Pandaigdigang Ponetikong Alpabeto

Ang Pandaigdigang Ponetikong Alpabeto, dinadaglat bilang PPA (Ingles: International Phonetic Alphabet (IPA)), ay isang sistemang alpabetiko ng notasyon na nakabase sa alpabetong Latin. Ito ay nilathala ng International Phonetic Association sa huling bahagi ng ika-19 siglo bilang isang pamantayan ng mga tunog ng mga wika. [1] Ang PPA ay ginagamit para sa mga leksikograpiya, mga estudyante at gurong banyaga, lingguwistiko, speech-language pathologist, mang-aawit, aktor, mga tagalikha ng mga wikang guni-guni, at tagapagsalin.[2][3]

International Phonetic Alphabet
UriAlphabet, partially featural
Mga wikaGinagamit sa ponetiko at ponemikong transkripsyon ng anumang wika
Panahonmula 1888
Mga magulang na sistema
Romic alphabet
ISO 15924Latn, 215
DireksyonKaliwa-kanan
Alyas-UnicodeLatin

Ang PPA ay dinisenyo at nirepresenta lamang sa kalidad ng pananalita na nasa wikang malalakas: phones, phonemes, intonation at mga isang salita at patnig.[1] Para madagdagan ng kalidad ng pananalita, kagaya ng paggnashing sa ngipin, sigmatismo, at mga tunog na cleft lip and cleft palate, ang mga pinalawig na mga simbulo, ang mga pinalawig na Pandaigdigang Ponetikong Alpabeto, ay puwedeng gamitin.[2]

Ang mga simbolo sa PPA ay naka-kompos sa o maraming elemento ng dalawang karaniwang uri, mga titik at tuldik.

Mga titik baguhin

Pulnomikong katinig baguhin

Ang pulmonikong katinig ay isang katinig na ginawa ng mga glottis o oral cavity, at ito ay makapunta sa labas ng hangin mula sa baga. Pulnomikong katinig ang nakakagawa ng mga katiunig sa PPA, pati na rin sa mga wikang pantao. Lahat ng mga katinig sa wikang Ingles at makikita sa kategorya.[4]

Ang tsart ng pulnomikong katinig, na nakakalagay ng napakaraming katinig, ay nakalagay sa pahiga na nakadisenyo ng manner of articulation, na ang kahulugan nito ay paano na katinig ay nakalaman, at ang mga patayo ay nakadisenyo sa place of articulation, na ang kahulugan ay ang mga trakt na patinig ay nakalaman.

Lugar Labyal Koronal Dorsal Laryngeal
Nasal m ɱ n ɳ̊ ɳ ɲ̊ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ
Stop p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ
Sibilant fricative s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ
Non-sibilant fricative ɸ β f v θ̼ ð̼ θ ð θ̠ ð̠ ɹ̠̊˔ ɹ̠˔ ɻ˔ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʢ h ɦ
Approximant ʋ̥ ʋ ɹ̥ ɹ ɻ̊ ɻ j ɰ̊ ɰ ʔ̞
Flap/tap ⱱ̟ ɾ̼ ɾ̥ ɾ ɽ̊ ɽ ɢ̆ ʡ̮
Trill ʙ̥ ʙ r ɽ̊ɽ̊ ɽɽ ʀ̥ ʀ ʜ ʢ
Lateral fricative ɬ ɮ ɭ̊˔ ʎ̥˔ ʎ̝ ʟ̝̊ ʟ̝
Lateral approximant l ɭ̊ ɭ ʎ̥ ʎ ʟ̥ ʟ ʟ̠
Lateral flap/tap ɺ ɺ̢ ʎ̮ ʟ̆

Mga sanggunian baguhin

  1. 1.0 1.1 International Phonetic Association (IPA), Handbook.
  2. 2.0 2.1 MacMahon, Michael K. C. (1996). "Phonetic Notation". In P. T. Daniels and W. Bright (eds.) (pat.). The World's Writing Systems. New York: Oxford University Press. pp. 821–846. ISBN 0-19-507993-0. {{cite book}}: |editor= has generic name (tulong)
  3. Wall, Joan (1989). International Phonetic Alphabet for Singers: A Manual for English and Foreign Language Diction. Pst. ISBN 1-877761-50-8.
  4. Fromkin, Victoria; Rodman, Robert (1998) [1974]. An Introduction to Language (6th pat.). Fort Worth, TX: Harcourt Brace College Publishers. ISBN 0-03-018682-X.