|
Ang '''Portugal''', o sa opisyal na '''Republikang Portuges''' (''República Portuguesa''), ay isang [[bansa]] na matatagpuan sa timog-kanlurang [[Europa]] sa [[Tangway ng Iberia]]. Ang Portugal ay ang pinaka-kanluraning<ref>Christopher Bliss, Jorge Braga de Macedo, C. J. Bliss, p.13</ref> bansa sa Europa, at natatabihan ng [[Karagatang Atlantiko]] sa kanluran at timog, at ng [[Espanya]] sa hilaga at silangan. Ang Atlantikong mga [[kapuluan]] ng [[Azores]] at [[Madeira]] ay bahagi ng Portugal.
== Kasaysayan ==
Ang mga lupain nasa loob ng mga hangganan ng kasalukuyang Republikang Portuges ay patuloy-tuloy nang tinirhan mula pa noong mga panahong [[prehistorya]]. Noong taong 29 BC, ang lupain ay tinitirhan ng mga tribung Gallaeci at Lusitani nang isama ito sa [[Imperyong Romano]] bilang mga lalawigan ng [[Lusitania]] at (bahagi ng) [[Gallaecia]]. Ang mga nagsilipat doong na mga Romano ay lubos na nakaimpluwensya sa kulturang Portuges, lalung-lalo na sa [[wikang Portuges]], na ang karamihan ng pinanggalingan ay [[Latin]]. Noong ika-5 siglo, pagkatapos ng pagbagsak ng Imperyong Romano, ito ay napasailalim sa mga [[Hermaniko]], tulad ng mga Suevi at [[Bisigodo]]. Noong simula ng ika-8 siglo, sinalakay ng mga [[Moro]]ng [[Muslim]] ang mga [[Kristiyanong]] kahariang yaon, na sumaklaw sa malaking bahagi ng Tangway ng Iberia.
Noong panahon ng Kristiyanong [[Rekongkista]], ang Kondado ng Portugal ay sinimulan, bilang bahagi ng Kaharian ng Galicia. Sa pagtatag ng Kaharian (ng Portugal) noong 1139, pagkakalathala nito noong 1143 at sa pagsasatuwid ng mga hangganan nito pagsapit ng taong 1249, ang Portugal ay umaangkin sa titulo bilang pinakamatandang<ref>http://books.google.com/books?id=LNRyNG9NNkcC&lpg=1</ref> bansang Europeo.
Noong ika-15 at ika-16 ng mga siglo, dahil sa [[Panahon ng Pagtutuklas|paglalayag]] sa karagatan, ang Portugal ay nagtatag ng isang imperyong pandaigdig na may mga teritoryo sa [[Aprika]], [[Asia]], [[Oceania]] at [[Timog Amerika]], at sa gayon ay naging pangunahing pandaigdigang kapangyarihang pang-ekonomiya, pampulitika at pangmilitar. Ang Imperyong Portuges ay ang una, at ang may pinakamahabang pag-iral, na imperyong pandaigdig sa mundo.<ref>Melvin Eugene Page, Penny M. Sonnenburg, p. 481</ref> Noong taong 1580, pagkatapos ng krisis sa paghahanap ng kahalili (sa trono), ito ay pinag-isa sa (Imperyo ng) Espanya sa isang yugtong tinatawag na Unyong Iberio; subalit, noong taong 1640 naitatag muli nito ang lubos na pagsasarili noong ''Portuguese Restoration War'' na nagresulta sa dati muling pagkakahiwalay ng dalawang imperyo.
Ang Lindol ng Lisboa ng 1755, mga pagsasalakay ng mga Kastila at Pranses, at ang pagsasarili ng [[Brasil]] ay naging sanhi ng paghina ng katatagang pampulitika at kaunlarang pang-ekonomiya, at ng pagbawas sa pagtingin ng mundo sa Portugal bilang isang kapangyarihang pandaigdig noong ika-19 siglo. Pagkatapos ng pagtaob sa monarkiya noong 1910, isang demoktratiko ngunit mahinang republika ang itinatag, na siya ring pinalitan ng [[Diktadura|diktadurang]] ''Estado Novo''. Pagkatapos ng ''Portuguese Colonial War'' at ng ''Carnation Revolution'', ang demokrasya ay muling naibalik at pinalaya nito ang mga natitirang [[teritoryong panlabas]] (tulad ng [[Angola]] at [[Mozambique]] sa Aprika); ang huling teritoryong panlabas, ang [[Macau]], ay isinauli sa [[Tsina]] noong 1999.
== Ang Bansa Ngayon ==
|
