Mangmang: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m r2.7.1) (robot dinagdag: ro:Alfabetizare |
Zollerriia (usapan | ambag) m + kawing sa International Literacy Day |
||
Linya 1:
[[Talaksan:St. Felix of Nicosia, OFM Cap. (1462823213).jpg|thumb|right|Bagaman hindi marunong sumulat at bumasa, naging isang [[santo]] si [[San Felix ng Nicosia]] ([[1715]]-[[1787]]) dahil sa kaniyang pagkamaalam sa "agham ng kawang-gawa, kapwa-tao, at kababaang-loob. Naganap ang kaniyang [[kanonisasyon]] noong [[Linggo]], [[Oktubre 23]], [[2005]].]]
Ang '''mangmang''' ([[wikang Ingles|Ingles]]: ''illiterate'') ay isang hindi kaaya-ayang katawagan para sa mga mamamayang hindi marunong bumasa o sumulat, sapagkat nagpapahiwatig ito ng pagiging [[tanga]] ng tao. Iniiwasan ang paggamit ng salitang ito, sapagkat bagaman katumbas ng ''mangmang'' ang ''illiterate'' sa [[wikang Ingles]], nagpapahiwatig ito ng kawalan ng kaalaman at karunungan ng isang [[tao]]. Sa katunayan, ayon kay [[Juan Flavier]], mayroong mga taong hindi nga marunong bumasa o sumulat pero mayroon namang kaalaman, karunungan, at kakayahang nakuha ng mga ito mula sa kanilang mga karanasan sa buhay. Kaya para sa kanilang mga proyekto noong kasapi pa si Flavier ng [[Philippine Reconstruction Movement|Kilusang Pang-rekonstruksyon sa Pilipinas]] noong mga dekada ng 1970, ginagamit na lamang nila ang pariralang "'''hindi marunong sumulat at bumasa'''" sa halip na banggitin o isulat ang mismong salitang ''mangmang''.<ref name=Flavier>{{cite-Flavier|''Literacy'', ''literate'', ''illiterate'', mangmang, tanga, pp. 171-172 at 204}}</ref>▼
▲Ang '''mangmang''' ([[wikang Ingles|Ingles]]: ''illiterate'') ay isang hindi kaaya-ayang katawagan para sa mga mamamayang hindi marunong bumasa o sumulat, sapagkat nagpapahiwatig ito ng pagiging [[tanga]] ng tao. Iniiwasan ang paggamit ng salitang ito, sapagkat bagaman katumbas ng ''mangmang'' ang ''illiterate'' sa [[wikang Ingles]], nagpapahiwatig ito ng kawalan ng kaalaman at karunungan ng isang [[tao]]. Sa katunayan, ayon kay [[Juan Flavier]], mayroong mga taong hindi nga marunong bumasa o sumulat pero mayroon namang kaalaman, karunungan, at kakayahang nakuha ng mga ito mula sa kanilang mga karanasan sa buhay. Kaya para sa kanilang mga proyekto noong kasapi pa si Flavier ng [[Philippine Reconstruction Movement|Kilusang Pang-rekonstruksyon sa Pilipinas]] noong mga dekada ng 1970, ginagamit na lamang nila ang pariralang "'''hindi marunong sumulat at bumasa'''" sa halip na banggitin o isulat ang mismong salitang ''mangmang''.<ref name=Flavier>{{cite-Flavier|''Literacy'', ''literate'', ''illiterate'', mangmang, tanga, pp. 171-172 at 204}}</ref>
▲== Suliranin ==
Para sa mga nais tumulong sa pagbawas ng '''kamangmangan''' - o ang pagtuturo ng kasanayan sa pagbasa at pagsulat - isang tunay na suliranin ang kung paano matutukoy ang isang taong hindi marunong bumasa at sumulat. Bukod sa maaaring hindi umamin ang isang tao dahil sa kahihiyan o paglilihim, isa pa rin ang pagiwas ng mga ibig tumulong at magturo na mainsulto ang isang taong ayaw matatawag na mangmang. Hindi madaling tanggapin ng isang taong hindi marunong bumasa at sumulat ang kaniyang kalagayan at kakulangan sa kasanayang ito.<ref name=Flavier/>
Bilang karagdagan, isa ring problema ang pagpayag ng taong di-marunong sumulat at bumasa na makilahok sa mga klase o programa ng paturuan ng pagbasa at pagsulat. Subalit kung mapapatunayan ng tagapagturo desidido ito at mayroong sapat na pasensiya at disiplina, mahihikayat ang indibidwal sa kabila ng maraming mga kadahilanan ng huli. Sa bandang huli, ayon kay Flavier, ang tao, na dating hindi marunong sumulat at bumasa, ang siya pang magmumungkahing sana magkaroon sila ng seremonya ng pagtatapos at makatanggap ng sertipiko bilang katibayan at isang uri ng pagmamalaki na marunong na silang sumulat at bumasa.<ref name=Flavier/>
==
[[Talaksan:Tremissis-Justin I-sb0058.jpg|thumb|right|Si [[Justin I]] (c. [[450]]–[[Agosto 1]], [[527]]), kilala rin bilang Flavius Iustinus, ay naging isang emperador ng Silangang Imperyo Romano ng Dinastiyang Justinian bagaman hindi marunong sumulat at bumasa. Nakalarawan ang kaniyang wangis sa mga mukha ng dalawang salaping metal na nasa itaas.]]
Subalit sa aklat na ''Doctor to the Barrios'' (Manggagamot sa mga Kanayunan) ni Flavier, inilirawan niya ang ilang mga paraan na naging matagumpay para mapadali ang pagkakakilala sa mga taong nangangailangan ng tulong pang-edukasyon. Isinagawa ang mga ito para matulungan ang mga mamamayang hindi marunong sumulat at bumasa, sa kabila ng balakid na pagkakahiyaan. Ilan rito ang mga sumusunod: ang pagtatanong kung bumoto na ang isang tao sa isang nakalipas na panahon ng halalan, ang pag-aanyaya sa isang tao na gumanap bilang isang tagapagtala ng mga pangyayari sa isang pagpupulong sa nayon, ang pagpapadala ng liham sa isang pininiwalaang hindi marunong sumulat at bumasa at pagalam sa kung ano ang gagawin ng indibidwal kapag natanggap na ang sulat, at ang paghahanap ng mga kabataang lalaking may nakasukbit na tatlong [[pontempen]] sa pang-itaas na kasuotan.<ref name=Flavier/>
Line 16 ⟶ 15:
Tungkol sa mga binatang may sukbit-sukbit na tatlong panulat na pontempen, hindi ibig sabihin nito na marunong ngang sumulat at bumasa ang mga ito. Ginagamit nila ang pontempen sa [[panliligaw]] bilang pagtatago ng lihim ng kanilang personal na [[kapansanan]]g di-makabasa at di-makasulat. Mas madaling mapapansin ng isang dalaga sa kanayunan ang tatlong pontempen kapag umaakyat ng ligaw ang lalaki. Sa paraang ito, makahihiram ng aklat ang lalaki mula sa babae. Sa paghihiraman at pagbabalik ng mga aklat sila makapag-uugnayan ng mataimtiman: sa pamamagitan ng pagsusulatan. Ngunit dahil nililihim nga ng binata ang kaniyang "kapansanan," tinutulungan siya ng isang kaibigan sa paggawa ng mga liham.<ref name=Flavier/>
==
Kabilang sa mga huwarang mamamayang hindi natutong sumulat at bumasa sina [[San Felix ng Nicosia]]<ref name=Camp>[http://www.campchabad.com/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_20051023_da-nicosia_en.html San Felix ng Nicosia], Campchabad.com {{en icon}}</ref> ([[1715]]-[[1787]]) at [[Justin I]] (c. [[450]]–[[Agosto 1]]. Naging santo si San Felix ng Nicosia dahil sa pagiging maalam sa "agham ng kawang-gawa, kapwa-tao, at kababaang-loob." Isinagawa ang kaniyang [[kanonisasyon]] noong [[Linggo]], [[Oktubre 23]], [[2005]]. Samantalang naging isang emperador ng Silangang Imperyo Romano ng Dinastiyang Justinian si Justin I, na kilala rin bilang [[Justin I|Flavius Iustinus]], kahit na hindi rin marunong sumulat at bumasa (''Tingnan din ang mga larawan'').<ref name= Chapman
{{Reflist}}
Ang [[:en:International Literacy Day|International Literacy Day]] ay ipinagdiriwang taon-taon tuwing [[Setyembre 8]].
▲== Sanggunian ==
[[Kaurian:Tao]]
| |||