Mga wikang Bisaya: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Linya 17:
Tingnan ang [[:Category:Mga wikang Bisaya|Kaurian:Mga wikang Bisaya]] para sa isang tala ng mga wikang Bisaya.
==Katawagan==
Maliban sa pagtukoy ng kanikaniyang [[wika]] gamit ang mga lokal na pangalan, tinatawag din ng mga [[Bisaya]], tulad ng mga Sugbuanon, Hiligaynon at Waray-Waray, na ''Bisaya'' o ''Binisaya'' ang mga wikang Bisaya. Subalit may kaakibat itong kabulaanan at pagkalito dahil ang iba't-ibang wikang mga itong gamit ng samu't-saring etnolingguwistikong pangkat kahit na ang mga wikang ito ay may pagkakaibang istruktural ([[wikang Ingles|Ingles]]: ''mutually intelligible''). Sa kabilang dako, ang mga nakasailalim sa pamilya ng mga wikang Bisaya ngunit ay taal na ginagamit sa labas ng [[Kabisayaan]] ay hindi tinatawag na ''Bisaya'' o ''Binisaya'' ng mga nagsasalita nito. Higit pa, ang ngalang ''Bisaya'' para sa mga nagsasalita ng mga tulad ng [[wikang Butuanon|Butuanon]], [[wikang Surigaonon|Surigaonon]] at [[wikang Masbatenyo|Masbatenyo]] ay tumutukoy sa mga Sugbuanon. Nang dahil karamihan sa mga [[Tausug]] ng [[Mindanao]] ay mga [[Muslim]], ang isinaad na pangalan ay tumutukoy sa mga Kristyanong Pilipino lalo na sa mga kalapit nilang Sugbuanon at Hiligaynon.
Sa ngayon, wala pang katiyakan sa pinagmulan ng pangalang ''Bisaya''. Gayunman, mayroon ding pangkat-etnikong naninirahan sa mga bahagi ng [[Borneo|Borneong]] sakop ng [[Malysia]] na katukayo ang mga Bisaya ng [[Pilipinas]].
==Klasipikasyong Internal==
Naglahad si David Zorc ng internal na klasipikasyon ukol sa mga wikang Bisaya (Zorc, 1977:32). Ang limang pangunahing sangay ay Timog, Cebuan, Gitna, Banton at Kanluran. Subalit inilinaw ni Zorc na ang mga wikang Bisaya ay mas nararapat na ituring na isang diyalektong kontinyuwum ([[wikang Ingles|Ingles: ''dialect continuum'') imbis na isang hanay ng mga magkakabukod na wika. Sinasabing ang mga wikang Timog Bisaya ang kauna-unahang humiwalay sa pangkat na siyang sinundan ng Cebuan hanggang sa tatlo pang sangay. Sa mga pulong [[Kabisayaan]], ang lalawigan ng [[Romblon]] ang pinakadibersipikado pagdating sa mga wika dahil tatlong kasapi ng mga sangay ay sinasalita rito.
36 uri sa kabuuan ang nakatala sa ibaba. Naka''italisa'' ang mga indibidwal na wika:
*'''''Visayan'''''
**1. '''Timog''' (isinasalita sa kanlurang baybayin ng [[Mindanao]])
***Butuan-Tausug
****''[[wikang Tausug|Tausug]]''
****''[[wikang Butuanon|Butuanon]]''
***Surigao
****''[[wikang Surigaonon|Surigaonon]]''
****''[[Kamayo]])
**2. '''Cebuan''' (isinasalita sa [[Sugbo]], [[Bohol]], kanlurang [[Leyte]], hilagang [[Mindanao]] at silangang [[Negros (island)|Negros]])
***Cebuan
****''[[Wikang Cebuano|Cebuano]]''
****''[[Wikang Boholano|Boholano]]''
**3. '''Gitna''' (isinasalita halos sa kabuuan ng rehiyong [[Kabisayaan]])
***Waray
****''[[Wikang Waray|Waray-Waray]]''
****''[[Wikang Gubat|Gubat]]'' (Timog [[Sorsogon]])
****''[[wikang Masbate Sorsogon|Masbate Sorsogon]]''
****''[[wikang Baybayanon|Baybayanon]]''
****''[[wikang Kinabalian|Kinabalian]]''
***{{anchor|mga Bisayang Periperal}} Periperal
**** ''[[wikang Masbatenyo|Masbatenyo]]''
****''[[wikang Hiligaynon|Hiligaynon]] (Ilonggo)''
****''[[Bantayanon]]''
****''[[Wikang Capiznon|Capiznon]]''
****''[[Wikang Porohanon|Porohanon]]''
****''[[Wikang Ati|Ati]]''
***Romblon (pangalan din ng [[Romblon|lalawigan]])
****''[[Wikang Romblomanon|Romblomanon]]''
**4. '''Banton''' (isinasalita sa hilagang kanlurang lalawigan ng [[Romblon]])
****''[[wikang Asi|Bantoanon]]''
**5. '''Kanluran'''
***Aklan (isinasalita sa hilagang [[Panay]])
****''[[wikang Malaynon|Inakeanon]]''
****''[[Wikang Aklanon|Aklanon]]''
***Kinarayan
****''[[wikang Kinaray-a|Kinaray-a]]'' (isinasalita sa gitna at kanlurang [[Panay]])
***Hilagang Gitna (isinasalita sa [[pulo ng Tablas]] at sa timog na dulo ng [[Mindoro]])
****''[[wikang Onhan|Inonhan]]'' (kamanag-anak ng Kinarayan)
***Kuyan (isinasalita sa kapuluang kanluran ng [[Panay]] at [[Romblon]] pati na rin sa katimugan ng [[Mindoro]])
****''[[wikang Ratagnon|Ratagnon]]''
****''[[wikang Cuyunon|Cuyonon]]''
***Caluyanon
****''[[wikang Caluyanun|Caluyanon]]''
[[Kaurian:mga wikang Bisaya| ]]
| |||