Content deleted Content added
Addbot (usapan | ambag)
m Bot: Migrating 60 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q93358 (translate me)
m orthography, replaced: ksyon → ksiyon (3) using AWB
Linya 1:
Ang '''Oradea''' ([[Wikang Unggaro|Unggaro]]: '''Nagyvárad''', [[Wikang Aleman|Aleman]]: '''Großwardein''') ay isang lungsod na matatagpuan sa [[Rumanya]], sa kondado ng [[Bihor]], sa [[Transylvania]]. May populasyon na 206,527 (ayon sa [[sensus]] ng [[2002]]) ang poblasyon, ngunit hindi kasama dito ang mga lugar sa labas ng bayan; maaaring mga 220,000 ang populasyon ng buong kalakhan. Isa sa mauunlad na lungsod sa Rumanya ang Oradea.
[[Talaksan:OradeaTownHall.jpg|thumb|250px|Oradea Town Hall]]
 
Linya 6:
 
== Kasaysayan ==
Unang nabanggit ang Oradea, sa pangalang [[Latin]] na ''Veradinum'' noong [[1113]]. Unang nabanggit noong [[1241]] ang Citadel of Oradea, makakata pa rin ang mga guho nito ngayon, dahil sa simula ng mabilisang pagkumpuni at pagtitibay na kailangan upang mahadlangan ang mga pagsalakay ng mga Mongol-Tatar sa lungsod. Gayun pa man, nagsimulang magkaroon ng pook na urban ang lungsod noong [[ika-16 na siglo]] lamang. Sa taong 1700s, plinano ng inhinyerong [[Vienna|Viennese]] na sa [[Franz Anton Hillebrandt]] ang lunsod ayon sa istilong [[Baroque]] at, simula noong [[1752]], maraming palatandaan ang ginawa gaya ng Roman-Catholic Cathedral, ang Bishop's Palace, at ang ''Muzeul Ţării Crişurilor'' (Ang Museo ng mga Lupain ng Criş).
 
== Ekonomiya ==
 
Matagal nang naging isa sa mga mauunlad na lungsod ang Oradea, dahil higit sa lahat sa kanyang lokasyon sa hangganan ng Hungary, na nagsisilbing ''gateway'' papuntang Kanlurang Europa. Kagkatapos ng [[1989]], hinarap ng Orodea ang maraming pagbabagong pang-ekonomiya, hindi dahil sa industriya ngunit sa sektor pangserbisyo, dahil mahalagang base ng consumers nito.
 
Mayroong unemployement rate na 6.0% ang Oradea, mas mababa ng bahagya sa Romanian average ngunit mas mataas sa Bihor county na may average na mga 2%. Nagtutustos ang Oradea sa kasalukuyan ang mga 63% sa produksyongproduksiyong industriyal ng Bihor county na bumubuo lamang ng mga 34.5% ng populasyon ng county. Kasangkapan, tela at mga damit, kasuotang pampaa at pagkain ang kanyang pangunahing industriya.
 
Noong [[2003]], nagbukas ng [[Lotus Market]] commercial center sa Oradea, ito ang unang malaking shopping center na nagbukas sa lungsod.
 
== Lahi ==
Linya 61:
== Arkitektura ==
 
Ang arkitektura ng Oradea ay paghahalo ng konstruksyonkonstruksiyon ng panahong Communist, karamihan sa mga distritong panlabas, at ng magagandang makasaysayang gusali, karamihan sa istilong Baroque, mga labi ng panahon na ang lungsod ay bahagi ng panahong [[Austro-Hungarian]].
 
Sa panahon ng [[Communism]] at ng mga unang taon ng pagbabago pagkatapos ng panahon ng Communism ng Romania, marami sa mga makasaysayang lungsod na ito ay napabayaan o di na kaaya-aya ang anyo. Pagkatapos ng [[2002]], nang ang Romania ay pumasok sa panahon ng paglakas ng ekonomiya, maraming makasaysayang gusali ng lungsod ay napanumbalik sa kanilang dating kalagayan at sa kasalukuyan, ang lungsod ay nagtataglay ng makasaysayan at maayos na dating.
 
== AtraksyonAtraksiyon ==
 
Ang magandang sentro ng lungsod ay karapat-dapat na mabisita, pati na rin ang mga [[Baile Felix]] health [[spa]] na maaring marating sa pamamagitan ng [[tren]] na matatagpuan sa labas ng lungsod.