTablet.jpg|thumb|150px|Tableta ng [[Epiko ni Gilgamesh]](ca. 2100 BCE) na nahukay sa Assyria(Mosul, Iraq) noong 1853. Ito ay naglalaman ng storya ni Ut-Napishtim na inutusan ng dios na si Ea na gumawa ng arko upang iligtas ang kanyang pamilya at mga hayop sa isang delubyo(baha) na ipapadala ng dios na si Enlil dahil sa kanyang galit sa sangkatauhan. Pagkatapos ng pitong araw nang tumila ang baha, si Ut-Napishtim ay nagpalipad ng kalapati at uwak upang tingnan kung wala nang tubig. Nang matuyo ang baha, ang arko ni Ut-Napishtim ay lumapag sa Bundok Nisir(kasalukuyang tinatawag na Pir Magrun sa Iraq). Si Ut-Napishtim ay naghandog naman ng tupa at naamoy ng mga dios ang mabangong samyo nito.]]
Ayon sa mga modernong skolar ng [[Bibliya]], ang kwento ni Noe sa Bibliya ay direktang binase o kinopya sa kwentong [[Babilonia]] na [[Epiko ni Gilgamesh]] na mas naunang isinulat sa Bibliya. <ref name="Van Seters, p.120">Van Seters, p.120</ref> <ref>[http://books.google.com/books?id=kIes8_0wX5MC&pg=PA120&dq=Noah+flood+narrative&hl=en&ei=9Q_zTY_XDIqCvgPehLXjBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CFMQ6AEwCA#v=onepage&q=Babylonian source Genesis Noah flood narrative&f=false Rendsberg, p.120]</ref> Ito ay pinagtagni-tagning teksto na ang ilang mga bahagi ay nagmula sa pinagkunang [[Jahwist]] at ang ilan sa pinagkunang [[Saserdoteng teksto]].<ref>Campell&O'Brien, p.213</ref> <ref>Nicholson, p.120</ref> Ang bersiyong Jahwist ay bumago sa teksto ng Babilonia upang ito ay umaayon sa teolohiyang [[monoteistiko]].<ref name="Van Seters, p.120"/>
 
[[Talaksan:GilgameshTablet.jpg|thumb|150px|Tableta ngAng [[Epiko ni Gilgamesh]](ca. 2100 BCE) na nahukay sa Assyria(Mosul, Iraq) noong 1853. Ito ay naglalaman ng storya ni Ut-Napishtim na inutusan ng dios na si Ea na gumawa ng arko upang iligtas ang kanyang pamilya at mga hayop sa isang delubyo(baha) na ipapadala ng dios na si Enlil dahil sa kanyang galit sa sangkatauhan. Pagkatapos ng pitong araw nang tumila ang baha, si Ut-Napishtim ay nagpalipad ng kalapati at uwak upang tingnan kung wala nang tubig. Nang matuyo ang baha, ang arko ni Ut-Napishtim ay lumapag sa Bundok Nisir(kasalukuyang tinatawag na Pir Magrun sa Iraq). Si Ut-Napishtim ay naghandog naman ng tupa at naamoy ng mga dios ang mabangong samyo nito.]]
 
==Sa pananaw siyentipiko==
{{main|Ebolusyon}}
Ayon sa mga [[siyentipiko]], ang pag-iral ng [[geologic column]] na mga patong na bato at [[fossil record]] ay nagpapakitang ang mga hayop ay hindi sabay sabay na umiral o sabay sabay na namatay gaya ng nangyari sa kwento ni Noe. Ang sekwensiya ng mga stratang ito ay nagpapakitang ang mga simpleng organismo ay mas naunang umiral kesa sa mga komplikadong organismo. Ito ay maaaring ilarawan na ang mga nasa pinakailalim ng strata, ang mga hayop ay simple gaya ng bacteria at habang tumataas ang strata ay nagiging mas komplikado ang mga hayop na natagpuan.<ref>http://www.talkorigins.org/faqs/faq-noahs-ark.html#georecord</ref> Bukod dito, sa dami ng [[species]] ng mga hayop sa kasalukuyang panahon,<ref>http://animals.about.com/od/zoologybasics/a/howmanyspecies.htm</ref> imposibleng maipasok sa isang arko ang mga ito upang magpatuloy na magparami pagkatapos ng baha. Imposible ring maipasok ni Noe ang mga hayop na katutubo sa mga lugar na malalayo gaya ng [[Kangaroo]] sa [[Australya]], [[Polar bear]] sa [[north pole]] at marami pang iba. Dahil dito, ang kwento ni Noe ay itinuturing ng mga skolar ng Bibliya na isang [[myth]] o hindi totoo.
 
== Tingnan din ==