Talaan ng mga pinaikling salitang pang-agham sa Latin

Ang sumusunod ay ilan sa mga pagpapaikli sa Latin na ginamit sa mga panitikang pang-agham :

Daglat Buong parirala sa Latin Kahulugan sa Tagalog
a. anno sa taon(g)
ab. aberratio palihis; dibersyon
a. D. Anno Domini taon ng Panginoon; panahong kristiyano
Ad hoc Ad hoc hanggang dito; hanggang sa pagtatapos
Ad inf. Ad infinitum hanggang sa walang hanggan; magpakailanman
ad int. ad interim pansamantala
Ad lib. Ad libitum kakaiba; walang limitasyong kapunuan
Ad nau. Ad nauseam hanggang sa mapagod; hanggang sa magsawa
adv. advena tinuturing banyaga; kinikilala
aff. affinis kaugnay; katabi; katulad
al. alii iba pa
al. aliorum ng iba
ap. apud kasama; sa paglalathala ng
ascr. ascriptum inilaan para sa/kay
auct. auctorum ng mga may-akda
c. cum kasama ang/si
ca. circa sa paligid; malapit; noong mga taon [bilang]
cet. cetera at iba pa
cf.; cfr. confer ihambing
cit. citatus isinasangguni/binanggit
comb. combinatio kombinasyon/pagsasama-sama
comb. nov. combinatio nova panibagong kombinasyon
cons. conservandus upang maitago/mapanatili
corr. correxit siya/ito ay naitama
cult. cultus nilinang/napaghusay
cv. cultivarietas linangin/ipaghusay
dat. datus datos/naibigay na
De fac. De facto sa katotohanan; sa pagsasanay
De jur. De iure sa prinsipyo; ayon sa nakatalagang batas
ded. dedit ibinigay niya/ito
descr. descriptio paglalarawan
det. determinavit tukoy siya/ito
e. descr. ex descrioptione mula sa paglalarawan
e. num. ex numero mula sa bilang/numero
e.g. exempli gratia halimbawa; bilang halimbawa
e.p. ex parte bahagya
emend. emendatus pinalitan; isinaayos
err. typogr. errore typographico ng/sa isang maling tipograpiya
et al. et alii at mga nakibahagi; at iba pa
excl. excliusus hindi kabilang; hindi kasama
exs.; exsic. exsiccatus tuyo; natuyo
f. fide sang-ayon kay/sa
f. forma anyo
f. sp. forma specialis natatanging anyo
fil. filius anak (lalaki)
gen. genus uri; sari
gen. et sp. nov. genus et species nova panibagong sari at panibagong espesye
gen. nov. genus novus panibagong sari
gr. grupo ang pangkat ng
h. horetus hardin
hb.; herb. herbarium halamang gamot
hort. hortorum ng hardin
hort. hortulanorum ng mga hardin
i.e. id est ito ay; kung sasabihin
ib.; ibid. ibidem sa parehong lugar; sa iisang pook
ic. icon guhit; larawan
id. idem pareho
in adnot. in adnotatione sa isang tala; sa isang anotasyon
in litt. in litteris kaisa sa/ng; sa pakikibahagi ng
in sched. in schedula sa isang tatak; sa isang muwestra
In vit. In vitro sa paraang eksperimental; sa laboratoryo
In viv. In vivo sa paraang natural; taglay ng organismo
include. inclusus kasama; kabilang
ined. ineditus hindi nailathala; hindi pa nababago
inq.; inquil. inquilinus naturalisado
Int. al. Inter allie sa pagitan natin/namin; sa pagitan ng mga balbal
l.c.; loc. cit. loco citato sa nabanggit na pook; sa lugar na sinabi
lat. latus malapad
m. mihi para sa akin; akin
masc. masculus panlalaki; lalaki
min. parte pro minore parte sa pamamagitan ng pinakamaliit; sa mas maliit na bahagi
ms.; mss. manuscriptum; manuscripta manuskrito; mga manuskrito
mus. museum museo
mut. char. mutatis characteribus na may mga katangiang nagbabago
n. nobis para sa atin/amin; atin/amin
n.; nom. nomen pangalan/katawagan
n. novus panibago; bago
n.n.; n. nov. nomen novum panibagong pangalan/katawagan
n.n.; nom. nud. nomen nudum pangalang huwad
n. sp. nova species panibagong espesye
n. v. non visus nang hindi pa nakikita; hindi naobserbahan
nm. nothomorphus notomorpo; mga elementong elementarya na nakikilala bilang morpolohiya
no. numero bilang
nob. nobis para sa atin/amin
nom. abort. nomen abolrtivum pangalang salungat mula sa kodigo
nom. alt. nomen alternativum pangalang kahalili
nom. ambig. nomen ambiguum pangalang hindi tiyak
nom. abam. nomen anamorphosis pangalang nakabatay sa hindi ganap na uri
nom. conf. nomen confusum pangalang nakalilito
nom. dub. nomen dubium pangalang kaduda-duda; pangalang may alinlangan
nom. hybr. nomen hybridum pangalang may halo/kombinasyon
nom. illeg. nomen illegitimum pangalang walang katwiran
nom. inval. nomen invalidum pangalang hindi wasto
nom. legit. nomen legitimum pangalang may katwiran
nom. monstr. nomen monstrositatum pangalang nakabatay sa kakaibang pagbabago ng katangian (depormidad)
nom. nov. nomen novum pangalang panibago
nom. oblit. nomen oblitum pangalang nalimutan
nom. obsc. nomen obscurum pangalang malabo; pangalang hindi masyadong kilala
nom. provis. nomen promisorium pangalang pansamantala
nom. rejic. nomen rejiciendum pangalang itinanggi
nom. superf. nomen superfluum pangalang labis; pangalang hindi na kailangan
non al. non aliorum hindi mula sa ibang may-akda; eksklusibo
nov. novus panibago/bago
nov. n. novus nomen panibagong pangalan
nov. sp. nova species panibagong espesye
op. cit. opere citato sa binanggit na gawa/akda
ordo nat. ordo naturalis likas na batas/kaayusan
orth. mut. orthographia mutata sa maling pagbabaybay/pagsulat
p. pagina pahina
p.p. pro parte sa isang bahagi/parte; bahagya
p.t. pro tempore pansamantala
part. partim bahagi ng; kabilang sa
Per an. Per annum taunan/taon-taon
Per cap. Per capita bawat isa
Per d. Per diem pang-araw-araw na kabuhayan
Per se Per se kung sasabihin; kung ipapahiwatig
prop. propositus panukala; panukalang itinatag
prov. provisorius pansamantala
q. e. quod est kung ano ito; ito ay
q. v. quod vide kung ano ang hitsura; ito ay
r.; rr. rarus; rarissimus kakaiba; napakabihira
recent recentiorum mula sa kamakailang mga may-akda
s. ampl. sensu amplificato sa ipinalawak na kahulugan; sa kaisipang ipinalabis
s. d. sine die sa walang hanggang na petsa/panahon
sensu sensu sa kaisipan ng
s. l. sensu lato sa kaisipang ipinalabis; ng pangkalahatang pormal
s. latis. sensu latissimo sa higit pang ipinalawak na kaisipan
s. n. sine numero walang bilang
s. s.; s. sgtr. sensu stricto sa kaisipang mahigpit; ng tiyak na anyo
s. stricti. sensu strictissimo sa mahigpit na kaisipan
sc. scilicet ayon sa pagkakabanggit
sched. scheda tatak
sec. secundum sang-ayon sa/kay; sumusunod sa/kay
seq. sequens sumusunod
ser. series serye; hanay
s-g.; subgen. subgenus subgénero
s-gg. subgenera subgéneros
sp. species espesye
spp. species mga espesye
sp. ind.; sp. indet. species indeterminata espesyeng hindi tukoy
sp. n.; sp. nov. species nova espesyeng panibago
spec. specimen espesimen; muwestra
sphalm. sphalmatha por error, por una equivocación
ssp.; subsp. subspecies subespesye
sspp. subspecies mga subespesye
st.; stat. status antas; kalagayan
stat. nov. status novus panibagong antas/kalagayan
supra cit. supra citato binanggit; isinangguni kanina/sa taas
syn. synonymon, synonymia kasingkahulugan
syn. nov. synonymum novum panibagong kasingkahulugan
t.; tab. tabula talahanayan
t. teste sa katibayan ng
t.; tom. tomus tono; bolyum (tunog)
tax. vag. taxum vagum hindi tiyak na taxon
trans. nov. translation nova panibagong paglapat; panibagong salin
typ. typus uri
typ. cons. typus conservandus napanatiling uri
v.; var. varietas sari-sari
v. vide tingnan; panuorin
v. visum nakita; napanuod
v.; vol. volumen bolyum (aklat at manuskrito)
v. et. vide etiam tingnan din
viz. videlicet ayon sa pagkakabanggit

Tingnan din baguhin

Panlabas na kawingan baguhin