Unyong Europeo: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
m orthography, replaced: pulitika → politika (3), kumpanya → kompanya using AWB
Linya 23:
Noong 1979, lumaganap ang unang tuwid at demokrating halalan ng mga kasapi ng [[Batasang Europeo]].<ref name="ENA New Parliament">{{cite web |title=The new European Parliament |publisher=[[European Navigator]] |url=http://www.ena.lu?lang=2&doc=571 |accessdate=2007-06-25}}</ref> Ito ang unang halalan ng Ka-europaan na pinayagan ang mga mamamayan na maghalal ng mga 410 MEP sa Batasang Europeo, at ito rin ang unang halalang pansabansaan sa kasaysayan ng daigdig.
 
Sumapi ang mga bansang [[Gresya]], [[Espanya]] at [[Portugal]] sa loob ng dekada 80.<ref name="ENA Enlargement negotiations">{{cite web |title=Negotiations for enlargement |publisher=[[European Navigator]] |url=http://www.ena.lu?lang=2&doc=6525 |accessdate=2007-06-25}}</ref> Ang [[Kasunduang Schengen]] noong 1985 ay naglikha ng malawakang [[Kontrol sa hangganan|pagbubukas ng mga hangganan]] na hindi gumagamit ng [[pasaporte]] sa pagitan ng mga bansang-kasapi.<ref name="Europa History 1990-1999">{{cite web |title=A Europe without frontiers |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |url=http://europa.eu/abc/history/1990-1999/index_en.htm |accessdate=2007-06-25}}</ref> Noong 1986, nagsimulang gumamit ang [[watawat na Europeo]] at nilagdaan ng mga pinuno ang [[Batas ng Isahang Pang-europeo]]. Ang batas na ito ay nagbibigay ng pagbabago ng paraan ng paggawa ng pasiyang pampamayanan habang kumikilos upang makamtan ang pagiging kasapi, nagbibigay ng layunin upang mabawasan ang mga [[impedimento sa kalakalan]] at magpapakilala ng malawak na [[Kooperasyong PampulitikaPampolitika ng Europa]].
 
=== Unyong Europeo ===
Linya 66:
=== Batasan ===
[[Talaksan:EP Strasbourg hemicycle l-gal.jpg|thumb|Ang hemisiklo ng Batasan ng UE sa gusaling Louise Weiss sa [[Strasbourg]]]]
Ang [[Batasang Europeo]] ay binubuo ng kalahati ng tagapagbatas ng UE. Ang mga 785 [[Kasapi ng Batasang Europeo]] (KBE) ay tuwirang inihalal ng mga [[Pagkamamamayan ng Unyong Europeo|mamamayan ng UE]] tuwing limang taon. Bagama't ang mga KBE ay inihalal sa pambansang batayan, manapa'y sila'y umuupo alinsunod sa mga [[PampulitikangPampolitikang pangkat ng Unyong Europeo|pampulitikangpampolitikang pangkat]] kaysa sa kanilang kabansaan. Bawat bansa ay may buklod na bilang ng mga upuan. Ang Batasan at ang Sanggunian ay nagbubuo at nagpapasa ng lehislasyon nang sama-sama, na gumagamit ng [[Kapwa-pasiyang pamantayan|kapwa-pasiya]], sa tiyak na saklaw ng patakaran. Ang pamamaraang ito ay magpapalawig sa mga maraming bagong saklaw sa ilalim ng minumungkahing [[Kasunduan ng Lisbon]], at samakatuwid magpapalaki ng kapangyarihan at kaugnayan ng Batasan. Ang Batasan ay may kapangyarihan ding tanggihan o punain ang Komisyon at ang badyet ng UE. Ang [[Pangulo ng Batasang Europeo]] ay dumadaig sa tungkulin ng [[ispiker]] sa batasan at kumakatawan ito nang panlabas. Ang pangulo at ang mga pangalawang pangulo ay inihalal ng KBE tuwing dalawa at kalahating taon.<ref name="Europa Institutions Parliament">{{cite web |title=Institutions: The European Parliament |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |url=http://europa.eu/institutions/inst/parliament/index_en.htm |accessdate=2007-06-25}}</ref>
 
=== Sanggunian ng Unyong Europeo ===
Linya 77:
 
=== Mga Hukuman ===
Ang panghukumang bahagi ng UE ay binubuo ng [[Hukumang Europeo ng Katarungan]] (HEK) at ang [[Hukuman ng Unang Paglilitis]] (na ipinangalan muli ang "Pangkalahatang Hukuman" sa pagpasok sa puwersa ng [[Kasunduan ng Lisbon]]). Sila ay nagpapakahulugan nang sama-sama at gumagamit ng mga kasunduan at batas ng UE.<ref name="art220 Rome">{{cite web |title=European Community consolidated treaty, (article 220, The court of Justice) |url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2006/ce321/ce32120061229en00010331.pdf |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |author=[[EUR-Lex]] |accessdate=2007-11-08}}</ref> Ang Hukuman ng Unang Paglilitis ay nagbabahagi sa pinakamahalaga sa mga kaso na hinahawakan ng mga pangisahan at mga kumpanyakompanya patungo bago ang mga hukumang UE, at ang HEK ay nagbabahagi sa una pa lamang sa mga kaso na hinahawakan ng mga bansang-kasapi, ang mga institusyon at mga kaso ay nasangguni sa mga hukuman ng UE ng mga hukuman ng mga bansang-kasapi.<ref>{{cite web |title=The Court of Justice of the European Communities |url=http://curia.europa.eu/en/instit/presentationfr/cje.htm |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |accessdate=2007-09-14}}; {{cite web |title=The Court of First Instance |url=http://curia.europa.eu/en/instit/presentationfr/tpi.htm |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |accessdate=2007-09-14}}; {{cite web |title=Institutions: Court of Justice |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |url=http://europa.eu/institutions/inst/justice/index_en.htm |accessdate=2007-06-25}}</ref> Ang mga pasiya mula sa Hukuman ng Unang Paglilitis ay maaaring iapela sa Hukuman ng Katarungan subali't sa paksa ng usapang batas lamang.<ref name="art225(1) Rome">{{cite web |title=European Community consolidated treaty, (article 225 (1), The court of First Instance) |url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2006/ce321/ce32120061229en00010331.pdf |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |author=[[EUR-Lex]] |accessdate=2007-11-08}}</ref>
 
Ang mga pambansang hukuman na nasa loob ng mga Bansang-Kasapi ay may mahalagang tungkulin na ginagampanan sa UE bilang tagapag-iral ng mga batas ng UE at ang "diwa ng bayanihan" sa pagitan ng UE at ang mga pambansang hukuman ay nangingibabaw sa mga Kasunduan. Ang mga pambansang hukuman ay maaaring gumamit ng batas ng UE sa mga kasong pantahanan, at kung sila'y humiling ng paglilinaw sa interpretasyon o bisa ng anumang lehislasyon ng UE sa mga kaso ito'y maaaring makagawa ng sanggunian para sa paunang pasiya sa HEK. Ang karapatan sa pagpapahayag ng lehislasyon ng UE na walang saysay gayumpaman ay nakapintong sa mga hukuman ng UE.