Photon: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Luckas-bot (usapan | ambag) m r2.7.1) (robot dinagdag: is:Ljóseind |
No edit summary |
||
Linya 1:
{{Infobox Particle
| bgcolour =
| name = Photon
| image = [[Image:Military laser experiment.jpg|275px]]
| caption = Photons emitted in a [[Coherence (physics)|coherent]] beam from a [[laser]]
| num_types =
| composition = [[Elementary particle]]
| statistics = [[Bosonic]]
| group = [[Gauge boson]]
| generation =
| interaction = [[Electromagnetism|Electromagnetic]]
| theorized = [[Albert Einstein]]
| discovered =
| symbol = γ, [[Planck constant|''h'']][[frequency|ν]], or [[Reduced Planck constant|ħ]][[angular frequency|ω]]
| mass = 0<br>{{nowrap|<{{val|1|e=-18|ul=eV/c<sup>2</sup>}}}}<ref name="Particle_table_2009">
{{cite journal
|author=Amsler, C. ''et al.'' ([[Particle Data Group]])
|year=2008 +2009 partial update
|url=http://pdg.lbl.gov/2009/tables/rpp2009-sum-gauge-higgs-bosons.pdf
|title=Review of Particle Physics: Gauge and Higgs bosons
|journal=[[Physics Letters B]]
|volume=667 |page=1|doi=10.1016/j.physletb.2008.07.018
|bibcode=2008PhLB..667....1P
}}</ref>
| mean_lifetime = Stable<ref name="Particle_table_2009"/>
| decay_particle =
| electric_charge = 0<br>{{nowrap|<{{val|1|e=-35|ul=e}}}}<ref name="Particle_table_2009"/>
| color_charge =
| spin = 1
| num_spin_states =
| parity = -1<ref name="Particle_table_2009"/>
| g_parity =
| c_parity = -1<ref name="Particle_table_2009"/>
| r_parity =
| condensed_symmetries =''[[Isospin|I]]''(''[[Total angular momentum|J]]''<sup>''[[Parity (physics)|P]][[C parity|C]]''</sup>) = 0,1(1<sup>--</sup>)<ref name="Particle_table_2009"/>
}}
Sa [[pisika]], ang isang '''photon''' ay isang [[elementaryong partikulo]], ang [[quantum]] ng [[liwanag]] at lahat ng iba pang mga anyo ng [[elektromagnetikong radiasyon]] at ang [[tagadalang pwersa]] para sa [[pwersang elektromagnetiko]]. Ang mga epekto ng pwersang ito ay madaling mapagmamasdan sa parehong [[skalang mikroskopiko]] at [[skalang makroskopiko]] dahil ang photon ay walang [[masang pagpapahinga]]. Ito ay pumapayag para sa mga [[pundamental na interaksiyon]] sa mga malayong distansiya. Tulad ng lahat ng mga elementaryong partikulo, ang mga photon ay kasalukuyang mahusay na ipinapaliwanag ng [[mekanikang quantum]] at nagpapamalas ng [[dualidad na alon-partikulo]] na nagpapakita ng parehong mga katangian ng mga [[alon]] at [[partikulo]]. Halimbawa, ang isang photon ay maaaring [[repraksiyon|ma-reprakto]] ng isang [[lente (optika)|lente]] o magpamalas ng [[interperensiya (propagasyon)|interperensiya ng alon]] sa sarili nito ngunit maaari ring umasal bilang isang partikulo na nagbibigay ng isang tiyak na resulta kapag ang [[posisyon (bektor)|posisyon]] nito ay sinukat. Ang modernong konsepto ng photon ay dahan dahang binuo ni [[Albert Einstein]] upang ipaliwanag ang mga eksperimental na obserbasyon na hindi umaayon sa umaangkop sa klasikong [[ekwasyong elektromagnetikong alon|modelo ng alon]] ng liwanag. Sa partikular, ang modelong photon ay nagpapaliwanag sa pagbatay sa prekwensiya ng enerhiya ng liwanag at nagpapaliwanag ng kakayahan ng [[materya]] at [[elektromagnetikong radiasyon]] na tumungo sa [[thermal na ekwilibrium]]. Ito ay nagpapaliwanag rin sa anomalosong mga obserbasyon kabilang ang mga katangian ng [[radiasyong itim na katawan]] na ang mga ibang pisiko gaya ni [[Max Planck]] ay naghangad na ipaliwanag gamit ang mga semiklasikong modelo kung saan ang liwanag is inilalarawan pa rin ng [[Mga ekwasyon ni Maxwell]] ngunit ang mga obhektong materyal na naglalabas at sumisipsip ng liwanag ay nagsasagawa nito sa mga halaga ng enerhiya na ''quantisado''(i.e ang mga ito ay ay nagbabago lamang ng enerhiya sa ilang partikular na mga diskretong halaga at hindi maaaring magbago ng enerhiya sa anumang arbitraryong paraan). Bagaman ang mga semiklasikong modelong ito ay nag-ambag sa pagkakabuo ng [[mekanikang quantum]], maraming mga karagdagang eksperimento<ref>
{{cite journal
|author=Kimble, H.J.; Dagenais, M.; Mandel, L.
|title=Photon Anti-bunching in Resonance Fluorescence
|journal=[[Physical Review Letters]]
|volume=39 |issue=11 |pages=691–695
|year=1977
|doi=10.1103/PhysRevLett.39.691
|bibcode = 1977PhRvL..39..691K }}</ref><ref>
{{cite journal
|author=Grangier, P.; Roger, G.; Aspect, A.
|title=Experimental Evidence for a Photon Anticorrelation Effect on a Beam Splitter: A New Light on Single-Photon Interferences
|journal=[[Europhysics Letters]]
|volume=1 |issue=4 |pages=173–179
|year=1986
|doi=10.1209/0295-5075/1/4/004
|bibcode = 1986EL......1..173G }}</ref> na nasgimula sa [[pagkakalat na Compton]] ng mga isang photon ng mga [[elektron]] na unang napagmasdan noong 1923 ay nagpatunay ng hipotesis ni Einstein na ang mismong liwanag ay [[quantisasyon (pisika)|quantisado]](quantized). Noong 1926, inimbento ng kemikong si [[Gilbert N. Lewis]] ang pangalang ''photon'' para sa mga partikulong ito at pagkatapos ng 1927 nang si [[Arthur H. Compton]] ay nanalo ng [[Gantimpalang Nobel]] para sa kanyang mga pag-aaral ng pagkakalat, ang karamihan sa mga siyentipiko ay tumanggap sa pagiging totoo na ang [[quantum|quanta]] ng liwanag ay may independiyenteng eksistensiya at ang termino ni Lewis ng photon para sa quanta ng liwanag ay tinanggap. Sa [[Pamantayang Modelo]] ng [[Partikulong pisika]], ang mga photon ay inilalarawan bilang isang mahalagang konsekwensiya ng mga batas pisikal na mayroon isang [[symmetriya sa pisika|symmetriya]] sa bawat punto ng [[espasyo-panahon]]. Ang likas ng mga katangian ng photon gaya ng [[elektrikong karga]], [[inbariantong masa]] at [[ikot (pisika)|ikot]] ay tinutukoy ng mga katangian ng [[teoriyang gauge|symmetriyang gauge]] na ito. Ang konseptong photon ay tumungo sa isang mahalagang mga pagsulong sa eksperimental at teoretikal na pisika gaya ng mga [[laser]], [[kondensasyong Bose-Einstein]], [[teoriyang quantum field]] at [[amplitudong probabilidad|probabilistikong interpretasyon]] ng mekanikang quantum. Ito ay nilapat sa [[photokemika]], [[dalawang photon na pananabik na mikroskopiya|mataas na resolusyong mikroskopiya]] at [[fluorosensiyang resonansiya enerhiyang paglipat|mga sukat ng molekular na distansiya]]. Kamakailan lamang, ang mga photon ay pinag-aralan bilang mga elemento ng [[kompyuter na quantum]] at para sa mga sopistikadong aplikasyon sa [[komunikasyong optikal]] gaya ng [[kriptograpiyang quantum]].
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
[[Kategorya:Partikulong Pisika]]
| |||