|
}}
Si '''Apolinario Mabini y Maranan''' ([[Hulyo 23]], [[1864]]—[[Mayo 13]], [[1903]]), kilala bilang ang "Dakilang Lumpo" o "Dakilang Paralitiko", ay isang [[Mamamayang Filipino|Pilipino]] ''theoretician''teoretista na nagsulat ng [[Konstitusyon ng Pilipinas|konstitusyon]] ng Unang Republika ng [[Pilipinas]] noong [[1899]]-[[1901]], at naglingkod bilang ang kauna-unahang [[Punong Ministro ng Pilipinas|punong ministro]] noong 1899. Ipinanganak siya sa Talaga, [[Lungsod ng Tanauan|Tanauan]], [[Batangas]] sa mahihirap na mga magulang, sina Inocencio Mabini at Dionisia Maranan.
Siya ay natuto ng abakada mula sa kanyang ina at ang pagsulat ay sa kanyang ingkong natutuhan. Nag-aral siya sa mataas na paaralan at nagpatuloy sa [[Colegio de San Juan de Letran]] na kung saan natamo ang katibayan sa pagka-Bachiller en Artes at naging propesor sa Latin. Sa [[Unibersidad ng Santo Tomas]] naman siya nakapagtapos ng pagkaabogado noong [[1894]]. Samantalang nag-aral ng batas, sumapi siya sa [[La Liga Filipina]] ni [[Jose Rizal]].
Si Mabini ay nabilanggo sa [[Nueva Ecija]]. Si Mabini ay nagkasakit noong [[1896]] ng ''"infantileparalisis paralysis"''ng bata na lumumpo sa kanya. Ipinasundo siya ni Aguinaldo at sila'y nagkamabutihan. Siya'y lihim na ipinatawag ni [[Aguinaldo]] at hinirang siyang opisyal na tagapayo. Nang pasinayaan ni Aguinaldo ang Pamahalaang Republika inatasan niya si Mabini bilang kalihim panglabas (prime minister) at pangulo ng mga konseho. Sa panahong ito isinulat niya ang kanyang tanyag na akdang ''"Tunay na Dekalogo"''.
Noong 1899, si Mabini ay nabilanggo sa [[Nueva Ecija]]. Kanyang isinulat noon ang ''"Pagbangon at Pagbagsak ng Himagsikang Filipino"'', ''"El Simil de Alejandro"'', at ''"El Libra"''. Noong [[Enero 5|ika-5 ng Enero]], [[1901]], si Mabini ay ipinatapon sa [[Guam]], ngunit kusa siyang nagbalik sa bansa noong [[Pebrero]], [[1903]] kapalit ng panunumpa ng katapatan sa [[Estados Unidos]]. Siya ay nagkasakit ng kolera at namatay noong [[Mayo 13|ika-13 ng Mayo]], [[1903]] sa [[Nagtahan]], [[Maynila]].
Ayon sa paglalarawan sa kaniyakanya ni [[Arthur MacArthur, Jr.]], “Mabini is a highly educated young man who, unfortunately, is paralyzed. He has a classical education, a very flexible, imaginative mind, and Mabini's views were more comprehensive than any of the Filipinos that I have met. His idea was a dream of a [[Mapilindo|Malay confederacy]]. Not the Luzon or the Philippine Archipelago, but I mean [[Lahing Malay|of that blood]]. He is a dreamy man, but a very firm character and of very high accomplishments. As said, unfortunately, he is paralyzed. He is a young man, and would undoubtedly be of great use in the future of those islands if it were not for his affliction.”("Si Mabini ay isang lubos na edukadong binata na, sa kasamaang-palad, ay paralisado. Siya ay may isang klasikal na edukasyon, isang napaka-kakayahang umangkop, mayroong malikhaing isip, at ng mga tanawin ng Mabini ay komprehensibo kaysa sa alinman sa mga Pilipino na ako ang nakakamit. Ang kanyang ideya ay isang panaginip ng isang Maphilindo. Hindi ang Luzon o ang kapuluan ng Pilipinas, ngunit ang ibig kong sabihin ay dugo ng Lahing Malay. Siya ay may pangarap, ngunit isang napaka-tatag ng pagkatao at siya aty napakabuti. Tulad ng nasabi, sa kasamaang-palad, siya ay paralisado. Siya ay isang binata, at gusto niya na walang pag-aalinlangan na maging mahusay na paggamit sa hinaharap ng mga isla na parang ito ay hindi para sa kanyang pagdadalamhati.")<ref>http://books.google.com/?id=4lMTAAAAIAAJ&q=%22Mabini+is+a+highly+educated+young+man+who,+unfortunately,+is+paralyzed.+He+has+a+classical+education,+a+very+flexible,+imaginative+mind%22&dq=%22Mabini+is+a+highly+educated+young+man+who,+unfortunately,+is+paralyzed.+He+has+a+classical+education,+a+very+flexible,+imaginative+mind%22</ref>
|
