Chimpanzee: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Linya 25:
}}
Ang '''karaniwang chimpanzee''' (''Pan troglodytes'') na karaniwang tinatawag lang na chimpanzee o chimp at tinatawag ring '''robust chimpanzee''' ay isang espesye ng [[Hominidae]]. Ito ay kabilang sa henus na [[Pan (hayop)|pan]]. Ang ebidensiya sa mga [[fossil]] at pagsesekwensiyang [[DNA]] ay nagpapakitang ang parehong mga espesye ng Pan ang mga kapatid na takson ng modernong lipi ng tao.
==Taksonomiya==
Ang ebidensiyang [[DNA]] ay nagmumungkahina ang [[bonobo]] at karaniwang chimpanzee ay naghiwalay mula sa bawat isa ng mababa sa isang milyong taon ang nakalilipas(katulad ng relasyon sa pagitan ng mga [[Homo sapiens]] at [[Neandertal]]).<ref>{{cite journal |author=Won YJ, Hey J |title=Divergence population genetics of chimpanzees |journal=Mol. Biol. Evol. |pages=297–307|year=2005 |month=February |pmid=15483319 |doi=10.1093/molbev/msi017 |url=http://mbe.oxfordjournals.org/content/22/2/297.full.pdf+html |volume=22|issue=2}}</ref><ref>{{cite journal |author=Fischer A, Wiebe V, Pääbo S, Przeworski M |title=Evidence for a complex demographic history of chimpanzees |journal=Mol. Biol. Evol. |volume=21 |issue=5 |pages=799–808 |year=2004 |month=May |pmid=14963091 |doi=10.1093/molbev/msh083 |url=}}</ref> Ang linyang chimpanzee ay naghiwalay mula sa huling karaniwang ninuno ng linyang tao ng tinatayang anim na milyong taon ang nakalilipas. Dahil walang espesye maliban sa ''Homo sapiens'' ang nakapagpatuloy mula sa linyang tao sa pagsasangang ito, ang parehong mga espesye ng Pan ang pinaka-malapit na mga nabubuhay na kamag-anak ng mga tao. Ang henus na Pan ay nag-[[ebolusyong diberhente|diberhente]] mula sa henus ng [[gorilya]] mga pitong milyong taon ang nakalilipas. Ang ilang mga subespesye ng karaniwang chimpanzee ang:
<ref>Hof, Jutta; Sommer, Volker: ''Apes Like Us: Portraits of a Kinship'', Edition Panorama , Mannheim 2010, ISBN 978-3-89823-435-1, p. 114.</ref>
* [[Central chimpanzee]] o ''tschego'', ''Pan troglodytes troglodytes'', sa [[Cameroon]], the [[Central African Republic]], [[Equatorial Guinea]], [[Gabon]], the [[Republic of the Congo]], and the [[Democratic Republic of the Congo]]
* [[Western chimpanzee]], ''Pan troglodytes verus'', sa [[Guinea]], [[Mali]], [[Senegal]], [[Sierra Leone]], [[Liberia]], [[Côte d'Ivoire]], [[Ghana]], and [[Nigeria]]
* [[Nigeria-Cameroon chimpanzee]], ''Pan troglodytes vellerosus'' (o ''Pan troglodytes ellioti''), in [[Nigeria]] and [[Cameroon]]
* [[Eastern chimpanzee]], ''Pan troglodytes schweinfurthii'', sa [[Central African Republic]], the [[Sudan]], the [[Democratic Republic of the Congo]], [[Uganda]], [[Rwanda]], [[Burundi]], [[Tanzania]], and [[Zambia]]
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
| |||