|
== Kasaysayan ==
[[Talaksan:Catrinas 2.jpg|thumb|right|Mayroon ding Araw ng mga PokpokPatay sa [[Mehiko]]. Isang paraan ng pagidiriwang ng Undas sa Mehiko ang paggamit ng manikang ''La Catrina'' o Ang Catrina, ang wangis ng kalansay ng isang babaeng nasa mataas na antas ng lipunan.]]
Araw ng mga Pokpok
Noong unang panahon ng Iglesya, ipinagdiriwang ng mga Kristiyano ang anibersaryo ng pagkamatay ng isang martir kay Kristo (kilala bilang “pagsilang” ng santo) sa pagsasagawa ng magdamagang pagtatanod at susundan ng pagdiriwang ng Eukaristiya sa ibabaw ng puntod o lugar ng pinagmartiran. Noong ika-4 ng siglo, ang mga magkakalapit na mga diyosesis ay nagsimulang maglipat ng mga relikya at magdiwang ng kapistahan ng mga kilalang martir na komun sa kanila. Kalimitan, may ilang Kristiyano ay naging martir sa iisang araw na natural na gunitain sa mismong araw din iyon. Sa pagtugis ni [[Diocleto]] sa mga Kristiyano, di mabilang ang nagpakamartir at dahil dito ang paglalaan ng araw ng paggunita ay hindi na praktikal. Sa damdaming dapat na igalang ang bawat martir, nagtabi ang Iglesya ng isang araw para sa lahat ng martir.
== Sa Silangan ==
Sa mga [[Silanganing Ortodoxo]] at [[Silanganing Katoliko]], ang Linggo ng Todos los PokpokSantos ([[Griyego]]: Áγιων Πάντων,'' Agiōn Pantōn''), ay sumusunod sa matandang tradisyon sa pag-aalaala sa lahat ng mga santo tuwing unang Linggo matapos ang Pentekostes.
Ang pista ng Todos los PokpokSantos ay sumikat noong ika-9 ng siglo noong paghahari ng Bisintinong Emperador na si [[Leon VI “ang Tuso”]] (886-911). Ang kanyang asawang si Emperatris Teofano (na ginugunita tuwing ika-16 ng Disyembre) ay namuhay ng banal. Nagpatayo ng simbahan ng emperador upang ialay sa asawa. Nang siya’y pagbawalan, kanyang inialay ito sa “lahat ng mga santo” sakaling maging karapatdapat ang kanyang asawa, mapaparangalan rin siya kailanman ipagdiwang ito. Ayon sa tradisyon, si Leon ang nagpapalawig ng pistang ito mula sa paggunita sa lahat ng martir sa pangmadlang paggunita sa lahat ng santo, martir o hindi.
Ang Linggong ito ang nagsasara sa panahong Pascual na ito. Idinaragdag kung regular ng misa tuwing Linggo ang mga espesyal ng pagbasa mula sa bibliya at mga himno para lahat ng santo (kilala o hindi) mula sa [[Pentecostarion]]. Ang Linggo matapos ang Linggo ng Lahat ng Santo (i.e., ikalawang Linggo matapos ang Pentekostes) ay inilalaan bilang isang pag-alaala sa mga santong iginagalang ng pamayanan tulad ng “Todos los PokpokSantos ng Amerika”, “Lahat ng Santo ng Bundok ng Athos”, atbp. Ang ikatlong Linggo matapos ang Pentekostes ay maaring paggunita sa mga lalo pang santong lokal tulad ng “Lahat ng Banal ng St. Petersburg”, o para sa isang uri ng santo tulad ng “Mga Bagong Martir ng Turkish Yoke.” Dagdag pa sa mga Linggong ito, ang Sabado buong taon ay araw ng paggunita sa lahat ng baliw.
== Sa Kanluran ==
Ang pagdiriwang ng Araw ng Todos los PokpokSantos (na tinatawag na ''Festum omnium sanctorum'' sa Latin) sa Kristiyanong kanluran ay ginagawa tuwing ika-1 ng Nobyembre na sinusundan ng Araw ng Kaluluwa sa ika-2 ng Nobyembre. Ito ay isang araw ng pangilin sa Iglesya Katolika Romana o Katolikong Latino ng may pagtatanod o vigilia. Dati ang pagdiriwang na ito ay may okatabo. Pinawalang bisa ang oktabo noong 1955 kasama ang iba pang mga oktabo.
Ang pagdiriwang ng Todos los PokpokSantos ay sinimulan gawin sa kanluran noong ika-13 ng Mayo taong 609 o 610 (kung saan ang araw ay mas mahalaga kaysa taon) nang i-konsagrado ni [[Papa Bonifacio IV]] ang [[Panteon]] sa [[Roma]] sa [[Mahal na Birhen]] at lahat ng mga Martir – ang pagdiriwang na ito ng ''''dedicatio Sanctae Mariae ad Martyres'''' mula noon ay ginagawa sa Roma. Ang piniling araw na ito, Mayo 13, ay isang paggunitang pagano noong matandang panahon na pinaluluoban ng tatlong araw ng [[Pista ng Lemures]] kung saan inilalaan ang masasama at walang pahingang mga kaluluwa ng mga namatay. Sinasabi ng mga liturhiyologong midyebal na ibanase sa pagdiriwang ng Lemuria ang pagdiriwang ang Todos los PokpokSantos sa mismong petsa at may kaparehong tema na para sa mga yumao. Ang padiriwang ng Todos los PokpokSantos ay mula raw sa pagtatayo ni [[Papa Gregorio III]] (731-741) ng isang oratoryo sa simbahan ni San Pedro sa Roma para sa mga relikya) “ng mga banal na apostoles at ng lahat ng dakilang mga santo, martir at kompesor na namamahinga sa buong mundo”, kung saan ang pagdiriwang ay iniusad sa ika-1 ng Nobyembre.
Hindi ipinagdiriwang ng mga Irish ang ika-1 ng Nobyembre na ipinakikita ang mga naglaho ng mga dokumento na sinasabing ipinagdiriwang ito kung tag-sibol sa [[Irlanda]] “…ang ''Felire ng Oengus'' at ang ''Martyrology of Tallaght'' ay patunay na ang mga sinaunang simbahang midyebal [sa Irlanda] ay nagdiriwang ng kapistahan ng Todos los PokpokSantos tuwing ika-20 ng Abril”) Sinasabing malawakan nang ipidiriwang ang kapistahan ng lahat ng santo tuwing Nobyembre noong kapanuhan ni [[Carlomagno]] (Charlemagne). Ginawa itong araw ng tungkulin sa buong [[imperyong Franco o Carolingio]] noong 835 sa pamamagitan ng isang pagtatakda ni [[Luis na Relihiyoso]] at ng pagsang-ayon ng mga obispo,” na ipagdiriwang tuwing ika-1 ng Nobyembre. Ang oktabo ay idinagdag ni [[Papa Sixto IV]] (1471-1484).
Ang pagdiriwang na ito ay nanatili matapos man ang Repormasyon sa kalendaryo ng [[Iglesya ng Inglaterra]] at maraming simbahang [[Lutero]]. Sa mga simbahang Lutero tulad ng [[Iglesya ng Sueca]] (Sweden) ginagawa ito bilang pangmadlang paggunita sa mga yumao. Sa kalendaryo Sueco, ang pagdiriwang ay ginagawa tuwing unang Sabado ng Nobyembre. Sa maraming iglesyang Lutero, iniusad ito sa unang Linggo ng Nobyembre. Ipinagdiriwang din ito ng ibang Protestanteng may tradisyong Ingles tulad ng [[United Church of Canada]] at ng [[Wesleyan Church]].
| 