|
[[File:Nucleus drawing.svg|thumb|right|Isang modelo ng atomikong nukleyus na nagpapakita ng isang siksik na kumpol ng dalawang mga uri ng nukleyon: mga [[proton]](pula) at mga [[neutron]](asul). Sa larawang ito, ang mga proton at neutron ay tulad ng mga munting bola na magkadikit ngunit ang aktuwal na nukleyus(gaya ng pagkakaunawa sa modernong pisikang nukleyar) ay hindi mukhang ganito. Ang aktuwal na nukleyus ay tanging tumpak na mailalarawan gamit ang [[mekanikang quantum]]. Halimbawa, sa isang tunay na nukleyus, ang bawat nukleyon ay nasa maraming mga lokasyon ng sabay sabay na nakakalat sa buong nukleyus.]]
Ang nucleus'''nukleyus''' ayo '''nucleus''' ang napakasiksiklabis na siksik na rehiyon na binubuo ng protonsmga [[proton]] at neutrons[[neutron]] sa gitna ng isang [[atomo]]. Ito ay nadiskubrenatuklasan noong 1911 bilang resulta ng interpretasyon ni [[Ernest Rutherford]] sang interpretasyonsikat ngna [[eksperimentong Rutherford]] noong 1909 na isinagawa nina [[Hans Geiger-]] at [[Ernest Marsden]] goldsa foililalim eksperimentong direksiyon ni Rutherford. Ang modelong proton-neutron ng nucleus ay iminungkahi ni [[Dmitry Ivanenko]] noong 1932. HalosAng halos lahat ng kabuuan[[masa]] ng atomatomo ay nakalugarmatatagpuan sa nucleus,nukleyus na may maliitisang napakaliit na kontribusyon mula sa electron[[atomikong cloudorbital|umiikot na mga elektron]]. Ang [[diametro]] ng nukleyus ay nasa saklaw na {{val|1.75|ul=fm}} ([[femtometre]]) ({{val|1.75|e=-15|u=m}}) para sa [[hidroheno]](ang diametro ng isang proton)<ref name=Nature>
{{cite journal
|author=Geoff Brumfiel
Ang lapad ng nucleus ay nasa pagitan ng 1.75 fm para sa hydrogen (ang lapad ng isang proton) hanggang 15 fm para sa pinakamabigat na mga atom, katulad ng uranium. Ang mga sukat na ito ay mas maliit kaysa sa lapad ng atom (nucleus + electron cloud), sa factor ng 23,000 (uranium) hanggang 145,000 (hydrogen).
|date=July 7, 2010
|title=The proton shrinks in size
Ang terminong nucleus ay galing sa salitang Latin na nucleus, sa pinaikling salitang nux ("buto"), nangangahulugang kernel, (i.e., "maliit na buto") sa loob ng matubig na uri ng prutas (katulad ng peach). Noong 1844, ginamit ni Michael Faraday ang terminong ito bilang sentro ng atom. Ang modernong kahulugan nito ay iminungkahi ni Ernest Rutherford noong 1912.
|journal=Nature
|doi=10.1038/news.2010.337
Ang sangay ng pisika na nauukol sa pag-aaral at pagkaunawa ng atomikong nukleyus kabilang ang komposisyon at mga pwersang nagbibigkis rito ay tinatawag na [[pisikang nukleyar]].
}}</ref> hanggang sa mga {{val|15|u=fm}} para sa pinakamabigat na mga atomo gaya ng [[uranium]]. Ang mga dimensiyong ito ay mas maliit sa diametro ng mismong atom(nukleus + ulap ng elektron) sa isang paktor ng mga 23,000(uranium) hanggang sa mga 145,000 (hidroheno). Ang sangay ng pisika na nauukol sa pag-aaral at pagkaunawa ng atomikong nukleyus kabilang ang komposisyon at mga pwersang nagbibigkis rito ay tinatawag na [[pisikang nukleyar]].
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
[[Kategorya:Pisikang nukleyar]]
| 