Antropolohiya: Pagkakaiba sa mga binago

(Ang mga tinandang taon na '''''menos''''' ay ukol sa Common Era o Karaniwang Panahon na bilang.)

 

 

Sa tradisyunal na agham-tao, may apat na sub-espesye ang espesye ng taong ''Homo sapiens'', ang Kawkasoyd (puti), Monggoloyd (dilaw o pula), Negroyd (itim), at Awstraloyd (itim din). Puwede ring ibaybayin ang mga salitang ito ng Caucasoid, Mongoloid, Negroid, at Australoid.

May mga taong hindi naniniwala sa ebolusyon ng tao. Isip nila'y may ilang espesye ng genus ''Homo'' na parang hindi magkarugtong. Ayon kay Tuesday Lobsang Rampa, tinanim ang tao nang parang hardin. May mga kung tawagin ay mga Hardinero. Ang Tiyera'y isa sa kanilang mga hardin. Kung minsan, nag-aalis din sila ng damo.

 

 

Sa pinakabagong agham-tao, hindi na masyadong naniniwala sa mga "lahi" sa pagsusuri ng katauhan. Ginagamit ng dalubtao o antropologo ang '''human genetic clustering''' (pagkumpol ng henetikong pantao) o '''principal components analysis''' (pagsusuri ng pangunahing sangkap) dahil malawak ang mga iba-ibang henetikang katangian ng mga tao. Alam na di puro ang mga "lahi" ng tao.

[[Talaksan:Carleton Coon races after Pleistocene.PNG|thumb|left|500px|Mga subespesye noong taong mga -8 000]]

 

 

{|

|}

 

 

Ang Congoid at Capoid ay mga paghahati ng Negroid. Sa ibang pananaliksik, iba silang sub-espesye. Ang Capoid ay singkit ang mata at malaginintuang kayumanggi ang balat at hindi sepya. Kung ito ay hiwalay na umunlad mula sa mga Silangang Asyano o kung may lahi silang Asyano ay di pa alam. Kulang ang pananaliksik sa antropolohiya at ang isang rason ay itong paksa ay mapolitika. (Ang Africanid ay Congoid.) Dahil may mga Awstronesyo (Mongoloid) sa Madagaskar na nasa tabi ng kontinenteng Aprika, di malayong mangyari na narating ng mga Asyano ang kontinente mismo. Di malayong mangyari na pabalik-balik ang mga iba-ibang sub-espesye sa ibabaw ng Tiyera. Sa palagay, marahil may tatlong klaseng itim na tao, ang Congoid, Capoid, at Australoid.