Fionn mac Cumhaill

Si Fionn mac Cumhaill /ˈfɪn məˈkuːl/ FIN-_-mə-KOOL ; Luma at Gitnang Irlandes: Find o Finn mac Cumail o Umaill ), madalas na isinalin bilang Finn McCool o Finn MacCool sa Ingles, ay isang mitikong mangangaso-mandirigma sa mitolohiyang Irlandes, na nagaganap din sa mga mitolohiya ng Eskosya at Pulo ng Man. Ang mga kuwento ni Fionn at ng kaniyang mga tagasunod, ang Fianna, ay bumubuo sa Siklong Feniano (isang Fhiannaíocht), karamihan sa mga ito ay isinalaysay sa boses ng anak ni Fionn, ang makata na si Oisín.

Nakilala ni Fionn mac Cumhaill ang mga lumang abay ng kaniyang ama sa kagubatan ng Connacht; paglalarawan ni Stephen Reid

Etimolohiya

Sa Lumang Irlandes, ang ibig sabihin ng finn/find ay "maputi, matingkad, makintab; patas, mapusyaw na kulay (ng kutis, buhok, atbp.); patas, guwapo, maliwanag, pinagpala; sa moral na kahulugan, patas, makatarungan, totoo". Ito ay kaugnay ng Primitibong Irlandes na VENDO- (matatagpuan sa mga pangalan mula sa mga inskripsiyon ng Ogam), Gales gwyn, Korniko gwen, Breton gwenn, Kontinental na Keltiko at Karaniwang Britoniko * uindo - (isang karaniwang elemento sa personal at mga pangalan ng lugar), at nagmula sa Proto-Keltiko na pang-uring panlalaki isahan *windos .

Irlandes na alamat

Isinalaysay ang kapanganakan at maagang pakikipagsapalaran ni Fionn sa salaysay na The Boyhood Deeds of Fionn at iba pang mga mapagkukunan. Si Finn ay ang posthumous na anak ni Cumhall, pinuno ng Fianna, ni Muirne.

Si Finn at ang kaniyang ama na si Cumhall mac Trénmhoir ("anak ni Trénmór") ay nagmula sa Leinster, na nag-ugat sa tribo ni Uí Thairsig ("ang mga Sinundan ni Tairsiu") May nabanggit na Uí Thairsig sa Lebor Gabála Si Érenn bilang isa sa tatlong tribo ay nagmula sa Fir Bolg.

Ang ina ay tinawag na Muirne Muincháem "ng maputing Leeg" (o "ng Kaakit-akit na Leeg", o "Muiren na madulas na leeg"), ang anak na babae o Tadg mac Nuadat (sa Fotha Catha Chnucha) at apo ni Nuadat ang druid na naglilingkod kay Cathair Mór na mataas na hari noong panahong iyon, bagaman siya ay inilarawan bilang apo ni Núadu ng Tuatha Dé Danann ayon sa isa pang sanggunian Acallam na Senórach. Si Cumhall ay nagsilbi kay Conn Cétchathach "ng Daang Labanan" na isang rehiyonal na hari pa rin sa Cenandos (Kells, Co. Meath).  

Dinukot ni Cumhall si Muirne matapos tanggihan ng kaniyang ama ang kaniyang kamay, kaya umapela si Tadg sa mataas na haring si Conn, na ipinagbawal sa Cumhall. Ang Labanan sa Cnucha ay nakipaglaban sa pagitan ng Conn at Cumhall, at si Cumhall ay pinatay ni Goll mac Morna, na pumalit sa pamumuno ng Fianna.