Wikang Pranses: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m clean up, replaced: Kanada → Canada (2), Nagkakaisang Kaharian → United Kingdom (3) using AWB
Paglalagay ng tuldik para sa mga salitang higit sa isa ang kahulugan, ang mga % ay ginawa kong "bahagdan", at inayos ang mga ispeling base sa Ortograpiyang Pambansa
Linya 1:
[[Talaksan:Map-Francophone World.png|thumb|300px|right|bughaw: mga lugar na [[Francophonie|Francophone]]; asul: wikang pampangasiwaan; asul na masilaw: wikang pangkultura; berde: minoriya]]
Ang '''Pranses''' (Pranses: ''français''; [[wikang Ingles|Ingles]]: ''French'') ay isang wika na nagmula sa [[Pransiya]]. Noong 1999, ito ang wikang may ika-11 pinakamalaking bilang ng mga tagapagsalita sa buong daigdig, sinasalita ng higit-kumulang na 77 milyong tao (tinatawag na ''francophones'') bilang [[inang wika]], at 128 milyon na kinabibilangan ng mga tao na tinatanggap ito bilang pangalawang wika. Ito ang opisyal o pampangasiwaang wika sa iba’t ibang komunidad o samahansamahán (katulad ng [[Unyong Europeo]], [[International Olympic Committee]], [[Mga Nagkakaisang Bansa]], at [[Universal Postal Union]]).
 
==Heographiyang Distribusyon==
Linya 12:
 
====Suwiso====
Habang ang wikang Pranses kasamakasáma ng [[wikang Aleman]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]] ay ang mga opisyal na wika ng [[Suwiso]], habang ang wikang Pranses ay ang katutubong wika ng halos 20% bahagdan na mga Suwiso.
 
====Belgium====
Sa [[Belgium]], ang wika ay ang opisyal na wika ng [[Wallonia]] (maliban sa Hilagang Cantons kung saan ang [[wikang Aleman]] ay ginagamit) at isa sa dalawang opisyal na wika—Kasama ang [[wikang Olandes]]—ng [[Brussels]] kung saan ito'y binibigkas ng mayoriya ng populasyon. Sa total, 40% bahagdan ng populasyon ng Belgium ay nagsasalita ng Pranses at ang natitirangnatitiráng 60% bahagdan ay nagsasalita ng Dutch.
 
====Monako at Andorra====
Kahit [[Monégasque]] ay pambansang wika ng [[Monako]], ang wikang Pranses ay ang opisyal na wika at binubuo ng mga Pranses ang 47% ng populasyon.bahagdan<br>
Habang naman sa [[Andorra]], kahit ang [[Wikang Katalan|Katalan]] ang opisyal na wika, ang Pranses ay karaniwang ginagamit dahil ito'y malapitmalápit sa Pransiya at 7% bahagdan ng populasyon ay binubuo ng mga Pranses.
 
====United Kingdom at Italya====
Sa [[United Kingdom]], ito'y isang minoryang wika at 23% bahagdan ng populasyon ay nakakaintindi ng Pranses.<br>
Sa [[Italya]], ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasamakasáma ang wikang Italyano sa maliit na rehiyon ng Aosta Valley sa Italya.
 
===Amerika===
Sa [[Canada]], ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasamakasáma ang Ingles. Sa [[Québec]], Canada kung saan 80% bahagdan ng populasyon ay Pranses ang kanilang katutubong wika. Mahigit na 10,170,000 na mga Kanadiano o kaya 30.6% bahagdan ng populasyon ay ginagamit ang Pranses bilang unang o ikalawang wika. Dahil sa mga programang bilinggwalbilingguwal sa mga paaralan ay tumataas ang porsyentobahagdan ng mga KanadianongKanadiyanong gumagamit ng Pranses.
 
Ang Pranses ay isang opisyal na wika ng [[Haiti]] kahit ito'y ginagamit lamanglámang ng mga taongtáong mayayaman, habang naman ang Haitan Creole (isang wikang basibase sa Pranses creole) ay mas ginagamit bilangbílang katutubong wika.
 
Sa mga ibayong dagat na mga teritoryo ng Pransiya; [[French Guiana]], [[Guadeloupe]], [[Martinique]], [[Saint Barthélemy]], [[Saint Martin]] at [[Saint-Pierre at Miquelon]], ang Pranses ay ang opisyal na wikang ginagamit.
 
Ang Pranses ay ikaapat sa mga karamihan na sinasalita pagkatapos ng [[Wikang Espanyol|Espanyol]], [[Wikang Tsino|Tsino]] at [[Wikang Ingles|Ingles]].<ref>[http://www.nvtc.gov/lotw/months/november/USlanguages.html National Virtual Translation Center] — Languages Spoken in the U.S.</ref><ref name="factfinder.census.gov">[http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?_bm=y&-geo_id=D&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP16&-ds_name=D&-_lang=en U.S. Census Bureau, Census 2000 Summary File 3] — Language Spoken at Home: 2000.</ref> at ikalawa sa mga karamihan na sinasalita sa mga estado ng [[Louisiana]], [[Maine]], [[Vermont]] at [[New Hampshire]]. Ang Louisiana ay tahanan sa maraming dyalektodiyalekto, kung saan ang pinakamaraming sumasalita ng Pranses Cajun.
 
===Aprika===
[[Talaksan:Francophone Africa.svg|thumb|right|300px| {{legend|#006BA8|Mga bansang kadalasang binabanggit bilang Francophone Aprika.}} {{legend|#00AAE2|Bansang minsang binabanggit bilang Francophone Aprika}}]]
Karamihan ng mga nakakasalita ng wikang Pranses ay tumitiratumitirá sa Aprika. Ayon sa ulat ng Organisation internationale de la Francophonie noong 2007 tumataya sa 115 na milyon na mga Aprikano sa 31 na mga bansa sa Aprika ay nakakasalita ng Pranses bilangbílang unang o ikalawang wika.
 
===Asya===
Sa [[Lebanon]] ang Pranses ay opisyal na wika kasamakasáma ang [[Wikang Arabe|Arabic]] at ito'y tinuturo at ginagamit sa mga paaralan at mga sentro pang-edukasyonal. Katulad sa Lebanon, ang Pranses sa [[Syria]] ay naging opisyal hanggang 1943 pero hanggang ngayon ito'y ginagamit ng mga tao na nasa mga mataas na mga rankoranggo. Sa [[Timog-silangang Asya]] ang Pranses ay isang administrabong wika sa [[Laos]] at [[Cambodia]] kahit ang impluwensiya ng wika ay uminog ng mga nagdaang mga siglo. Noong panahon ng Kolonyang Pranses, ang mga matataas na mga tao ay gumamit ng Pranses at ang mga mangagawang Biyetnamese ay gumamit ng isang wikang Pranses creole na kilala bilang "Tây Bồi" na ngayon ay ekstinctextinct na.
 
====Indiya====
Sa [[Indiya]], sa Indiyanong Unyong teritoryo ng [[Pondicherry]] ang Pranses ay ginagamit kasama ang mga rehiyonal na mga wika ang Telugu at Tamil habang sa [[Tamil Nadu]], Indiya ang mga mangangaral ay may magdedesisyon kung ang Pranses ay pipiliin bilangbílang ikalawang o ikatlong wika na kadalasang kasama ang Ingles at Tamil. Ang Pranses rin ay tinuturo rin sa estado ng [[Marahashtra]], Indiya sa mga sekondaryong paaralan bilangbílang ikatlong wika para sa preperasyon sa mga exams. Sa mga paaralan na may CBSE at NCR kurikulum ang Pranses ay bahagi nagpagaaral sa ikatlong antas. Sa ikaapat na antas ang mga magaaral ay hinihiling na i-alisialis ang Pranses o kaya ang [[Hindi]] (ang kanilang pambansang wika) bilangbílang ikalawang wika nila.
 
===Oceania===
Linya 73:
| lit || ''kama'' ||[li]
|-
| vie || ''buhaybúhay'' (pangngalan) ||[vi]
|-
| cuisine || ''kusina'' ||[kÜi-zin]
|-
| garçon || ''lalakilal''á''ki'' ||[[gar-sõ]]
|-
| fille || ''babae'' ||[fiy]
Linya 87:
| petit || ''maliit''||[pe-ti]
|-
| nuit ||''gabigab''í||[nÜi]
|-
| matin || ''umaga'' ||[ma-t~e]
Linya 145:
* Gusto kong pumunta sa Pransiya: ''Je voudrais voyager/aller/visiter en France''
* Gusto kong magtrabaho sa Pransiya: ''Je voudrais travailler en France''
* Mahal kitakitá: ''Je t’aime''
* Paalam: ''Au revoir!''
* Gusto kong bumili...: ''Je voudrais acheter...''
* Magkano po ito?: ''Combien ça coûte?''
* Maligayang Pasko: ''Joyeux Noël''
* Nasaan po ang pinakamalapitpinakamalápit na hintuan ng tren?: ''Où est la station de métro/la gare de train la plus proche?''
 
==Tingnan din==