Korupsiyon: Pagkakaiba sa mga binago

Ito ay karaniwang tumutukoy sa [[politikal na korupsiyon]] na nangyayari kapag ang isang indibidwal na nasa posisyon sa pamahalaan o isang empleyado ng pamahalaan ay umaasal sa kanyang kapasidad bilang opisyal ng pamahalaan para sa hindi nararapat na sariling kapakinabangan.

Ang [[Kolusyon]] o pakikipagsabwatan ang kasunduan sa pagitan ng dalawa o higit pang mga partido na minsang ilegal at kaya ay malihim upang limitahan ang bukas na kompetisyon sa pamamagitan ng pandaraya, pagliliko o panloloko ng iba sa mga karapatang nito o magkamit ng isang layuning ipinagbabawal ng batas na tipikal sa pamamagitan ng pandaraya o pagkakamit ng hindi patas na kalamangan. Ito ay kasunduan sa mga kompanya o indibidwal na hatiin ang [[pamilihan]], magtakda ng mga presyo, limitahan ang produksiyon o limitahan ang mga oportunidad. Ito ay maaaring kasangkutan ng pagtatakda ng sahod, mga [[kickback]] o maling pagkakatawan sa indepediyensiya ng relasyon sa pagitan ng mga magkakasabwat na partido. Sa mga terminong legal, ang lahat ng mga akto na naapektuhan ng kolusyon ay itinuturing na walang bisa. Ang Pagmamanipula ng [[presyo]](''price fixing'') ang kasunduan sa pagitan ng mga kalahok sa parehong panig ng isang pamilihan na bumili o magbenta lamang ng isang produkto o komoditad sa isang itinakdang presyo o panatilihin ang mga kondisyon ng pamilihan sa gayong ang presyo ay napapanatili sa isang ibinigay na lebel sa pamamagitan ng pagkokontrol ng [[suplay at pangangailangan]]. Ang [[Pagmamanipula ng alok]](''bid rigging'') ay isang anyo ng pandaraya kung saan ang isang kontratang komersiyal ay ipinangako sa isang partido bagaman alang alang sa hitsura, ang ibang mga partido ay nagtatanghal rin ng isang alok. Ang anyo ng pakikipagsabwatang ito ay ilegal sa karamihan ng mga bansa. Ito ay isang anyo ng pagtatakda ng presyo at pagtatalaga ng pamilihan na karamihan ay sinasanay kung saan ang mga kontrata ay tinutukoy ng isang pagtawag sa mga nag-aalok halimabawa sa kaso ng mga kontratang konstruksyonkonstruksiyon ng pamahalaan.

** Ang isang hindi inaasahang kapakinabangan sa pagluluwas ng mga masaganang mapagkukunan sa kalikasan ay maaaring humikayat ng korupsiyon. <ref>{{cite web |url=http://www.adelaide.edu.au/cies/papers/0320.pdf |title=Resources for Sale: Corruption, Democracy and the Natural Resource Curse |format=PDF |last1=Damania |first1=Richard |first2=Erwin |last2=Bulte |date=JulyHulyo 2003 |publisher=Centre for International Economic Studies, University of Adelaide |accessdate=2010-12-11 }}</ref> ''(See [[Resource curse]])''

**Pagkakaisang pang-tribo na nagbibigay pakinabang sa ilang mga pangkat etniko. Halimbawa, sa India, ang sistemang politikal, naging karaniwan sa kapunuan ng pambansa at pang-rehiyong mga partido na ipasa mula henerasyon sa henerasyon. <ref>{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/blogs/thereporters/soutikbiswas/2011/01/is_india_sliding_into_a.html |title=Is India sliding into a hereditary monarchy?|author=Soutik Biswas |date=1-18-2011 |work=BBC |publisher=BBC News |accessdate=3 SeptemberSetyembre 2011}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.rediff.com/news/column/the-gandhi-dynasty-politics-as-usual/20110805.htm|title=The Gandhi dynasty: Politics as usual|first1=Neelam|last1=Deo|first1=Manjeet|last2=Kripalani |date=82011-508-201105 |work=Rediff|publisher=Rediff News|accessdate=3 SeptemberSetyembre 2011}}</ref> Ito ay lumilikha ng isang sistema kung saan ang pamilya ay humahawak ng sentro ng kapangyarihan.

Ang ekstensibo at iba ibang mga pagguguol na pampubliko sa sarili nito ay likas na nanganganib sa [[kronyismo]], mga [[kickback]] at mga [[paglulustay]]. Ang mga komplikadong regulasyon at arbitraryo na hindi napangangasiwaang pag-aasal ng mga opisyal ay nagpapalala sa problem. Ito ay isang argumento para sa [[pribatisasyon]] at [[deregulasyon]]. Nakikita ng mga sumasalungat sa pribatisayon ang argumento bilang ideolohikal. Ang argumentong ang korupsiyon ay kailangang sumunod mula sa pagkakataon ay napahina ng pag-iral ng mga bansang may hindi umiiral na korupsiyon ngunit malalaking mga sektor ng pamahalaan gaya ng [[mga bansang Nordiko]].<ref>{{cite web|url=http://www.project-syndicate.org/commentary/sachs110 |title=Lessons From the North|publisher=Project Syndicate |date= |accessdate=2009-11-05}}</ref> Gayunpaman, ang mga bansang ito ay may mataas na iskor sa [[Indeks ng Pagiging Madali sa pagnenegosyo]] dahil sa mga mahuhusay at kadalasang mga simpleng regulasyon at may [[paghahari ng batas]] na matatag na nakalagay. Kaya dahil sa kawalan ng korupsiyon sa simula pa, ang mga ito ay maaaring magpatakbo ng mga malalaking sektor nang hindi magsasanhi sa korupsiyong politikal.

Tulad ng ibang mga gawaing pangekonomiya ng pamahalaan, ang pribatisasyon gaya ng pagbebenta ng ari-ariang pag-aari ng pamahalaan ay partikular na nanganganib sa kronynismo. Ang mga pribatisasyon sa Rusya, Latin Amerika at Silangang Alemanya ay sinamahan ng malalaking iskalang korupsiyon noong pagbebenta ng mga kompanyang pag-aari ng pamahalaan. Ang mga may koneksiyong politikal ay hindi patas na nagkamit ng malalaking kayamanan na sumira sa reputasyon ng pribatisasyon sa mga rehiyong ito. Ang mga pag-aaral ay nangatwirang sa karagdagan ng tumaas na kaigihan sa pagpapatakbo, ang pang-araw araw na maliit na korupsiyon ay mas malaki nang walang pribatisasyon at ang korupsiyon ay mas nananaig sa mga hindi pribatisadong sektor. Sa karagdagan, may ebidensiyang nagmumungkahi na ang ekstra-legal at mga gawaing hindi opisyal ay mas nanaig sa mga bansa kesa sa mga pribatisado ng kaunti.<ref>Privatization in Competitive Sectors: The Record to Date. Sunita Kikeri and John Nellis. World Bank Policy Research Working Paper 2860, JuneHunyo 2002. [http://www.econ.chula.ac.th/about/member/sothitorn/privatization.pdf Econ.Chula.ac.th]{{dead link|date=JuneHunyo 2012}} Privatization and Corruption. David Martimort and Stéphane Straub. [http://idei.fr/doc/conf/veol/straub_martimort.pdf IDEI.fr]</ref>

Gayunpaman, may isang kontra-punto na ang mga industriyang may [[oligarkiya]] sa mga kompanya ay maaaring tiwali na may mga sabwatang pagtatakda ng presyo na pumipwersa sa mga nakasalalay na negosyo at iba pa. Ang tanging pagkakaroon ng isang bahagi sa pamilihan na pag-aari ng iba maliban sa oligarkiya(i.e. sektor na pampubliko) ang kokontrol sa kanila sa mga ito. Kung ang sektor na pampubliko ay kumikita at nagbebenta ng kanilang produkto sa kalahati ng presyo ng mga kompanyang pribadong sektor, walang kakayahan ang mga pribadong sektor na kompanya na sabayang magpresyo sa gayong antas at panatilihin ang kanilang mga kustomer. Ang kompetisyon ay kumokontrol sa mga kompanyang ito. Ang korupsiyon sa pribadong sektor ay maaaring magpataas ng [[kahirapan]] at kawalang magawa ng populasyon at kaya ito ay maaaring umapekto sa korupsiyon sa matagalang panahon.

Simula 1995, ang [[Transparency International]] (TI) ay naglilimbag ng ''' Corruption Perceptions Index ''' ('''CPI''') na taunang rumaranggo sa mga bansa "ayon sa kanilang mga natatantong lebel ng korupsiyon na tinutukoy ng mga pagtatasa ng mga eksperto at mga opinyong survey".<ref name=cpi>{{cite web|title=Corruption Perceptions Index |url=http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi |work=Transparency International|publisher=Transparency International|accessdate=1 DecemberDisyembre 2011|author=Transparency International|authorlink=Transparency International|year=2011}}</ref> Pangkalahatang inilalarawan ng CPI ang [[korupsiyong politikal]] bilang "hindi angkop na paggamit ng kapangyarihang pampubliko para sa kapakinabangang pampribado."<ref name=cpilong2>CPI 2010: Long methodological brief, p. 2</ref>

Nirarangguhan ng CPI ang mga 176 bansa sa isang iskala mula 100(napakalinis o korupsiyon) hanggang 0(labis na korupsiyon)<ref name=cpidetail>{{cite web|title=Corruption Perceptions Index 2012: In detail|url=http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi/2012/in_detail |work=Transparency International|publisher=Transparency International|accessdate=24 AugustAgosto 2011|author=Transparency International|year=2012}}</ref> Sa mga nakaraang taon, ang iskala ay mula 10 hanggang 0. Sa ulat nito noong 2012, ang mga bansang nirangguhan nito na may pinakamababang natatantong lebel ng korupsiyon ang: [[Denmark]], [[Finland]], [[New Zealand]], [[Sweden]], [[Singapore]], [[Switzerland]], [[Australia]], [[Norway]], [[Canada]], [[Netherlands]], [[Iceland]] at [[Luxembourg]].<ref>

Corruption Perceptions Index 2012. [http://cpi.transparency.org/cpi2012/results/ Full table and rankings]. Transparency International. Retrieved: 4 FebruaryPebrero 2013.</ref>